Ukraina përballë dy armiqve: Rusisë dhe korrupsionit

Pothuajse një vit nga lufta Rusi-Ukrainë, qindra mijëra kanë vdekur dhe gati 17.6 milionë kanë mbetur në nevojë urgjente për ndihmë humanitare.

Ndërsa qeveria ukrainase mbeti e palëkundur në luftën kundër Rusisë, Kievi është përballur gjithashtu me një armik tjetër që ka gërryer brenda vendit prej vitesh: korrupsionin.

Gjatë javëve të fundit, autoritetet ukrainase bastisën shtëpinë e ish-ministrit të Brendshëm të vendit dhe shkarkuan disa zyrtarë të lartë të qeverisë të akuzuar për ryshfet. Oleksii Reznikov, ministri i mbrojtjes i vendit, gjithashtu do të zëvendësohet pasi gazetarët dhe aktivistët zbuluan se Ministria e Mbrojtjes bleu ushqime për ushtarët me çmime jashtëzakonisht të larta.

Ndërsa Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe NATO janë zotuar të vazhdojnë të ndihmojnë Ukrainën, disa politikanë dhe zyrtarë ushtarakë në Perëndim kanë vënë në dukje korrupsionin në vend dhe kanë vënë në dyshim nëse Ukraina ishte një kujdestare e mirë e ndihmës që ka marrë.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky – i vetëdijshëm për kritikat nga Perëndimi dhe rëndësinë e mbajtjes së ndihmës rrjedhëse – trajtoi korrupsionin gjatë një fjalimi në janar.

“Unë dua që kjo të jetë e qartë: nuk do të ketë kthim në atë që ka qenë në të kaluarën”.

Profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin Kombëtar Mechnikov në Odesa, Ukrainë, Volodymyr Dubovyk tha se “ekziston padyshim një lidhje midis lëvizjeve kundër korrupsionit dhe dëshirës së Zelenskyy për të mbajtur rrjedhën e ndihmës ushtarake perëndimore”.

Ndjenja anti-ukrainase në Perëndim?

Në vitin 2022, SHBA i dha Ukrainës 48 miliardë dollarë ndihmë ushtarake, financiare dhe humanitare të kombinuara. Republikanët e ekstremit të djathtë në SHBA kanë vënë gjithnjë e më shumë në pikëpyetje dërgimin e ndihmës në vend.

Në janar, Përfaqësuesja Republikane Marjorie Taylor Greene e quajti Ukrainën “një nga vendet më të korruptuara në botë” në një postim në Twitter dhe pyeti nëse “dollarët e taksave të fituara me vështirësi të Amerikës po vidhen”.

Në nëntor të vitit të kaluar, Greene prezantoi gjithashtu një rezolutë në Kongresin e SHBA që bënte thirrje për një auditim të të gjithë ndihmës së dërguar në Ukrainë.

Është e qartë se qeveria e Zelenskyy ka ndjekur nga afër politikën amerikane.

Jordan Gans-Morse, një profesor i shkencave politike në Universitetin Northwestern në Evanston, Illinois, ishte dakord.

“Ukrainasit janë shumë të zgjuar për politikën dhe kulturën e vendeve donatore. Ata padyshim po marrin mesazhin se mund të vijë një kthesë në politikën amerikane që mund të kërcënojë mbështetjen që ata po marrin”, tha Gans-Morse.

Ndërkohë, përtej pellgut, BE ka mbetur e palëkundur në angazhimin e saj për të mbështetur Ukrainën, me bllokun 27-anëtarësh që ka premtuar rreth 67 miliardë euro për Ukrainën dhe civilët e saj që nga fillimi i luftës.

Witold Waszczykowski, politikan polak dhe kryetar i Komitetit Parlamentar të Asociimit BE-Ukrainë në Parlamentin Evropian, i tha të përditshmes “Al Jazeera” se, pikërisht tani, “çështjet e tjera kanë një kuptim dytësor dhe gjëja më e rëndësishme për Ukrainën është të fitojë luftën me Rusinë”.

Megjithatë, lufta kundër korrupsionit është gjithashtu një gur themeli për Ukrainën për të fituar anëtarësimin në BE.

Në qershor 2022, BE-ja i dha Ukrainës statusin e “vendit kandidat” – një veprim zyrtar që do të lejonte Kievin të bëhej anëtar i BE-së. Por përpara anëtarësimit, vendeve kandidate u kërkohet të ndërmarrin disa reforma politike, ekonomike dhe të sundimit të ligjit për të përmbushur standardet e BE-së.

Lukas Andriukaitis, bashkëpunëtor jorezident në Laboratorin e Kërkimeve Ligjore Digjitale të Këshillit Atlantik, i tha “Al Jazeera-s” se goditja aktuale kundër korrupsionit e Kievit ishte në krye të agjendës kur bëhet fjalë për diskutimin e anëtarësimit të ardhshëm të Ukrainës në BE dhe ka të ngjarë të ishte një deklaratë politike përpara Samiti BE-Ukrainë që u zhvillua në Kiev në fillim të shkurtit.

Pas Samitit BE-Ukrainë në Kiev, shefi i Këshillit të BE-së Charles Michel dhe presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen lëshuan një deklaratë të përbashkët duke pranuar “përpjekjet e konsiderueshme” që Ukraina kishte ndërmarrë për të përmbushur objektivat për anëtarësimin në BE, por nuk sinjalizuan se anëtarësimi procesi do të ishte i shpejtë.

Shtytje më e gjerë kundër korrupsionit brenda Ukrainës

Për më tepër, ndërkohë që fushata e Ukrainës kundër korrupsionit ka rrëmbyer vëmendjen globale, për civilët brenda dhe nga vendi, shkarkimi i fundit i zyrtarëve të korruptuar tregoi përparimin e një lëvizjeje kundër korrupsionit që ka vite në zhvillim.

Sipas indeksit të fundit të perceptimit të korrupsionit të Transparency International, në vitin 2022 Ukraina renditej në 116 nga 180 vende. Raporti vuri në dukje se Ukraina ka bërë përmirësime të rëndësishme në trajtimin e korrupsionit gjatë tetë viteve të fundit.

Në vitin 2014, pas vdekjes së qindra protestuesve kundër korrupsionit, parlamenti i Ukrainës rrëzoi presidentin pro-rus të Ukrainës Viktor Janukoviç në atë që u quajt Revolucioni Maidan ose Revolucioni i Dinjitetit.

Në vazhdën e revolucionit, në përpjekje për të përmbushur kërkesat e civilëve të etur që Ukraina të bëhet anëtare e BE-së, qeveria krijoi një Byro Kombëtare Kundër Korrupsionit, një Gjykatë të Lartë Kundër Korrupsionit dhe agjenci të tjera të tilla për të ndjekur penalisht zyrtarë të korruptuar, sipas Oksana Nesterenko, juriste dhe drejtore ekzekutive e Qendrës së Kërkimit dhe Edukimit kundër Korrupsionit në Universitetin Kombëtar të Akademisë Kyiv-Mohyla.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.