Çfarë po e shkaktonte skalpin e çuditshëm në kokën e burrit?

Një burrë 58-vjeçar, së bashku me gruan e tij, kishte shkuar për vizitë te dermatologu i ri, Jason Mathis, në Universitetin e Utah, për kontrollin e tij vjetor të lëkurës.

Mathis kishte parë një grusht nishanesh dhe etiketash të lëkurës, por kjo gjë nuk e alarmoj atë. “A ka ndonjë gjë tjetër?” pyeti dermatologu, shkruan NYT.

Çfarë tjetër po e shqetësonte burrin?

Kishte një gjë, tha pacienti pas një pauze heshtjeje. Në pjesën e sipërme të kokës së tij, në pjesën e pasme, lëkura dukej se zhytej në kockë në disa pika. Nuk ndjente dhimbje: ishte thjesht e çuditshme.

Për këtë gjë, ai ishte konsultuar edhe me një dermatolog tjetër disa vite më parë. Doktori e shikoi kokën e tij, më pas kontrolloi në një libër shkollor dhe tha se ishte diçka – por nuk mund të mbante mend se si e quajti dermatologu. Megjithatë ai i tha pacientit që këtu nuk kishte vend për shqetësime.

Mathis shikoi lëkurën e kokës, ende e mbuluar nga flokë kryesisht të errët. Dukej mjaft normale, por një prekje e lehtë zbuloi disa parregullsi. Ai i largoi me kujdes flokët për të zbuluar katër brazda lineare të shpërndara rreth kurorës dhe pasme të kokës së burrit.

Secili ishte 2.5 cm deri në 5 cm i gjatë. Pacienti e përshkroi atë si qime që rriteshin në kafkë, por Mathis mundi të shihte se në të vërtetë ishin palosje të asaj që dukej si skalpi i tepërt i fryrë lart në tuma të vogla, sikur të kishte shumë lëkurë në një zonë shumë të vogël. Gungat ishin të forta dhe nuk mund të zbuten. Lëkura atje dukej më e trashë se në pjesën tjetër të kokës.

Mathis e njohu menjëherë. Ishte një gjendje e njohur si cutis verticis gyrata (CVG), nga latinishtja që do të thotë lëkurë e rrotulluar në lëkurën e kokës. Ajo u përshkrua për herë të parë në mesin e shekullit të 19-të nga një mjek francez i cili e quajti atë cutis sulcata – lëkurë me brazda.

Është e rrallë, progresive dhe zakonisht beninje, shpjegoi Mathis. Është parë shumë më shpesh te meshkujt sesa te femrat, megjithëse mund të mos diagnostikohet te femrat sepse ato i mbajnë flokët më gjatë.

Dhe dermatologu i parë kishte të drejtë, shtoi ai. Shumicën e kohës ajo shfaqet në pubertet ose në moshë madhore, dhe megjithëse është e çuditshme, nuk është asgjë për t’u shqetësuar. “Por”, ndërhyri gruaja e burrit, “ai nuk e kishte kur u martuam në vitin 1982. Filloi ndoshta 15 ose 20 vjet më parë”, tha ajo.

Burri e kishte zbuluar një ditë në dush. Ai po lante flokët dhe ndjeu një gërvishtje të çuditshme në lëkurën e kokës, pastaj një tjetër dhe një tjetër. Ai nuk ishte i sigurt se sa kohë kishin qenë atje, por nuk i vuri re kurrë më parë. “Ndjeje kokën time”, pyeti ai gruan e tij më vonë atë mëngjes. Ajo vuri re brazdat dhe brazdat. “Çfarë është ajo?” pyeti gruaja.

Filloi të shikonte kokat e burrave të tjerë. Ai pyeti berberët e tij. Ata nuk kishin parë kurrë diçka të tillë. Kur dermatologu i tha të mos shqetësohej për këtë, ai u përpoq të mos shqetësohej. Por ishte e çuditshme, apo jo?

Derisa një ditë, Mathis u ul në kompjuterin e tij. Ai iu drejtua një faqe interneti që vizitonte shpesh.

Ishte një burim diagnostikues, duke ofruar mijëra imazhe dhe raste të kontribuuara nga mjekë nga e gjithë bota.

Këtë faqe ai i shpesh e përdorte atë për t’u treguar pacientëve atë që kishin dhe për t’i siguruar ata se nuk ishin vetëm.

Por herë pas here ai e përdorte atë edhe si referencë për të mësuar më shumë rreth një sëmundjeje.

Raporti i shkurtër mbi CVG përshkruan tre forma të çrregullimit.

CVG primare esenciale shfaqet pa simptoma të tjera ose probleme mjekësore. Kishte gjithashtu CVG parësore jo thelbësore; kjo zakonisht shoqërohej me paaftësi intelektuale dhe ndonjëherë me probleme psikiatrike ose oftalmologjike.

Secila prej tyre, u pa kryesisht te meshkujt dhe zakonisht fillonte në adoleshencë ose në moshë madhore të hershme. Këto ishin format me të cilat ishte njohur Mathis. Por ky pacient nuk kishte asnjë nga sëmundjet shoqëruese dhe e kishte zhvilluar gjendjen më vonë në jetë.

Dhe më pas ishte CVG dytësore, kur kreshtat dhe brazdat e çuditshme shoqëroheshin me një gamë të gjerë çrregullimesh, nga ekzema dhe folikuliti te sëmundjet e tiroides dhe kanceri.

Ky version i CVG mund të shfaqet në çdo moshë. Dermatologu rishikoi listën. Pacienti kishte disa folikulit, por nuk ishte në skalpin e tij, kështu që nuk ishte ashtu. Dhe pa ekzemë.

CVG mund të shihet në sëmundjet e tiroides – kur hormoni prodhohej shumë ose shumë pak. Hormoni i tiroides ndihmon në kontrollin se sa shpejt funksionon motori biologjik i trupit.

Shumë hormon, dhe ai ecën shumë shpejt, duke shkaktuar simptoma duke përfshirë një zemër të shpejtë, pagjumësi dhe shpesh humbje peshe. Shumë pak hormon shkakton të kundërtën – lodhje, ngadalësim të zemrës, shtim në peshë.

Çdo gjendje mund të shkaktojë myxedema (është një tjetër term për hipotiroidizmin e avancuar rëndë), depozitimi i një lënde të ngjashme me mukozën nën sipërfaqen e lëkurës që i bën shtresat e sipërme, epidermën, të duken më të trasha.

Burri nuk ishte ankuar për asnjë nga këto simptoma të tiroides dhe mjeku nuk gjeti asgjë përveç anomalive të kokës në ekzaminim. Megjithatë, ai mund të dërgojë një analizë gjaku për këtë problem të zakonshëm si burim i mundshëm i këtij zbulimi të çuditshëm.

Një hap gjigant

Literatura përmend se një tjetër anomali hormonale mund të shkaktojë CVG: akromegalia.

Ky çrregullim shkaktohet nga një rritje jonormale në gjëndrrën e hipofizës së trurit, një tumor që prodhon hormon të tepërt të rritjes.

Si student i mjekësisë, Mathis ishte mësuar të njihte çrregullimin duke kërkuar tiparet e pacientit më të famshëm në jetën e tij me akromegalinë, André René Roussimoff, i njohur me emrin që ai adoptoi fillimisht në karrierën e tij të mundjes dhe më vonë si aktor: André Gjiganti.

Ai ishte një gjigant mbi dy metra i gjatë dhe peshonte mbi 200 kilogramë. Fytyra e tij, e njohur për shumë prej nesh falë rolit të tij si Fezzik, gjiganti i sjellshëm në filmin klasik të Rob Reiner “The Princess Bride”, shërben si një shabllon për efektet e akromegalisë.

Hormoni i tepërt i rritjes shkakton zmadhimin e indeve të buta të fytyrës, përfshirë veshët, hunda dhe gjuha, si dhe indet e buta të duarve dhe këmbëve. I patrajtuar, ky lloj tumori shkakton vdekje të parakohshme.

Mathis e shikoi pacientin – jo vetëm lëkurën e tij, por të gjithë personin. Ai ishte një burrë i madh, mbi 1.80 cm, i gjatë dhe peshonte më shumë se 100 kilogram. Ai kishte veshë të spikatur dhe një hundë të madhe. Edhe gjuha e tij ishte e madhe. Akromegalia ishte sigurisht e mundur.

Ai e pyeti pacientin nëse kishte vërejtur ndonjë ndryshim në madhësinë e këmbëve ose duarve të tij gjatë viteve të fundit. Ai me siguri kishte, u përgjigj burri menjëherë. Para disa vitesh ai dhe gruaja e tij zëvendësuan unazat e martesës që i blenë njëri-tjetrit kur u martuan dhe nuk kishin shumë para dhe i duhej një unazë më e madhe.

Dhe këmbët e tij po rriteshin gjithashtu, këmbët filluan t’i rriteshin, më pas kuptoi se ishte sepse po shëndoshej më shumë.

Dermatologu shpjegoi mendimin e tij. Ai kurrë nuk kishte bërë një diagnozë të akromegalisë dhe shpejt kërkoi se si ta bënte atë.

Hapi i parë ishte kontrollimi i nivelit të një prej faktorëve të rritjes që zakonisht stimulohet nga ky lloj tumori i trurit. Nëse kjo do të ishte e lartë, pacienti do të kishte nevojë për imazhe të trurit të tij për të kërkuar një tumor të vogël në gjëndrrën e hipofizës.

Testi i gjakut u desh disa ditë për t’u rikthyer. Ishte jonormale. Dhe skanimi CT zbuloi një rritje rreth madhësisë së një fasule lima në hipofizën e tij.

Mathis e dërgoi pacientin te një neurokirurg, i cili hoqi tumorin. Ai nuk e pa më pacientin deri vitin e ardhshëm. Deri atëherë, pacienti raportoi, gishtat dhe hunda i ishin bërë më të vogla dhe mirënjohja e tij për mjekun e ri ishte rritur.

Kanë kaluar dy vjet që nga operimi i pacientit – me shumë kureshtje ai dhe gruaja e tij kanë vëzhguar transformimin, teksa shfaqej fytyra e mëparshme e burrit.

Lëkura e kokës me gunga është e pandryshuar, por gruaja e tij ishte veçanërisht e lumtur që mirëpriti hundën e vjetër të burrit të saj.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.