Transferohet Agjencia e Regjistrimeve Stasi / Mbyll një kapitull të historisë së Gjermanisë Lindore

Agjencia e Regjistrimeve Stasi është një trashëgimi e revolucionit paqësor në Republikën Demokratike Gjermane (RDGJ). Tani emri i saj është drejt zhdukjes, sipas disa analistëve.

Që nga viti 1991, Agjencia gjermane e Regjistrimeve Stasi, pranoi rreth 7 milionë e 353 mijë e 885 kërkesa për qasje në skedarët e Ministrisë së Sigurimit të Shtetit (MSSH) në ish-Gjermaninë Lindore.

Pothuajse gjysma e këtyre (46%) vinin nga njerëz që dëshironin të gjenin se çfarë dinte për ta personalisht policia sekrete e RDGJ-së.

Kjo kishte të bënte me jetën e tyre private, pikëpamjet e tyre politike dhe për planet e mundshme të arratisjes .

E gjithë kjo dhe shumë më tepër përmbahet në raportet e informacioneve, të cilat arritën në total 111 kilometra (68 milje) skedarë gjatë 40 viteve në RDGJ.

Gjatë revolucionit paqësor të 1989/90, aktivistët e të drejtave civile të Gjermanisë Lindore parandaluan shkatërrimin e kësaj trashëgimie të quajtur Stasi.

Pavarësisht rezervave të forta në Perëndim, dosjet u hapën falë angazhimit të tyre të palodhur.

Një zyrë e re u krijua për këtë qëllim në Gjermaninë e ribashkuar e quajtur Komisioneri Federal për Regjistrat e Shërbimit të Sigurimit të Shtetit të ish-Republikës Demokratike Gjermane.

Përvjetorët nxitën interes më të madh

Kryetari i saj, Roland Jahn, ka prezantuar raportin e tij përfundimtar në Berlin.

“Raporti i veprimtarisë” i 15-të shënon fundin e një epoke: në fillim të verës agjencia do të zhdukej dhe dosjet do të zhvendoseshin në arkivat federale. 31 vjet pasi u shpëtua një vendim i marrë nga parlamenti, nëntorin e kaluar, pas shumë vitesh diskutimi.

Jahn zbuloi se kishte 23 mijë e 686 kërkesa për inspektimin e skedarëve në vitin 2020. Duke e ulur ndjeshëm shifrën e vitit të kaluar (35 mijë e 554).

Por numri relativisht i lartë për vitin 2019 mund të ketë qenë gjithashtu për shkak të 30 vjetorit të rënies së Murit të Berlinit.

I njëjti fenomen u vërejt në 25 vjetorin e rënies së Murit. Duket se një mbulim më i fortë mediatik i kësaj ngjarje historike shkakton një dëshirë mes shumë njerëzve për të parë nga afër të kaluarën e tyre.

Stasi shpesh luante një rol të dhimbshëm në shumë jetë. “Disa kanë nevojë për një kohë të gjatë për t’u marrë me biografitë e tyre”, tha Jahn.

Midis aplikimeve, ai tha, 20% janë tani nga të afërmit e njerëzve të vdekur që kërkojnë të përballen me jetën e prindërve dhe gjyshërve të tyre në Gjermaninë e ndarë.

Kërkesa nga e gjithë bota

Stasi shihet nga figura të ndryshme se ishte dhe është shumë më tepër sesa një çështje thjesht e Gjermanisë Lindor.

Për shembull, mbi 400 mijë aplikime për inspektimin e skedarëve erdhën nga shtetet perëndimore gjermane, më shumë se 12%.

Statistikat gjithashtu pasqyrojnë një interes në mbarë botën, ku 21 mijë kërkesa vinin nga 100 vende të ndryshme.

Agjencia e Regjistrimeve Stasi, nuk ka informacion se kush qëndron pas tyre, megjithëse në mënyrë të qartë shumë mund të jenë nga ish-gjermanët Lindorë të emigruar.

Por, pavarësisht nga fundi i saj i afërt, Stasi, ishte një histori suksesi që është admiruar në të gjithë botën, duke shërbyer si një model për shumë vende në Evropën Lindore. Por dhe në Amerikën Latine dhe Lindjen e Mesme, për mënyrën e përballjes me diktaturat e kaluara.

Pasi hapen dosjet, autorët shpesh gjenden dhe ndiqen penalisht. Në disa raste, viktimat gjejnë prova se si karriera e tyre u pengua për arsye politike, dhe atëherë dëmshpërblimet financiare mund të jenë të mundshme.

Dosjet e Stasi-t gjenden dhe sot

Ky institucion unik do të kalojë në Arkivat Federale të shtetit gjerman, dhe në këtë mënyrë do të humbasë pavarësinë e saj. Por dosjet do të mbeten të arritshme, për shumë viktima të sistemit të atëhershëm, si dhe për studiues dhe gazetarë.

Do të mbetet gjithashtu e mundur të hulumtohet e kaluara e zyrtarëve shtetërorë për lidhjet e mundshme të Stasi-t deri në 2030, falë një ndryshimi ligjor të bërë në vitin 2019.

Zbulime të tilla rreth historisë së Stasi-t tani janë të rralla. Kjo ishte natyrisht e ndryshme në dekadën e parë të agjencisë, nën udhëheqjen e aktivistit për të drejtat civile të RDGJ-së dhe presidentit të ardhshëm gjerman Joachim Gauck.

Disa kritikë, si dhe ish-zëdhënësi i shtypit i agjencisë, Christian Booss, e konsiderojnë gabim përfshirjen e Stasi-t në arkivat federale.

“Hulumtimi i Stasi-t ishte përfunduar në mënyrë efektive”, tha një historian. Duke shtuar se pretendimet për të kundërtën janë një “mashtrim etiketimi”.

Booss, i cili tani kryeson “Komitetin e Qytetarëve 15 janar”, e konsideron si një problem serioz, që rindërtimi i dosjeve të Stasi-t, që ishin dëmtuar, me anë të kompjuterit, është “i vdekur de facto“.

Ai i ka vendosur vetes si qëllim për të rivlerësuar dhe ruajtur ish-selinë e Stasi-t në Berlin.

Roland Jahn, megjithatë, beson se “dukshmëria e Agjencisë së Regjistrimeve Stasi me funksionin e saj shembullor ndërkombëtar, do të mbetet edhe pas integrimit të saj në arkivin federal”.

Mandati i Jahn përfundon më 17 qershor, një datë e zgjedhur me kujdes pasi shënon përvjetorin e kryengritjes popullore në RDGJ në vitin 1953. Kjo e fundit u ndal me mbështetjen e ushtarëve sovjetikë.

Revolucioni i dytë në Gjermaninë e ndarë në 1989/90 ishte i suksesshëm. Ajo çoi në fundin e diktaturës komuniste dhe përfundimisht në ribashkimin e Gjermanisë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.