Vullkani Tonga, NASA: Shpërthimi më i fuqishëm se bomba atomike

NASA ka dalë në përfundimin se shpërthimi vullkanik në Tonga më 15 janar, që shkaktoi një cunami ishte qindra herë më i fuqishëm se bomba atomike që SHBA-të hodhën në Hiroshima gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Shpërthimi “shkatërroi” një ishull vullkanik në veri të kryeqytetit Tongan Nuku’alofa. Autoritetet në Tonga thanë se më shumë se katër të pestat e popullsisë janë prekur nga cunami dhe rënia e hirit.

Tre persona u konfirmuan të vdekur nga cunami javën e kaluar.

Para shpërthimit, ishulli vullkanik Hunga Tonga-Hunga Ha’apai, ishin dy ishuj të veçantë të bashkuar nga toka e re e formuar në vitin 2015.

NASA thotë se shpërthimi ishte aq i fuqishëm sa toka e re është zhdukur, së bashku me “copa të mëdha” të dy ishujve më të vjetër.

Emetimi i përhapur i hirit vullkanik, gazeve dhe grimcave nga shpërthimi është dëshmuar të jetë një sfidë masive për zyrtarët tongan.

Menjëherë pas shpërthimit dhe cunamit, kishte frikë se burimet e ujit ishin ndotur nga batanija e trashë e hirit, duke rritur rrezikun e sëmundjeve si kolera dhe diarreja.

Sidoqoftë, zyrtarët vunë në dukje se testimi i ditëve të fundit kishte pastruar ujin nëntokësor dhe ujin e shiut si të sigurt për t’u pirë.

Por hiri i imët vullkanik dhe emetimet vazhdojnë të përbëjnë një rrezik për shëndetin publik. Ekspozimi mund të shkaktojë vështirësi në frymëmarrje, të ndikojë në sistemin kardiovaskular dhe të acarojë mushkëritë, sytë dhe lëkurën.

Në një përditësim, qeveria tha se 62 njerëz në Mango – një nga ishujt më të goditur – duhej të zhvendoseshin në ishullin e jashtëm të Nomuka-s “pasi humbën shtëpitë e tyre dhe të gjitha sendet e tyre personale”.

Qeveria shtoi megjithatë se shumë nga ata banorë mund të zhvendoseshin përsëri në ishullin kryesor Tongatapu për shkak të mungesës së ushqimit dhe furnizimeve.

Ai shtoi se kishte më pak se dy duzina të plagosur, kryesisht nga Nomuka.

Ekipet e shpëtimit kanë ngritur një spital fushor atje pasi klinika ekzistuese u përfshi nga cunami.

Anijet dhe avionët që transportonin ndihma të huaja kanë mbërritur në Tonga që nga java e kaluar, pasi vendasit më në fund ishin në gjendje të pastronin nga hiri pistën e vetme të aeroportit të ishullit.

Zelanda e Re dhe Australia kanë udhëhequr reagimin ndërkombëtar, duke përdorur forcat e tyre ajrore dhe transportuesit detarë për të bërë furnizime pa kontakt, duke përfshirë ujë, ushqim, komplete higjienike dhe tenda, si dhe pajisje për trajtimin e ujit dhe riparimin e telekomunikacionit.

Arkipelagu i largët u ndërpre për pesë ditë sepse shpërthimet prenë kabllon e vetme të detit me fibra optike që sillte internetin në ishull.

Një linjë telefonike e parregullt u rivendos javën e kaluar, duke lejuar “telefonata të kufizuara ndërkombëtare”.

Por edhe komunikimi midis Tongatapu-t, ishullit kryesor, dhe ishujve të jashtëm mbetet “një sfidë akute”, thuhet në deklaratën e qeverisë tongane.

Ata shtuan se një anije do të mbërrinte këtë javë për të riparuar kabllon e internetit. Firmat më parë kishin vlerësuar se kablloja mund të merrte deri në katër javë për t’u riparuar.

Mbërritja e ndihmës së huaj ka përshpejtuar shumë rrjedhën e informacionit nga ishulli i goditur.

Për shkak të frikës së COVID-it, puna e ndihmës po kryhet ende nga vendasit përmes grupeve si Kryqi i Kuq.

Tonga, e cila është efektivisht pa COVID, nuk ka kërkuar asnjë punonjës të huaj të ndihmës të zbresë në vend për të parandaluar një shpërthim.

Por përfaqësuesja e OKB-së në rajon, Sione Hufanga, i tha të përditshmes britanike “BBC” se kjo mund të ndryshojë duke pasur parasysh shkallën e dëmit.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.