Si të shmangni ngrënien e tepërt në kohë krizash, trishtimi apo stresi?

Ka arsye fiziologjike për t’iu kthyer ushqimit kur jeni në kohë krizash. Trupi dëshiron ushqime me kalori të larta të pasura me sheqerna, sepse këto ushqime japin një nxitje afatshkurtër të energjisë.

Stresi çon në nivele të larta të kortizolit, gjë që mund të rrisë oreksin. Dhe ushqimi i ëmbël krijon dopaminë, një neurotransmetues i lidhur me motivimin dhe shpërblimin, i cili mund të aktivizojë qendrën e kënaqësisë në tru dhe t’ju ndihmojë të shpëtoni nga emocionet negative.

Një reagim natyral

Kërkimi i kënaqësisë përmes ushqimit është një strategji e zakonshme. Kështu, në vitin 2013, Shoqata Amerikane e Psikologjisë kreu një anketë midis të rriturve, ku tregoi se 38 për qind e tyre hanin ushqime të pashëndetshme të pasura me sheqer dhe kalori gjatë periudhave stresuese në muajin para anketës.

Jim Quick, profesor i menaxhmentit në Universitetin e Teksasit në Arlington, thotë se faktorët kryesorë të stresit profesional janë pasiguria dhe mungesa e kontrollit.

Kështu që ndonjëherë ngrënia emocionale është i vetmi ‘mjet’ për t’u përballur me trazirat e brendshme, thotë Katherine Kimber, një dietologe nga Shoqata Dietetike Britanike.

Stresorët unikë

Kimber shpjegon se kufizimi gjithashtu mund të dëmtojë dhe të rrisë sjelljen e çrregullt të të ngrënit, pavarësisht nëse është mungesa e ushqimit, ose ne zhvillojmë ndjenja të caktuara për të.

Kjo ndjenjë tani është e ndërlikuar me faktorë të tjerë stresues, për shembull ndjenjën e humbjes së rutinës, e cila mund të shkaktojë ankth shtesë.

Kjo është arsyeja pse ekspertët theksojnë se respektimi i një rutine është çelësi për ruajtjen e mirëqenies gjatë kësaj krize. Një stres tjetër është rritja e mërzisë, për shembull.

Caroline Kamau, një psikologe nga Universiteti i Birkbeck në Londër, tregon pesë faktorë rreziku që mund ta bëjnë një person veçanërisht të prirur ndaj ushqimit të çrregullt, dhe ato janë: problemet e shëndetit mendor, veçanërisht ankthi dhe depresioni, dietat, ngrënia emocionale, karakteri impulsiv i cili mund të lidhet me një tendencë për të luajtur lojëra fati apo për të përdorur drogë.

Shumica e njerëzve ndoshta hanë tepër herë pas here, por kjo nuk kualifikohet menjëherë si çrregullim. Për shembull, ju mund të hani një picë të tërë herë pas here, por kjo nuk është një shqetësim. Megjithatë, kur jeni nën shumë stres, keni tendencën t’i jepni atij më shpesh, pa kontroll – thotë Warren.

Prandaj duhet të kemi parasysh ‘mjetet’ që na ndihmojnë ta përballojmë më lehtë këtë nevojë. Ja disa prej tyre:

Vendosni një rutinë

Duhet të vendoset një rutinë kur bëhet fjalë për shoqërimin, ushtrimet, lutjet dhe më pas ushqimin. Duhet të përqendroheni në një dietë të shëndetshme, të bazuar në fruta dhe perime dhe të mbështeteni në disa gjëra të tjera që ofrojnë siguri shtesë.

“Puna në shtëpi mund të jetë e dobishme, sepse familja më në fund mund të mblidhet rreth një vakti së bashku. Përveç kësaj, tre vakte të rregullta në ditë lidhen me një rrezik më të ulët të depresionit”, thotë Kamau.

Përveç kësaj, Warren këshillon njerëzit që të kënaqin ndjenjat e tyre në vend që t’i shtypin ato me ushqim.

Menaxho nxitësit

Lejoni vetes ‘kohë shqetësimi’ – rreth 30 minuta gjatë së cilës do t’i kushtoheni temave që ju shqetësojnë. Lejojini vetes të ndjeni emocione sa më intensivisht të jetë e mundur: bërtisni, shkruani në një ditar apo telefononi miqtë. Pas kësaj, lërini të gjitha mënjanë deri në ‘kohën e shqetësimit’ tjetër.

Domethënë, ne nuk mund të përballojmë tensionin e vazhdueshëm dhe sasinë e frikës dhe dhimbjes që ndiejmë gjatë gjithë ditës, kështu që duhet të kufizohet, këshillon Ëarren. Mund të mos keni sukses menjëherë dhe jo çdo herë, por duhet të këmbëngulni.

Një listë e thjeshtë që ndihmon

Një mjet tjetër është një ushtrim që Kimber përdor me klientët e saj për të gjetur alternativa ndaj të ngrënit emocional. Merrni një letër dhe shkruani: emrat e pesë personave që mund t’i telefononi kur ndiheni të trishtuar, të stresuar… (p.sh. anëtarët e familjes, miqtë), pesë mënyra për t’ju ndihmuar të relaksoheni (p.sh. të lexoni një libër, të shtriheni në banjë, të bëni një shëtitje), pesë vende ku zakonisht qetësoheni, pesë gjëra që mund t’i thuash vetes (kjo do të kalojë, do të jesh mirë).

Qëllimi i këtij ushtrimi është të kuptoni se çfarë shkakton dëshirat tuaja për çokollatë ose proshutë. Ndoshta nuk është një dëshirë për çokollatë, por për paqe dhe relaksim, ose ndonjë ndryshim. Përpiquni të shikoni listën dhe të vlerësoni se çfarë i nevojitet trupit tuaj në të vërtetë – këshillon Kimber.

Shmangni situatat që i përkeqësojnë gjërat

Është shumë e rëndësishme të njihen shkaktarët. Për disa, është shikimi i lajmeve ose leximi i artikujve të shumtë në portale me të njëjtën temë. Ndoshta ju jeni duke ngrënë në të njëjtën kohë, kështu që mezi regjistroni çfarë, ndërsa çanta e diçkaje krokante thjesht zbrazet. Për këta njerëz është e dobishme të hanë në paqe, para se t’i përkushtohen leximit të lajmeve.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.