Si e humbi Franca, Malin: Dështimi për të shuar kërcënimin xhihadist i hapi dyert Rusisë

Me mbërritjen e tij në qytetin Timbuktu të Malit të Saharasë në vitin 2013 për të festuar çlirimin e tij nga islamistët me ndihmën e forcave franceze, presidenti i atëhershëm i Francës, François Hollande, u prit si një hero dhe u përshëndet me thirrjet “Vive la France!”

Më pak se nëntë vjet më vonë, Franca ua ka dorëzuar bazën e saj Timbuktu forcave maliane dhe gjendja shpirtërore në vendin e Afrikës Perëndimore është një gjendje hidhërimi dhe ankthi, shkruan FT.

Disa qindra kilometra larg në kryeqytetin Bamako, prania franceze është ende e fortë, por flamujt rusë janë gjithashtu të dukshëm – në pultin e taksive me kovë të ndryshkur në shitje në tezgat buzë rrugëve dhe në demonstratat e herëpashershme pro-ruse.

Ashtu si amerikanët dhe aleatët e tyre në dy dekadat e tyre në Afganistan, Operacioni Barkhane i udhëhequr nga Franca nuk ka arritur të zhdukë kërcënimin xhihadist në Mali dhe rajonin e Sahelit.

Udhëheqësit e Malit kanë kritikuar ashpër francezët për një strategji që ata thonë se ka përkeqësuar konfliktin dhe për vendimin e tyre për të përgjysmuar praninë e tyre ushtarake prej 5 mijë trupash.

Ata janë kthyer nga Rusia, ndryshim që ka pasoja jo vetëm për sigurinë, por edhe për ndikimin e Francës.

“Marrëdhënia është prishur tani”, thotë Mahmoud Ould Mohamed, ministër i përkohshëm i tregtisë së Malit.

Bamako është në bisedime për të punësuar mercenarë nga grupi Wagner i lidhur me Kremlinin, i cili është nën sanksionet e SHBA-së dhe BE-së dhe i akuzuar për krime lufte.

Në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në shtator, kryeministri i Malit Choguel Maiga, kishte thënë se Franca e kishte braktisur Malin, duke i lënë asaj pak zgjidhje përveçse të kërkonte “partnerë të tjerë”.

Bisedimet me Wagnerin kanë zemëruar Parisin. Pas dy grushteve të shtetit në Bamako në më pak se një vit, Franca thotë se qeverisë së Malit i mungon legjitimiteti dhe se një partneritet me Wagner mund të rrezikojë një luftë kundër ekstremistëve që kanë vrarë mijëra dhe zhvendosur miliona në të gjithë Sahelin.

“Bisedimet e Wagner-it bëjnë të qartë sesa janë përkeqësuar marrëdhëniet midis të dyve”, thonë diplomatë dhe analistët në rajon.

Megjithëse Mali Verior është më i sigurt se në vitin 2013, dhuna është zhvendosur në qendër të vendit ku jeton shumica e popullsisë 20-milionëshe.

Vrasjet e synuara franceze të xhihadistëve dhe operacionet e përbashkëta me forcat lokale kanë bërë pak për të shuar krizën.

Dhuna ekstremiste është përhapur gjithashtu në Burkina Faso, e cila ka parë që pjesë të gjera të vendit të bien nga kontrolli i qeverisë, dhe në Niger, ku qindra protestues në nëntor bllokuan një kolonë me 100 automjete Barkhane.

Autoritetet franceze po hetojnë raportet se trupat e saj Barkhane ishin përgjegjëse për vdekjen e dy protestuesve.

Ky vit ishte më i dhunshmi për të tre vendet për sa u përket ngjarjeve, si sulmet terroriste dhe betejat, me 2 mijë e 426 incidente të tilla, krahasuar me 244 sosh në vitin 2013.

Për sa u përket vdekjeve, ishte i dyti më vdekjeprurës pas vitit 2020, me 5 mijë e 317 vdekje në të tre vendet, krahasuar me 949 sosh në vitin 2013.

Në qershor, presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi një tërheqje të forcave Barkhane, duke argumentuar se ushtria franceze, e cila ka humbur 53 ushtarë, nuk mund të kompensojë më “mospunën” e shtetit të Malit.

Vendimi erdhi tre muaj pasi OKB-ja zbuloi se një sulm ajror francez kishte vrarë 19 civilë, përfshirë gra dhe fëmijë, në një festë në Malin Qendror. Por, Franca mohon që ndonjë civil të ketë vdekur nga bombardimet.

Në të njëjtën kohë, Parisi ka marrë një sërë vendimesh strategjike gjatë dy viteve të fundit, duk u fokusuar në Shtetin Islamik më brutal në Saharanë e Madhe (ISGS) në rajonin trekufitar midis Malit, Nigerit dhe Burkina Fasos, në vend të Xhematit Nusrat al-Islam wal-Muslimin.

Mali “po pyeste veten pse Franca është e fokusuar në ISGS, që është rreth 10 për qind e problemit, në vend të JNIM, që është 90 për qind”, tha një diplomat perëndimor.

Një këshilltar i Macron pranoi se Franca ishte fokusuar në zonën trikufitare, por tha se të dy grupet ishin objektiva prioritare.

Shumë fajësojnë edhe ndërhyrjen perëndimore të udhëhequr nga Parisi në Libi, ku jetonin dhe stërviteshin xhihadistët.

Me mungesën e rezultateve të perceptuara në terren, pakënaqësia e rrënjosur në të kaluarën koloniale të Francës është fryrë.

Macron ka thënë se dëshiron të shkëputet nga sistemi i lidhjeve të ngushta tregtare, ekonomike dhe politike që ka përcaktuar marrëdhëniet që nga pavarësia.

Por, kritikët thonë se lideri 44-vjeçar, në vend të kësaj, ka mbajtur një qasje paternaliste, siç ishte kur ai thirri homologët e tij më të vjetër afrikanë në një kështjellë në Pau, verën e kaluar për të këmbëngulur në mbështetjen e tyre publike për operacionin ushtarak.

“Ai dëshiron të jetë shefi, por ne jemi një popull shumë krenar”, tha ish-presidenti i asamblesë kombëtare Ali Nouhoum Diallo.

Një diplomat vuri në dukje se targat në automjetet e ambasadës në Bamako janë të numëruara sipas radhës në të cilën vendet njohën pavarësinë e Malit, me Francën që renditet në numrin 10. E megjithatë, diplomati tha, “ata kërkojnë këtë respekt të ekzagjeruar”.

Këshilltari i lartë i Macron tha se problemi nuk ishte qëndrimi i Francës, por se junta e Malit po shkelte angazhimin e saj për të mbajtur zgjedhjet në shkurt dhe po kapej pas pushtetit që e mori në mënyrë të paligjshme.

“Përpjekja për ta bërë të gjithë këtë të duket si një luftë midis Malit dhe fuqisë së vjetër koloniale është një kurth mjaft i papërpunuar në të cilin ne nuk do të biem”, tha këshilltari.

Kjo ndjenjë e gjatë antikoloniale ndërkohë po shfrytëzohet nga grupe të lidhura me Rusinë dhe Wagnerin, sipas zyrtarëve perëndimorë, ndërsa fjalimi i zjarrtë i Maigës në OKB theksoi natyrën kontradiktore të ndjenjës antifranceze.

“Ata po i thonë Francës të largohet, por gjithashtu i sulmojnë për largim”, tha Michael Shurkin, një ish-analist i CIA-s dhe drejtor programesh globale në konsulencën në Dakar.

Moussa Mara, i cili shërbeu si kryeministër mes vitesh 2014-2015, tha se Franca është një mashtruese e përshtatshme për një juntë që, ashtu si paraardhësit e saj, nuk kishte plan për të luftuar terrorizmin.

“Ka disa njerëz që mendojnë se nëse nuk bie shi në Mali, është faji i Francës”, tha ai.

“Vendosja e Francës si kundërshtare – ky është një vendim politik strategjik. Ju merrni duartrokitje. Krijon një mundësi për të shtyrë zgjedhjet”.

Barkhane është e vetmja forcë e rëndësishme kundër terrorizmit që operon në rajon, thonë analistët, dhe madje pak nga kritikët më të mëdhenj të Francës besojnë se ushtritë e dobëta vendase mund të luftojnë efektivisht kërcënimin xhihadist.

Parisi është përpjekur për vite me radhë të ndërkombëtarizojë përpjekjet kundër terrorizmit në Sahel, por me pak sukses.

SHBA ofron mbikëqyrje dhe inteligjencë dhe OKB ofron mbështetje logjistike.

Forcat speciale, Takuba Task Force që Franca e ka mbrojtur prej kohësh si fazën tjetër të misionit përfshin trupa nga Estonia, Portugalia, Suedia dhe vende të tjera evropiane, por mbetet kryesisht franceze.

Midis aleatëve perëndimorë, ngurrimi për t’u angazhuar të gjithë ushtarakisht është politik dhe praktik – ata e njohin një realitet të qartë për shumicën e malianëve.

“Konflikti në Mali nuk do të zgjidhet nga forcat ushtarake”, tha Yeah Samake, një politikan opozitar.

Për më tepër, shumë malianë duan bisedime me xhihadistët, qëllimet e të cilëve në terren priren të jenë lokale apo kriminale sesa fetare apo ideologjike dhe Parisi nuk është dakordohet.

Nuk dihet të jetë ende asnjë luftëtar Wagner në Mali, por dy diplomatë në Bamako dhe një burim i lartë i sigurisë në Mali konfirmuan se ka pasur “kostume në terren” që hekurosnin detajet e mundshme të kontratës, duke përfshirë vëzhgimin e minierave të arit që mund të përdoren si pagesë. .

“Njerëzit janë të bindur se francezët janë atje për të vjedhur burimet e tyre natyrore”, tha Shurkin.

“Ndërkohë, ata duan t’u drejtohen rusëve, të cilët janë në mënyrë eksplicite atje për këtë qëllim”, shtoi ai.

Me Francën që po tërhiqej dhe askush tjetër nuk hyri, tha një diplomat perëndimor, nuk ishte befasi e vogël që Mali kishte arritur tek Rusia.

Edhe Diallo, një kritik i ashpër i Francës që në ditët e tij studentore në Senegalin e para-pavarësisë, ka pak iluzione për ndihmën ruse.

“Mali mund të punojë me partnerë të ndryshëm për të bashkuar vendin, por duke menduar se rusët do të vijnë këtu dhe do të vdesin për Malin? Jo. Po mashtroni veten.”

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com