Qeveria talebane rikthen dënimin me prerje dore

Një nga themeluesit e talebanëve dhe zbatuesi kryesor i interpretimit të ligjit islam, kur ata sunduan për herë të fundit Afganistanin, ka thënë se lëvizja e vijës së ashpër do të kryejë edhe një herë ekzekutime dhe amputime (prerje) të duarve, edhe pse ndoshta jo në publik.

Në një intervistë për “Associated Press”, ministri i burgjeve në qeverinë e re afgane, Mullah Nooruddin Turabi, hodhi poshtë zemërimin për ekzekutimet e talebanëve në të kaluarën – të cilat ndonjëherë ndodhnin para turmave në një stadium – dhe paralajmëroi botën kundër ndërhyrjes në sundimtarët e rinj të Afganistanit.

Turabi, duke kritikuar ndërkombëtarët, tha se, “të gjithë na kritikuan për ndëshkimet në stadium, por ne kurrë nuk kemi thënë asgjë për ligjet e tyre dhe dënimet e tyre”.

“Askush nuk do të na thotë se cilat duhet të jenë ligjet tona. Ne do të ndjekim Islamin dhe do të bëjmë ligjet tona mbi Kur’anin”, theksoi ai.

Turabi tha se këtë herë, gjyqtarët – përfshirë gratë – do të gjykojnë çështjet, por themeli i ligjeve të Afganistanit do të jetë Kurani. Ai tha se të njëjtat ndëshkime do të ringjallen.

“Prerja e duarve është shumë e nevojshme për sigurinë”, tha ai, duke shtuar se kishte një efekt parandalues. Ai tha se kabineti po studion nëse do të kryejë dënime në publik dhe do të “zhvillojë një politikë”.

Që kur talebanët pushtuan Kabulin më 15 gusht dhe morën kontrollin e vendit, afganët dhe bota po shikojnë nëse do të krijojnë sërish sundimin e tyre të ashpër të fundit të viteve 1990.

Historia e mëparshme

Komentet e Turabi-t vunë në dukje sesi udhëheqësit e grupit mbeten të ngulitur në një botëkuptim thellësisht konservator dhe të ashpër, edhe nëse ata po përqafojnë ndryshimet teknologjike, të tilla si video dhe celularë.

Turabi, tani në të 60-at, ishte ministër i Drejtësisë dhe kreu i të ashtuquajturës ministri e përhapjes së virtytit dhe parandalimit të veseve, gjatë sundimit të mëparshëm të talebanëve.

Në atë kohë, bota denoncoi ndëshkimet e talebanëve, të cilat u bënin në stadiumin sportiv të Kabulit ose në bazën e xhamisë së madhe të Bajramit, të ndjekur shpesh nga qindra burra afganë.

Ekzekutimet e vrasësve të dënuar zakonisht bëheshin me një goditje të vetme në kokë, të kryer nga familja e viktimës, e cila kishte mundësinë të pranonte “paratë e gjakut” dhe të lejonte fajtorin të jetonte.

Për hajdutët e dënuar, dënimi ishte amputimi i një dore. Për ata që u dënuan për grabitje të autostradës, një dorë dhe një këmbë u amputuan.

Gjykimet dhe dënimet ishin rrallë publike dhe gjyqësori u peshua në favor të klerikëve islamikë – njohuritë e të cilëve për ligjin ishin të kufizuara në urdhrat fetarë.

Luftëtarët talebanë kanë ringjallur një dënim që ata, zakonisht, përdornin në të kaluarën – turpërimin publik të burrave të akuzuar për vjedhje të vogla.

Në të paktën dy raste në Kabul javën e kaluar, burrat e akuzuar për vjedhje të vogla janë vendosur në pjesën e pasme të një kamioni, duart e tyre të lidhura dhe janë parakaluar për t’i poshtëruar ata.

Në një rast, fytyrat e tyre u pikturuan për t’i identifikuar si hajdutë. Në tjetrën, bukën e ndenjur e varnin në qafë ose e fusnin në gojë. Nuk kuptohej qartë se cilat ishin krimet e tyre.

Kush është Turabi?

I veshur me një çallmë të bardhë dhe një mjekër të bardhë të mbuluar me shkurre, Turabi ka humbur një këmbë dhe një sy gjatë luftimeve me trupat sovjetike në vitet 1980.

Nën qeverinë e re talebane, ai është përgjegjës për burgjet. Ai është në mesin e një numri udhëheqësish talebanë, përfshirë anëtarët e kabinetit të përkohshëm të të gjithë meshkujve, të cilët janë në listën e sanksioneve të Kombeve të Bashkuara.

Gjatë sundimit të mëparshëm talebanë, ai ishte një nga zbatuesit më të egër dhe pa kompromis të grupit.

Kur talebanët morën pushtetin në 1996, një nga veprimet e tij të para ishte të bërtiste mbi një gazetare femër, duke kërkuar që ajo të linte një dhomë me burra dhe pastaj të godiste një shuplakë të fuqishme në fytyrë të një burri që kundërshtoi.

Turabi ishte i njohur për heqjen e kasetave muzikore nga makinat, duke lidhur qindra metra kaseta të shkatërruara në pemë dhe tabela drejtuese.

Ai kërkoi që burrat të vishnin çallma në të gjitha zyrat qeveritare dhe minionët e tij rrihnin në mënyrë rutinore burra, mjekrat e të cilëve ishte shkurtuar.

Sportet u ndaluan dhe legjioni i zbatuesve të Turabi-t detyroi burrat të shkonin në xhami për lutje pesë herë në ditë.

Në intervistën e kësaj jave me AP, Turabi tha se, “ne kemi ndryshuar nga e kaluara”.

Ai u shpreh se tani talebanët do të lejojnë televizorin, telefona celularë, fotografi dhe video “sepse kjo është domosdoshmëria e njerëzve, dhe ne jemi seriozë në lidhje me të”.

Nga ana tjetër, sugjeroi që talebanët i panë mediat si një mënyrë për të përhapur mesazhin e tyre. “Tani ne e dimë, në vend që të arrijmë vetëm qindra, ne mund të arrijmë miliona”, tha ai.

Ndërkohë, sipas tij, nëse ndëshkimet bëhen publike, atëherë njerëzit mund të lejohen të bëjnë video, ose të bëjnë fotografi për të përhapur efektin parandalues.

Edhe pse banorët e Kabulit shprehin frikën ndaj sundimtarëve të tyre të rinj talebanë, disa e pranojnë me zemërim se kryeqyteti tashmë është bërë më i sigurt vetëm muajin e kaluar.

“Nuk është diçka e bukur t’i shohësh këta njerëz të turpëruar në publik, por kjo i ndal kriminelët, sepse kur njerëzit e shohin atë, ata mendojnë se: nuk dua që të jem unë”, tha Amaan, pronar dyqani në qendër të Kabul-it.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.