Si të mësohemi të jetojmë me pasigurinë që kemi?

Po kontrolloni emailin tuaj për të marrë përgjigje nga një vend pune ku keni aplikuar? Jeni duke kërkuar për shenja se partneri juaj ju do përsëri? Ose mund të jeni duke pritur që bota të kthehet në të ashtuquajturën normale.

Shumë nga përvojat më ankthioze të jetës udhëhiqen nga pasiguria. Dhe pesha e pandemisë COVID-19 ka grumbulluar edhe më shumë të panjohura në krye të rrethanave sprovuese dhe shëndetit mendor të njerëzve.

Psikologët dhe terapistët kanë studiuar pasigurinë psikologjike për shekuj me radhë, dhe ata ofrojnë njëfarë qartësie për disa pyetje themelore, bezdisëse në lidhje me gjendjen dhe si të merren me të.

Si fillim, disa studiues e përkufizojnë pasigurinë po aq thjesht sa vetëdija për mungesën e njohurive.

Të tjerët e konceptojnë atë si një frikë nga e panjohura, me kuptimin se e panjohura ka potencialin të jetë kërcënuese.

Pse ndiheni kështu?

Siç na kujtoi ashpër COVID, asgjë në këtë botë nuk është e sigurt. E megjithatë, shumë prej nesh kalojnë pjesën më të madhe të jetës sonë duke u ballafaquar me iluzionin e sigurisë.

Dan Grupe, psikolog në Qendrën për Mendje të Shëndetshme në Universitetin e Wisconsin-Madison, shpjegon tendencën në këtë mënyrë.

“Truri ynë evoluoi për të krijuar rregull dhe parashikueshmëri”, thotë ai.

“Truri juaj po gjeneron vazhdimisht modele për të ardhmen që bazohen në përvojën e kaluar”.

Ndërsa pasiguria rritet, shton Grupe, i duhet shumë më tepër energji trurit që të kuptojë botën, gjë që manifestohet si një ndjenjë ankthi.

Njerëzit gjithashtu kanë një tendencë për të simuluar rezultatet negative më shumë se ato pozitive, potencialisht për të qenë më të përgatitur në rast rreziku. Fatkeqësisht, ky simulim mendor manifestohet edhe në trupin tonë fizik, duke rritur nivelet e stresit, rrahjet e zemrës dhe duke çuar në shqetësimin fizik dhe psikologjik që dallon ankthin.

Në botën në të cilën kemi evoluar, kjo përgjigje lufta ose ikje na ndihmoi t’u përgjigjemi kërcënimeve të menjëhershme fizike. Por në mjedisin e sotëm, ky nxitim i adrenalinës mund të dëmtojë më shumë sesa të ndihmojë në zgjidhjen e problemeve tona të paprekshme.

Çfarë mund të bëni për këtë?

Ashtu si me shumë çështje psikologjike, ka dy mënyra të zakonshme për të përballuar: Ndryshoni natyrën e problemit ose ndryshoni qasjen tuaj mendore ndaj tij.

Eric Anderson, një psikolog eksperimental në Qendrën për Kërkimin dhe Vlerësimin e Rezultateve (CORE) në Qendrën Mjekësore të Maine, thotë se në disa raste, është e mundur të bëhesh më rehat duke reduktuar sasinë e pasigurisë.

Nëse jeni në ankth për t’u zhvendosur në një vend të ri ose për të filluar një punë të re, kontakti me dikë që është tashmë atje dhe duke dëgjuar për përvojën e tyre mund t’ju japë më shumë informacion për të ardhmen tuaj. Fatkeqësisht, nuk është kurrë e mundur të dihet saktësisht se si do të duket e ardhmja. Pra, ndryshimi i qasjes suaj mendore është shpesh i nevojshëm kur bëhet fjalë për pasiguri.

Strategjitë e dëmshme

Një mënyrë e zakonshme që njerëzit përpiqen të ndryshojnë emocionet e tyre rreth një skenari të pasigurt është duke shpërqendruar veten. Pavarësisht nëse kjo është shikimi i një shfaqjeje televizive, festimi me miqtë ose lëvizja në rrjetet sociale, shpërqendrimi i vetes rrallë ju ndihmon të përballeni me pasigurinë – thjesht e shtyn ndjenjën e shqetësimit deri më vonë.

Jo Daniels, një lektor i vjetër i psikologjisë klinike në Universitetin e Bath, thotë se disa strategji të zakonshme kanë tendencë të bëjnë më shumë dëm sesa ndihmë. Njëra prej tyre është kërkimi i sigurisë, bërja e pyetjeve të tjetrit për të fituar siguri të jashtme. Tjetra është shqetësuese, siç është fiksimi i skenarëve të mundshëm në mënyrë që të ndiheni sikur keni më shumë kontroll.

“Ne po kërkojmë siguri. Por në fakt, ajo që ne vërtet marrim është ekspozimi ndaj më shumë informacionit”, thotë Daniels.

Hapja e vetes ndaj më shumë skenarëve të mundshëm prezanton në fakt variabla të panevojshëm, gjë që e bën edhe më të vështirë të dish se çfarë të presësh. Ndërsa mund të duket sikur po përballeni me problemin, shqetësimi dhe kërkimi i sigurimit janë në fakt njësoj si teknikat e tjera të shpërqendrimit. Ju mund të përfundoni duke ndjekur variablat e rinj në rrathë rreth kokës tuaj pa u marrë në të vërtetë me problemin.

Strategji të dobishme

Ndërsa mund të duket kundërintuitive, Daniels thotë se vënia në sy e problemit është një nga strategjitë më të dobishme kur bëhet fjalë për pasigurinë. Merrni pak kohë për të vënë re se për çfarë saktësisht jeni të shqetësuar dhe pyesni ‘cila është frika themelore që nxit këtë ankth?’.

Për shembull, nëse nuk e merrni këtë punë, a do t’ju heqë kjo vlerën si person? Pastaj, ndani mendimet tuaja nga faktet duke kërkuar prova. Në skenarin e lartpërmendur, faktet mund të duken kështu: asnjë nga të dashurit e mi nuk do të ndryshojë mendimin e tij për mua, pavarësisht nëse e marr këtë punë.

Daniels rekomandon t’i lini vetes të eksploroni pasojat e sinqerta, të merrni kontrollin aty ku mundeni dhe të lini të shkoni atje ku nuk mundeni.

“Mendimet janë aty. Dhe kjo është krejt normale. Thjesht konsiderojini këto mendime shqetësuese si një përgjigje normale ndaj një situate të vështirë dhe mbani mend se ato janë mendime, jo fakte”, thotë ajo.

Duke pasur parasysh se duhet shumë guxim për të përballuar frikën ballë për ballë, Daniels shton se faktorë të tillë si të kesh një komunitet të ngushtë, praktikat shpirtërore dhe ndihma profesionale mund ta bëjnë më të lehtë përballimin e situatave të pasigurta. Thjeshtësia, ritualet dhe ndjenja e sigurisë psikologjike që lindin në këto mjedise mund të ndihmojnë që bota të ndihet më pak e frikshme.

Riformulimi i pasigurisë si mundësi

Një nga ushtrimet më të fuqishme që mund të përmirësojë marrëdhënien tuaj me pasigurinë është riformulimi i një situate të pasigurt si një situatë me mundësi emocionuese. Ndërkohë që të mos dish se çfarë do të ndodhë e bën më të vështirë parashikimin e së ardhmes, ndonjëherë kjo është një gjë e mirë.

Jeta do të ishte e mërzitshme nëse do të dinim se çfarë do të ndodhte çdo moment. Është e njëjta arsye që ne nuk na pëlqejnë njerëzit të cilët na tregojnë se çfarë ndodh në një ngjarje të librit ose filmit: emocionet, pritjet dhe befasia janë të mundshme vetëm nëse rezultati është i pasigurt.

Moe Brown , një terapist i licencuar për martesë dhe familje në Atlanta prezantoi një ushtrim të fuqishëm riformulimi që mund ta bëjë pasigurinë emocionuese dhe jo të frikshme.

“Unë mendoj se pasiguria ka konotacionin se gjërat do të jenë negative. Ajo ngjall frikë”, thotë Brown. “Marrëdhënia me mundësinë është shumë më pozitive. Kështu që unë inkurajoj njerëzit që ta riformulojnë pasigurinë si mundësi dhe të hidhen në mundësinë e rezultateve pozitive”.

Brown shtjelloi se pasiguria është një forcë e fuqishme që mund të na lejojë të shfaqim ndryshime në jetën tonë. Çdo gjë e re duhet të jetë e pasigurt përpara se të bëhet e njohur. Pasiguria është e nevojshme për rritjen, dhe mund të jetë lehtësisht një gur i cili siguron më shumë lumturi.

Me gjithë këtë, Brown dha paralajmërimin se është shumë më e lehtë të përqafosh pasigurinë kur ndihesh i sigurt psikologjikisht. Njohja e asaj që ju nevojitet në mënyrë që të ndiheni të sigurt fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht është thelbësore për të qenë në gjendje të përqafoni mundësitë.

Kuptimi në mister

Në fund të fundit, nuk ka asnjë mënyrë për të siguruar sigurinë. Në vend të kësaj, qëndrimi i hapur ndaj mundësive të reja lejon që jeta jonë të jetë më e pasur dhe më emocionuese nga sa mund të parashikonte truri ynë.

Çelësi për të përballuar pasigurinë është riformulimi i saj rreth mundësisë: njohja e surprizave magjike dhe mistike të jetës që e mbushin atë me kuptim.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.