BB/ Më shumë se 1 miliard njerëz pa identitet

Në botën e të pasurve, njerëzit shqetësohen se qeveritë kureshtare dinë shumë rreth tyre. Kultura popullore vlerëson personazhet që i largohen këtij rrjeti informativ, si Jack Reacher (heroi i 25 romaneve nga Lee Child dhe dy filmave me protagonist Tom Cruise).

Ai lëviz nëpër Amerikë me autobusë Greyhound, duke iu shmangur patentës së shoferit, kartave të kreditit dhe email-it. Pse e bën veten kaq të vështirë për t’u gjetur? “Filloi si një ushtrim dhe u bë një varësi”, thotë ai.

Bota në zhvillim, megjithatë, është plot me Jack Reachers, të cilët pa dashur lënë pak gjurmë te të dhënat zyrtare. Anonimiteti i tyre nuk është një varësi, por një sëmundje.

Sipas raportit të fundit të Zhvillimit Botëror të Bankës Botërore, i titulluar “Të dhëna për jetë më të mira”, rreth 1 miliard njerëz nuk kanë asnjë provë zyrtare të identitetit të tyre.

Më shumë se një e katërta e fëmijëve në botë nën pesë vjeç nuk janë regjistruar në lindje.

Gjysma e 29 vendeve më të varfra në botë nuk kanë përfunduar asnjë regjistrim në dhjetë vitet e fundit. Kongo nuk ka bërë asnjë që nga viti 1984 dhe vetëm 40% e popullatës kanë tre ose më shumë vlerësime të varfërisë që mund të krahasohen me kalimin e kohës.

Christopher Yeh i Universitetit të Stanfordit dhe kolegët e tij kanë llogaritur që një familje afrikane do të paraqitet në një studim përfaqësues të standardeve të jetesës më pak se një herë në 1 mijë vjet.

Duke pasur parasysh mungesën e statistikave konvencionale, shumë njerëz janë entuziastë për forma më të reja të të dhënave, të mbledhura nga celularët, mediat sociale dhe imazhet satelitore.

Në muajt e parë të pandemisë Covid-19, modelet e përdorimit të telefonit celular treguan se kush mund dhe nuk mund të përballonte të qëndronte në shtëpi në një qytet si Xhakarta, duke përshkruar ndikimin e pabarabartë të masave të bllokimit në shumë vende në zhvillim.

Këto lloje të dhënash mund t’i ndihmojnë donatorët t’i synojnë më mirë përpjekjet e tyre për të ndihmuar.

Emily Aiken nga Universiteti i Kalifornisë, Berkeley dhe kolegët e saj kanë testuar nëse një algoritëm i të mësuarit në makinë mund të identifikojë familjet më të varfra në 80 fshatra të Afganistan-it bazuar tek të dhënat e telefonit celular, siç janë kohëzgjatja e thirrjeve të tyre, rrjeti i kontakteve dhe sa shpesh paguanin për më shumë minuta të kohës së thirrjes.

Për 80% të familjeve që zotëronin një telefon celular, algoritmi punoi si metoda më tradicionale e shënjestrimit, të tilla si numërimi i frigoriferëve, hekurave të rrobave dhe aktiveve të tjera fizike. Por, siç janë të kujdesshëm për të vërejtur autorët e studimit, jo të gjithë kanë një telefon celular.

Algoritmet, që punojnë në një vend dhe kohë, mund të mos udhëtojnë domosdoshmërisht mirë ose të qëndrojnë gjatë. Joshua Blumenstock nga Berkeley ka theksuar se thirrjet ndërkombëtare mund të jenë një tregues më pak i besueshëm i prosperitetit gjatë sezonit të pelegrinazheve në Haxhë, kur shumë më tepër njerëz udhëtojnë.

Imazhet satelitore shmangin disa nga këto probleme, kamerat në orbitë mund të shohin se si jeton gjysma tjetër. Tanzania ishte në gjendje të kthente një hartë të varfërisë të ndarë në 20 rajone kontinentale, që përmban popullata mesatarisht mbi 2 milionë, në një hartë me rezolucion më të lartë të 169 rretheve që përmban popullsi mesatare prej 300 mijë ose më shumë.

Saktësia shtesë e paraqitur nga të dhënat satelitore ishte ekuivalente me rritjen e madhësisë së mostrës së një studimi familjar me pesë herë, sipas Takaaki Masaki të Bankës Botërore dhe bashkautorët e tij.

Të gjitha këto teknika mund të përmirësojnë furnizimin e të dhënave. Por furnizimi nuk është problemi i vetëm. Nëse do të ishte, ju do të prisnit që çdo shifër që një qeveri mbledh të vlerësohej shumë, të shpërndahej gjerësisht dhe të përdorej shumë. Por e kundërta ndodh shumë shpesh. Të dhënat rrallë ndahen me të huajt. Ato treten edhe brenda qarqeve zyrtare.

Daniel Rogger dhe Ravi Somani i Bankës Botërore dikur pyetën mbi 1 mijë e 800 zyrtarë në Etiopi se sa njerëz jetonin në rrethet e tyre.

Rreth gjysma e tyre menduan se rrethet e tyre ishin të paktën 50% më të mëdha ose më të vogla se sa ishin në të vërtetë, sipas shifrave në bazat e tyre të të dhënave.

Zyrtarët e arsimit mbivlerësuan ose nënvlerësuan numrin e regjistrimeve në shkollën fillore me 76%.

Kur u pyetën, më pak se 13% thanë se këto baza të dhënash administrative ishin burimi i tyre kryesor i informacionit.

Për këtë arsye, autorët e Raportit të Zhvillimit Botëror bëjnë thirrje për një ndryshim kulturor në trajtimin e të dhënave.

Ata avokojnë për “kampionët politikë”, të cilët njohin vlerën e të dhënave në përmirësimin e politikave dhe një shtyp publik të shkolluar me të dhëna që kërkojnë numra më të mirë për t’u tërhequr.

Ky angazhim politik për të dhënat, nga ana tjetër, do të gjeneronte stimuj për nëpunësit civilë për të përdorur më mirë shifrat në dispozicion të tyre.

Mendësia e ministrive mund të jetë po aq e rëndësishme sa mjetet financiare të një qeverie. Sipas treguesve të rinj nga Banka Botërore, paraqitja e një vendi është e lidhur vetëm me prosperitetin e saj.

Disa vende, si Kirgistani ose Meksika, bëjnë shumë më mirë nga sa mund të pritej, duke pasur parasysh nivelin e tyre të GDP-së për person.

Në këtë vizion, të dhënat private dhe statistikat zyrtare janë plotësuese, jo zëvendësuese, që mund të përdoren për qëllime të korporatave ose publike. Një shembull aktual është Sondazhi Gallup World, i kryer nga firma private e sondazheve në mbi 140 ekonomi.

Çdo tre vjet, ai shton pyetje mbi përfshirjen financiare të nxitur nga Banka Botërore. Ky sondazh tregoi se 1.7 miliardë e njerëzve nuk kishin një llogari bankare zyrtare në 2017.

Ky hendek është një mundësi e mundshme biznesi për firmat financiare dhe një problem për qeveritë. Mbi të gjitha, edhe Jack Reacher ka një llogari bankare.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.