Talebanët në Afganistan mendohet se kanë mësynur të shtunën e 7 gushtit, një burg në provincën veriore të Jawzjan dhe kanë liruar të gjithë të burgosurit.
Një video e shpërndarë në mediat sociale tregon qindra të burgosur duke lënë burgun në qytetin Sheberghan – pasi kryengritësit filluan një sulm.
Talebanët kanë marrë kontrollin e qytetit, duke e bërë atë kryeqytetin e dytë rajonal që bie nën kontrollin e militantëve.
Kjo shihet si një goditje e madhe për forcat e sigurisë, pasi betejat përshkallëzohen në të gjithë vendin.
Sheberghan është një bastion i ish-nënpresidentit afgan, Abdul Rashid Dostum, mbështetësit e të cilit kanë udhëhequr luftën kundër kryengritësve.
Mediat lokale raportojnë se 150 njerëz udhëtuan në qytet për të ndihmuar forcat afgane të luftojnë talebanët.
Militantët talebanë fillimisht morën kontrollin mbi kompleksin e guvernatorit të premten gjatë luftimeve intensive, para se të rimerreshin nga forcat afgane të sigurisë.
Sidoqoftë, shefi i Këshillit të Rajonit, Babur Eshchi, i tha medias angleze “BBC” se militantët tani kishin nën kontrollin të gjithë qytetit, përveç një baze të ushtrisë – ku luftimet po vazhdonin ende.
Dhuna po ndizet edhe në pjesë të tjera të vendit, ndërsa talebanët vazhdojnë të bëjnë përparime të shpejta, duke zhvendosur mijëra civilë.
Qyteti i Zaranj, në provincën Nimroz, ishte kryeqyteti i parë rajonal që ra në duart e kryengritësve të premten.
Kryeqytetet e tjera krahinore nën presion përfshijnë Herat-in në perëndim dhe qytetet jugore të Kandahar dhe Lashkar Gah.
Ushtria afgane thotë se dhjetëra luftëtarë islamikë, përfshirë disa komandantë të lartë, janë vrarë në Lashkar Gah. Nga ana tjetër talebanët kanë mohuar versionin ushtarak të ngjarjeve.
Më herët, të premten, drejtori i mediave dhe qendrës së informacionit në Afganistan u vra nga militantët talebanë në kryeqytetin, Kabul.
Talebanët thanë se Dawa Khan Menapal ishte “ndëshkuar për veprat e tij”.
Qeveritë amerikane dhe britanike u kanë bërë thirrje qytetarëve të saj që të largohen menjëherë për shkak të përkeqësimit të situatës së sigurisë.
Talebanët kanë rritur fushatën e tyre për të mposhtur qeverinë, e mbështetur nga SHBA-të, pasi forcat e huaja do të tërheqin trupat e tyre deri më 31 gusht – pas 20 vitesh konflikt.
Lufta “nuk kufizohet në periferi”
“Operacionet në Kandahar dhe Herat janë shumë të rëndësishme për ne dhe përparësia jonë është t’i kapim dy aeroportet apo bazat ajrore të rëndësishme aty”, tha komandanti taleban.
Zyrtarët dhe ekspertët thanë se ata panë shenja të një ndryshimi në strategji muajin e kaluar.
Kandahar dhe Herat janë qytetet më të mëdhenj të Afganistanit për nga popullsia. Ekspertët thanë se humbja e tyre do të ishte një goditje e madhe politike për qeverinë. Potencialisht, sipas tyre, mund të shkaktonte riorganizime të mëdha në favor të talebanëve.
Nuk është e qartë nëse sulmet ajrore amerikane do të vazhdojnë pasi forcat e huaja të përfundojnë tërheqjen e tyre.
Një zëdhënës i forcave amerikane në Afganistan dhe ambasada amerikane nuk iu përgjigj menjëherë kërkesave për koment.
Ekspertët dhe zyrtarët thonë se, tani për tani, një marrje ushtarake e Kabulit do të ishte shumë më e vështirë për talebanët sesa kryeqytetet provinciale.
Nga ana tjetër, grupi mund të rrisë bombardimet dhe sulmet për të minuar sigurinë dhe moralin publik.
Talebanët morën përgjegjësinë për një sulm në rezidencën e Ministrit të Mbrojtjes në detyrë të martën dhe paralajmëruan për dhunë të mëtejshme.
Origjina
Talebanët kanë korrur një varg fitoresh në fushën e betejës javët e fundit. Pushteti i grupit të armatosur ra pas një pushtimi të udhëhequr nga SHBA-të në vitin 2001, pas sulmeve të 11 shtatorit. Por, në 20 vitet e fundit, ky pushtet është rikuperuar.
Talebanët, që do të thotë “studentë” në gjuhën arabe, luftuan së bashku me rebelët afganë të quajtur muxhahedinë kundër okupimit sovjetik për nëntë vjet.
SHBA-të siguruan armë dhe para për muxhahedinët, si pjesë e politikës së tyre kundër armikut të Luftës së Ftohtë së Bashkimit Sovjetik.
Në atë kohë, sovjetikët po mbështesnin liderët komunistë, të cilët kishin organizuar një grusht shteti të përgjakshëm kundër presidentit të parë të kombit, Mohammad Daoud Khan, në vitin 1978.
Pasi sovjetikët u tërhoqën në 1989-ën, gjërat u kthyen në kaos dhe deri në vitin 1992 kishte një luftë civile të plotë me komandantë muxhahedinë. Këta të fundit luftonin për pushtet dhe ndanin kryeqytetin, Kabul.
Milicia talebane u shfaq si një lojtar thelbësor në 1994-ën. Shumë nga anëtarët e saj kishin studiuar në shkolla fetare konservatore në Afganistan dhe përtej kufirit në Pakistan.
Ata fituan kontrollin e Kandahar-it, qyteti më i madh pas Kabulit dhe premtuan t’i bëjnë qytetet të sigurta për njerëzit.
Të ngopur me vite lufte, njerëzit në përgjithësi i mirëpritën ata.
Komandantët muxhahedinë dhe forcat e tyre ishin akuzuar për abuzime të të drejtave dhe krime lufte në garën e tyre për pushtet.
Deri në vitin 1996, talebanët kishin pushtuar kryeqytetin dhe varur presidentin e fundit komunist të kombit, Najibullah Ahmadzai, nga një shesh në Kabul.
Ata e shpallën Afganistanin një emirat islamik dhe filluan të imponojnë interpretimin e tyre të rreptë të ligjit islamik.
Talebanët u njohën nga vetëm tri vende – Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe (Emiratet e Bashkuara Arabe) dhe Pakistani.
Qeveria paralele
Talebanët kanë krijuar një shtet paralel, duke e quajtur atë Emiratin Islamik të Afganistanit me flamurin e tyre të bardhë.
Ata gjithashtu kanë zgjedhur guvernatorët hije që kanë administratat e tyre në 34 provincat e kombit.
Shefi i tyre kryeson një këshill që mbikëqyr rreth një duzinë komisionesh të ngarkuar me gjëra të tilla, si financa, shëndetësia dhe arsimi. Ata madje drejtojnë gjykatat e tyre.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
