“Të lirë dhe dëshirëplotë”, ekspozita e artistes Lulashi në Cinque Terre

Në ekspozitën e Iva Lulashit, kuruar nga koleksionisti Giuseppe Iannaccone, paraqiten dymbëdhjetë vepra të papublikuara më parë.

Ato i përkasin periudhës Tiranë 1988, të ngritura në klasën e oratorisë së Santa Caterina në Corniglia, e katërta e Cinque Terre.

Për Lulashin, piktura dhe vizatimi kanë qenë gjithmonë mjetet ideale për të kënaqur nevojën e saj shprehëse, një gjest jetik dhe i domosdoshëm, përmes të cilit të thellohet vetja, e tashmja dhe kujtesa.

Në fokus të veprave të saj, ajo vë figurën femërore, “duke përfaqësuar gra të lira dhe me dëshirë në skena erotike dhe nudo”.

Përmes një leximi të filtruar nga përvoja e kuratorit, artistja shpërfaq në përfaqësimin e trupave të zhveshur, femra si një justifikim i lirisë.

Në fakt, deri në vitet 1990, erotizmi në Shqipëri i ishte nënshtruar censurës nga regjimi.

Piktura e Lulashit rezulton kështu të jetë një rast për kujtesën kolektive dhe shoqërore, “një himn për lirinë, për të drejtën e dashurisë”, shpjegon kuratori.

Furça bëhet “mjeti” për të emancipuar veten, për t’u çliruar nga pasojat kulturore të brendshme.

Imazhe të lëna pezull, që “flasin”, por jo shumë, duke i dhënë mundësinë shikuesit të imagjinojë dhe të fantazojë për skenat dhe figurat e përfaqësuara.

Fytyrat shpesh janë enigmatike, pamjet janë të padeshifrueshme.

Ngjyra e errët dhe e pluhurosur, paraqitja e imazhit të paqartë sikur të ishte një kujtim i vagullt. Kjo është mënyra se si artistja arrin të shkaktojë një përzierje ndjesish, të gjitha të kornizuara nga hapësira evokuese e ekspozitës.

Një dhomë me një klasë në një oratori të rikonstruktuar kohët e fundit, por me një dysheme të zhdrejtë dhe mure të rrënuar.

Në përgjithësi, përcjell një atmosferë të paqartë.

Dy nga veprat e ekspozuara u censuruan nga regjimi diktatorial.

Pyetja do të kishte filluar nga një çift njerëzish, të cilët i shprehën shqetësimin priftit të fshatit para sa më shumë kanavacash, të cilat përkatësisht përfaqësojnë një trup të zhveshur femëror të shtrirë në një lëndinë dhe një skenë intimiteti mes dy femrat.

Të dy veprat janë përcaktuar si “nudo shumë të vështira”. Rrjedhimisht organizata, për të shmangur pakënaqësinë, hoqi dy vendet e punës.

“Censurimi i një vepre është kundër kulturës, shkon kundër lirisë për t’u emocionuar para një poezie”, shpjegon Giuseppe Iannaccone.

Por, dinamika e pushtetit në qytetet e vogla është shumë e veçantë.

“Bërja e artit në Cinque Terre është e vështirë, është një kontekst i ndërlikuar”, komenton Iannaccone.

Prej vitesh, zona Cinque Terre vuan nga pasojat e një turizmi të qëndrueshëm.

Dhe toka vuan, po aq sa banorët, të cilët janë shpërngulur nga zona ndër vite.

Projekti parashikon pjesëmarrjen aktive të banorëve të fshatit Corniglia, si në rastin e dy studentëve të përfshirë si ndërmjetësues kulturorë.

Për më tepër, në javët e para të hapjes së ekspozitës, qytetarët e qytetit u ftuan të votojnë për punën e tyre të preferuar, e cila më pas do t’i dhurohet qytetit të Corniglia-s.

Kjo mënyrë, përveçse gjithëpërfshirëse dhe tërheqëse, ofron mundësinë për të krijuar lidhje të forta dhe konkrete midis artit dhe komunitetit.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.