Freedom House/ Shqipëria 68 pikë në Indeksin e Cënueshmërisë së Zgjedhjeve

Shqipëria ka një rezultat prej 68 nga 100, me 100 që përfaqëson cenueshmërinë më të vogël për sa i përket integritetit të zgjedhjeve, në Indeksin e Vulnerabilitetit të Zgjedhjeve të Freedom House. Ky i fundit bazohet në një përzgjedhje të treguesve kryesorë të lidhur me zgjedhjet. Rezultati pasqyron një mjedis përgjithësisht të fortë për të drejtat politike pavarësisht sfidave për sundimin e ligjit dhe shprehjen e lirë.

Shqipëria do të mbajë zgjedhjet e saj parlamentare të 25 prillit nën një kod zgjedhor të ndryshuar rishtazi. Kaluar në tetor të 2020, ndryshimet përfshijnë një prag të reduktuar të votave për partitë për të hyrë në parlament, një ristrukturim të Komisionit Qendror Zgjedhor (KQZ) dhe ndryshime në mënyrën se si koalicionet paraqesin kandidatët.

Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) fillimisht mbështetën reformat zgjedhore por kritikuan rezultatin përfundimtar dhe përjashtimin e opozitës nga procesi. Një opinion i përbashkët nga Komisioni i Venecias dhe OSBE/ODIHR përshkroi procedurën si “jashtëzakonisht të nxituar” dhe “kundër rregullave më themelore të hartimit të ligjit demokratik”. Opinioni bëri thirrje gjithashtu për reforma të mëtejshme pas zgjedhjeve parlamentare të prillit.

Shqipëria ka një rekord të zgjedhjeve përgjithësisht konkurruese, pavarësisht kritikave ndaj KQZ-së për mungesën e transparencës dhe shqetësimeve në lidhje me blerjen e votave dhe korrupsionin. PS dhe Partia Demokratike (PD), partia kryesore e opozitës, mbizotërojnë në peizazhin politik, ndërsa partitë e shumta më të vogla kanë pak mundësi për të fituar pushtet.

Freedom House ka identifikuar sa vijon si çështje kryesore të ndërhyrjes dixhitale për t’u parë përpara ditës së zgjedhjeve.

Arrestimet dhe ndjekjet penale

Ligje të shumta lejojnë përdoruesit të dënohen për fjalime në internet, përfshirë dënime penale për shpifje, të cilat përdoren shpesh kundër gazetarëve dhe mediave. Autoritetet kanë bërë arrestime të shumta në vitet e fundit për “me qëllim shpërndarjen e informacionit të rremë dhe përhapjen e panikut”.

Në 2019, Xhuliana Aliaj u ndalua për tre ditë për postime në Facebook duke kërkuar i qeverisë të vlerësonte dëmet e shkaktuara nga një tërmet dhe duke u kërkuar njerëzve të largoheshin nga zona për sigurinë e tyre. Çështja kundër saj u pushua pas 11 muajsh. Në vitin 2020, një kompani e mediave në internet, Nova Media, thuhet se u referua për ndjekje penale për shkaktimin e panikut në lidhje me pandeminë.

Ky model i ndërhyrjeve ligjore krijon një precedent shqetësues se si qeveria shqiptare mund të kufizojë fjalimin e ndjeshëm politik, veçanërisht pasi presioni i qeverisë ndaj medias është rritur në përgjithësi.

Bllokimi i faqeve të internetit

Qeveria shqiptare ka treguar gatishmëri më të madhe për të bllokuar përmbajtjen në internet. Në prill të vitit 2020, Autoriteti i Mediave Audiovizive kërkoi që ISP-të të bllokojnë disa webfaqe, përfshirë të gjithë domenin e Medium.com. Blloku Medium thuhet se ishte në përgjigje të një ankese për të drejtën e autorit dhe u ndryshua pas më pak se një jave, por vendimi për të bllokuar të gjithë faqen, ngre shqetësime në lidhje me proporcionalitetin e kufizimeve të vendosura nga qeveria.

Pas tërmetit të vitit 2019, Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP) bllokoi faqen e një lajmi në internet dhe faqen e një tjetri në Facebook. Përveç kësaj, paketa e propozuar anti-shpifje përfshinte një mekanizëm ligjor për bllokimin e faqeve të internetit.

Sulmet kibernetike

Media në internet dhe qeveria shqiptare kanë rënë herë pas here viktima të sulmeve kibernetike në vitet e fundit. Një infeksion nga malware në Prill 2020 e bëri Exit, një faqe lajmesh, të paarritshme për përdoruesit dhe administratorët për 24 orë ndërsa një malware u përpoq të fshinte përmbajtjen. Megjithëse faqja e internetit u rikuperua dhe asnjë përmbajtje nuk humbi, incidenti përfaqësoi një përshkallëzim shqetësues kundër një media të pavarur që është përballur me kërcënime dhe ngacmime ligjore në të kaluarën.

Gjithashtu në vitin 2020, një sulm ndaj inteligjencës shqiptare, që besohet të jetë kryer nga autoritetet turke, kompromentoi informacionin personal të qindra njerëzve. Shkeljet e ngjashme përpara zgjedhjeve të Shqipërisë mund të ndikojnë negativisht në mjedisin zgjedhor, duke përfshirë pengimin e hyrjes në informacion ose ndërhyrjen në infrastrukturën zgjedhore ose të dhënat personale, dhe madje sulmet e pasuksesshme mund të ushqejnë dyshime rreth integritetit zgjedhor.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.