Pa një plan diplomatik për Gazën e pasluftës, Jordania ka frikë se do të detyrohet të njohë Hamasin

Të dielën, Hamasi hodhi një bombë të fuqishme që jehoi nëpër Jordani.

Zyrtari i lartë i Hamasit, Moussa Abu Marzouk, i cili tashmë ka bërë disa deklarata të diskutueshme në javët e fundit, tha në një intervistë me stacionin televiziv iranian Al-Alam se “nëse udhëheqja e Hamasit detyrohet të largohet nga Katari, ajo do t’i drejtohet Jordanisë”.

“Shumica e udhëheqësve të Hamasit janë jordanezë, qytetarë jordanezë që mbajnë pasaporta jordaneze”, shtoi ai.

“Populli jordanez është një popull bujar, mikpritës që mbështet rezistencën palestineze. Ne kemi marrëdhënie të mira me qeverinë dhe nuk e kemi problem të qëndrojmë atje”.

Prej javësh, qeveria jordaneze po zhvillon një betejë komplekse kundër demonstratave të përditshme që mbahen përgjithësisht pranë ambasadës izraelite. Dhjetra demonstrues janë arrestuar, megjithëse shumica e tyre u liruan.

Mbreti Abdullah po përpiqet të manovrojë me kujdes midis nevojës për të parandaluar përleshjet në rrugë që mund të përhapen në të gjithë vendin dhe dëshirës së tij për të lënë publikun të shprehë zemërimin e tij për atë që po ndodh në Rripin e Gazës dhe të tregojë solidaritet me palestinezët. të cilët përbëjnë shumicën e popullsisë së Jordanisë.
Ky është një ekuilibër delikat dhe i ndërlikuar.

Nga njëra anë, Abdullahut i është dhënë leja izraelite për të dërguar ndihma humanitare në Gaza.

Nga ana tjetër, ai ka tërhequr ambasadorin e tij në Izrael dhe ministri i tij i jashtëm, Ayman Safadi, është një nga kritikët më të ashpër arabë të Izraelit, duke e akuzuar atë për kryerjen e gjenocidit dhe krimeve të luftës.

Nga ana tjetër, Jordania luajti një rol aktiv dhe shumë efektiv në përgjimin e dronëve që Irani lëshoi ​​në Izrael.

Në të njëjtën kohë, megjithatë, ajo paralajmëroi se do të bënte të njëjtën gjë me avionët izraelitë nëse ata shkelnin hapësirën e tij ajrore për të sulmuar Iranin.

Kështu, kur Abu Marzouk flet për Jordaninë si adresën e radhës për udhëheqësit e Hamasit, ai e di se shanset që kjo të ndodhë janë afër zeros.

Por komentet e tij provokuese kanë luajtur tashmë rolin e tyre duke vënë në siklet oborrin mbretëror.

Jordania ndërpreu marrëdhëniet e saj me Hamasin brenda natës në vitin 1999 dhe nuk ka ndërmend ta lejojë organizatën të ndërtojë një qendër të re operacionesh në mbretëri.

Analistët jordanezë ishin të indinjuar jo vetëm nga përmbajtja e deklaratës së Abu Marzukut, por edhe më shumë nga stili i saj. “Duket sikur ai të ishte një pronar që mund t’i diktojë mbretërisë nëse do të pranojë liderët e Hamasit,” tha dikush.

Por, pa i rënë rreth e qark, Abu Marzouk – i cili mohoi se dikush i kishte kërkuar Hamasit të largohej nga Katari – zbuloi qartë se Hamasi ka një problem dhe nuk është vetëm çështja e vendit se ku do të jetojë lidershipi i tij.

Është gjithashtu edhe çështja se cili do të jetë statusi dhe roli i tij pas luftës.

Më 21 nëntor 1999, vetëm shtatë muaj pasi u kurorëzua mbret, kryeministri i atëhershëm i Abdullahut, Abdel Raouf Rawabdeh, urdhëroi udhëheqësit e Hamasit, Khaled Meshal, Ibrahim Ghosha, Izzat al-Rishq dhe Sami Khater të largoheshin nga vendi dhe të transferoheshin në Katar.

“Ne nuk i deportuam dhe nuk ua hoqëm shtetësinë”, tha ai në një konferencë për shtyp të nesërmen.

Por kur u pyet nëse ata mund të kthehen në Jordani, ai u përgjigj: “Kjo do të jetë subjekt i dialogut”.

Asnjë dialog i drejtpërdrejtë nuk u zhvillua kurrë. Udhëheqja e degës jordaneze të Vëllazërisë Myslimane u përpoq disa herë të ndërmjetësonte midis mbretit dhe Hamasit me qëllim që t’u mundësonte atyre të ktheheshin në vend, por vetëm 10 vjet më vonë mbreti më në fund e lejoi Meshalin të kthehej për një vizitë të shkurtër në marrë pjesë në funeralin e babait të tij.

Vite më vonë, në 2022, Abdullah u takua personalisht me Meshalin, për herë të dytë që kur u largua nga Jordania (e para ishte në 2012).

Një vit më parë, ai kishte lejuar Haniyeh dhe Al-Rishq të vizitonin Jordanin për të marrë pjesë në funeralin e Ghoshës; ky i fundit kishte vdekur në moshën 85-vjeçare dhe ishte varrosur në mbretëri.

Është interesante, pra, në çfarë po mbështetet Abu Marzouk kur flet për “marrëdhëniet e mira të Hamasit me qeverinë”.

Abdullah ka ndërtuar një mur të fortë rreth Hamasit.

Në vitin 2006, operativët e Hamasit u akuzuan për tentativë për të kontrabanduar armë nga Jordania në Bregun Perëndimor, dhe në vitin 2015, 12 jordanezë u arrestuan dhe u gjykuan me akuzën e anëtarësimit në organizatë.

Por kjo nuk e çliron atë nga presioni indirekt i organizatës dhe kërcënimet kundër mbretërisë.

Vetëm muajin e kaluar, pati një protestë në Jordani pasi Abu Ali Al-Askari, një komandant ushtarak në milicinë irakiane Kataib Hezbollah, njoftoi se organizata e tij ishte e përgatitur të armatoste dhe stërvitte 12 mijë jordanezë në mënyrë që ata të mund të bashkoheshin me boshtin e rezistencës dhe të vepronin kundër Izraeli nga territori jordanez.

Dhe në mars, në një fjalim të regjistruar në video të shfaqur në një konferencë të grave në Jordani, Meshal u kërkoi jordanezëve të mbajnë demonstrata të vazhdueshme masive dhe të inkurajojnë “kombin jordanez të marrë pjesë në luftën për Përmbytjen e Al-Aksa [emri i Hamasit për fushatën e tyre të fundit] dhe të përzihen gjaku i anëtarëve të këtij kombi me gjakun e palestinezëve që ata të nderohen”.

Jordania i dënoi këto komente dhe mediat shtetërore i përshkruan ato si “nxitje të drejtpërdrejtë kundër mbretërisë”.

Por ka një shqetësim më të madh për Jordaninë, dhe jo vetëm Jordaninë.

Mungon një plan diplomatik për Gazën e pasluftës, presidenti palestinez Mahmud Abbas është i dobët dhe ka një shans që vakumi politik që rezulton të luajë në duart e Hamasit.

Do ta kthente Hamasin në një partner vendimmarrës në përcaktimin e strukturës së lidershipit palestinez, me të cilin krerët e shteteve arabe, në radhë të parë të Jordanisë, do të duhet të bashkëpunojnë.

Një ish-zyrtar i lartë i qeverisë jordaneze, i cili, pavarësisht luftës, mbetet në kontakt me zyrtarë të lartë izraelitë, së fundmi u tregoi atyre hartën e rreziqeve politike me të cilat do të përballet Jordania nëse Izraeli nuk e lejon Autoritetin Palestinez të fillojë të menaxhojë jetën civile në Gaza.

Burimet izraelite që folën me këtë zyrtar, komentet e të cilit pasqyrojnë të menduarit në oborrin mbretëror, thanë se Jordania i ka dërguar disa mesazhe udhëheqjes izraelite (nuk është e qartë nëse ato i janë dërguar drejtpërdrejt kryeministrit Benjamin Netanyahu) duke paralajmëruar kundër një situate në të cilën AP jo vetëm që nuk do të ishte një lojtar i rëndësishëm në drejtimin e Gazës, por thjesht do të rrëzohej.

“Mahmoud Abbas është 88 vjeç”,  tha një zyrtar jordanez. “Ai është kryesisht i preokupuar me formimin e trashëgimisë së tij historike. I kushtohet pjesën më të madhe të kohës përpjekjes së tij në arenën ndërkombëtare për promovimin e idesë së një shteti të pavarur palestinez. Ky është një mision jetik dhe i vlefshëm, por nuk mund të jetë një zëvendësim për nevojën për t’u marrë me çështjet urgjente kombëtare si formimi i një organi qeverisës palestinez që do t’i lejonte SHBA-të t’i paraqesin Izraelit një alternativë realiste”.

Abbas e emëroi Mohammad Mustafa si kryeministër që të mund të formonte diçka që i ngjante një qeverie teknokrate.

Por që atëherë, vuri në dukje zyrtari jordanez, kanë kaluar dy muaj dhe nuk duket se kjo qeveri po përgatitet të marrë përgjegjësinë për drejtimin e Gazës.

Abbas vizitoi Arabinë Saudite këtë javë për të marrë pjesë në Forumin Ekonomik Botëror në Riad dhe u takua me Princin e Kurorës Saudite Mohammed bin Salman, por asnjë lajm i madh nuk doli nga ai takim.

Raportet se Amerika dhe Arabia Saudite mund të ecin përpara në një pakt dypalësh të mbrojtjes edhe nëse ky i fundit nuk normalizon marrëdhëniet me Izraelin, mund të tregojnë se Riadi, ashtu si Uashingtoni, e ka të vështirë të shohë ndonjë shans që AP dhe Izraeli të mund të arrijnë marrëveshje për pas- situatën e luftës. Dhe aq më pak një plan për një zgjidhje të statusit përfundimtar që Arabia Saudite të mund ta cilësonte si një hap të pakthyeshëm drejt krijimit të një shteti palestinez.

“Problemi është se ne mund të shohim se sjellja e Abasit i shërben mirë Netanyahut”, tha zyrtari jordanez. “Megjithatë në të njëjtën kohë, pa dashje, i shërben edhe Hamasit”.

Abbas refuzoi të takohej me Sekretarin e Shtetit të SHBA-ve, Antony Blinken, në Ramallah këtë javë gjatë vizitës së këtij të fundit në Izrael (megjithëse ata u takuan në Riad) në përgjigje të vetos së Uashingtonit ndaj një rezolute të Këshillit të Sigurimit të OKB-së për njohjen e një shteti palestinez.

Por një gazetar jordanez i punësuar nga një gazetë shtetërore i tha Haaretz këtë javë se ndërsa Abbas po “tregon zemërim” ndaj Blinken-it, zyrtarë të lartë në partinë e tij Fatah vazhdojnë të takohen me zyrtarë të lartë të Hamasit, fillimisht në Moskë dhe më pas këtë javë në Kinë.

“Takime të tilla synojnë të përgatiten për ditën e pasluftës, kur rivalët e Abasit kërkojnë të krijojnë një udhëheqje të përbashkët palestineze në të cilën Hamasi do të merrte pjesë”, tha gazetari, i cili ka ndjekur politikën palestineze për shumë vite.

“Abbas e kundërshton një partneritet të tillë, pavarësisht deklaratave të tij për mbështetje për pajtimin palestinez. Por ai nuk ka paraqitur ndonjë alternativë praktike që mund të sigurojë vazhdimin e sundimit ekskluziv të Fatahut”.

“Situata tani” shtoi ai, “është se të gjithë presin largimin e Abasit dhe nuk bëjnë sa duhet për të shfrytëzuar kohën në të cilën ai mund të marrë ende vendime kardinale për të konsoliduar pozicionin e AP-së në Gaza”.

Kjo është rrënja e frikës së madhe të Jordanisë: se nëse nuk arrihet përparim i shpejtë drejt transferimit të kontrollit civil të Gazës nga AP, udhëheqësit e Hamasit jashtë Gazës, të cilët po luftojnë për mbijetesën e tyre gjeografike dhe politike, mund të bëhen më fleksibël në bisedimet e tyre me Fatah dhe bien dakord për të formuar një “OÇP të re”, në të cilën Hamas do të ishte një partner kyç.

Një organizatë e tillë do të gëzonte legjitimitet si përfaqësuesi i vetëm i popullit palestinez dhe për këtë arsye vendet arabe do të detyroheshin të bashkëpunonin me të.

“Jordania nuk do të kishte zgjidhje tjetër veçse të njihte Hamasin dhe të merrej me pasojat politike të këtij hapi si brenda mbretërisë ashtu edhe në marrëdhëniet e saj me Izraelin”, përfundoi gazetari.

 Autori Zvi Bar’el është analist për Haaretz, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com