Përforcimi i nuhatjes mund të zvogëlojë rrezikun e demencës

Sezoni i festave është i mbushur me aroma që të kujtojnë Krishtlindjet.

Studiuesit thonë se shqisa jonë e nuhatjes dhe lidhja e saj me kujtesën, mund të përdoret për të ndihmuar në luftimin e demencës.

Shqisat tona mund të përkeqësohen si pasojë e sëmundjeve dhe pleqërisë.

Por teksa dëmtimi i dëgjimit ose shikimit është shpejt i dukshëm, një rënie në shqisën tonë të nuhatjes mund të jetë tinëzare, me muaj apo edhe vite që kalojnë përpara se të bëhet e dukshme.

“Edhe pse mund të ketë shkaqe të tjera, humbja e shqisës së nuhatjes mund të jetë një shenjë e hershme e demencës”, ka thënë Leah Mursaleen, kreu i kërkimit në Alzheimer’s Research UK.

Ajo ka shtuar se është një tregues i mundshëm i dëmtimit në pjesën e trurit përgjegjëse për nuhatjen.

​Kjo ka bërë që studiuesit të shqyrtojnë nëse humbja e nuhatjes mund të përdoret për të diagnostikuar kushte të tilla si Alzheimer shumë kohë përpara se të shfaqen simptoma të tilla si humbja e kujtesës.

Ekspertët thonë se kjo mund t’iu lejojë pacientëve qasje në barna të tilla si lecanemab në fillim të rrjedhës së sëmundjes, kur punojnë më së miri për të ngadalësuar rënien njohëse.

Por ashtu si hulumtimi ka sugjeruar se përdorimi i aparateve të dëgjimit mund të zvogëlojë rrezikun e zhvillimit të demencës, po bëhen pyetje nëse forcimi i shqisës së nuhatjes mund të bëjë të njëjtën gjë.

A mund të jetë rënia e ndjenjës së nuhatjes një faktor rreziku për rënien njohëse, jo vetëm një simptomë?

“Olfaksioni është i përfshirë ngushtë në shumë procese të trurit, dhe veçanërisht në përpunimin emocional të stimujve”, ka thënë Thomas Hummel, nga Technische Universität Dresden.

Aromat, kujtimet dhe emocionet janë shpesh të lidhura ngushtë, me hulumtimet që zbulojnë kujtimet e shkaktuara nga aroma kanë tendencë të jenë të rrënjosura në fëmijërinë tonë.

“Nëse funksioni i nuhatjes dështon, stimujt humbasin spikatjen, gjë që mund të ndikojë në funksionet e përgjithshme njohëse”, ka thënë Hummel.

Neuronet e përfshirë në sistemin e nuhatjes janë të përfshirë edhe në sisteme të tjera në tru.

Siç vërejnë Hummel dhe të tjerët, disa zona të trurit luajnë një rol kyç në proceset njohëse dhe të nuhatjes.

Si rezultat, nëse shqisa e nuhatjes bëhet jofunksionale, mund të ndikohet edhe përpunimi konjitiv.

Një numër studimesh kanë zbuluar se ekspozimi ndaj disa aromave mund të rrisë ose pengojë njohjen, ndërsa puna nga Hummel dhe kolegët ka sugjeruar se trajnimi i nuhatjes te njerëzit e moshuar mund të përmirësojë funksionin e tyre verbal dhe mirëqenien subjektive.

Ndër problemet e tjera, trajnimi intensiv i aromës kërkon kohë dhe përpjekje.

Në një përpjekje për të zgjidhur këtë problem, Michael Leon, profesor në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, dhe ekipi i tij kanë dalë me një pajisje të quajtur Memory Air që lëshon 40 aroma të ndryshme dy herë në natë, ndërsa njerëzit janë duke fjetur.

Leon thotë se ajo lejon “përputhshmërinë universale”.

Shpresa është se ekspozimi i njerëzve ndaj më shumë aromave, edhe kur ata janë në gjumë, mund të forcojë aftësitë e tyre të nuhatjes.

Ekipi është gati të fillojë një provë të madhe midis të rriturve të moshuar pa demencë, duke u mbështetur në një studim më të vogël që sugjeroi se qasja mund të përmirësojë performancën e kujtesës në pjesëmarrës të tillë.

“Më pas do të fillojmë një provë të madhe me pacientët me Alzheimer që përdorin atë pajisje”, ka treguar Leon.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.