Al-Qaeda mund të kërcënojë SHBA-të në një vit

Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Lloyd Austin, i tha Kongresit të martën e 28 shtatorit se kolapsi i papritur i ushtrisë afgane e kapi Pentagonin “në befasi”. Nërsa udhëheqësit ushtarakë u përballën me një seancë të diskutueshme të Senatit rreth asaj se si dhe pse Amerika humbi luftën e saj më të gjatë – 20 vjet – në Afganistan si edhe të një rreziku të mundshëm që mund t’i kanoset nga një rikthim në skenë i grupimit terrorist Al-Qaeda.

Ligjvënësit republikanë akuzuan Presidentin amerikan Joe Biden se gënjeu për rekomandimet e ushtrisë së tij se disa trupa duhet të mbahen në Afganistan. Edhe demokratët e Biden shprehën zhgënjimin me një tërheqje kaotike që la trupat amerikane të vdekur dhe qytetarët amerikanë prapa.

Vlerësimet e miratimit të Biden janë dëmtuar rëndë nga rënia spektakolare e përpjekjes së dy dekadave të luftës muajin e kaluar – me imazhe të dhimbshme të afganëve të kapur dëshpërimisht në një aeroplan ushtarak amerikan ndërsa përpiqeshin të shpëtonin nga sundimi taleban.

13 trupa amerikanë gjithashtu vdiqën në një shpërthim vetëvrasës të 26 gushtit, duke u përpjekur për të mbrojtur evakuimet nga talebanët militantë islamikë – një armik i SHBA-ve për një kohë të gjatë.

Gjeneral Mark Milley, kryetar i Shtabit të Përgjithshëm të Shtabit, dhe Gjenerali Frank McKenzie i Komandës Qendrore të SHBA-ve gjithashtu pranuan se ishin kapur në befasi nga shpejtësia e marrjes së pushtetit nga talebanëve dhe rënies së qeverisë së mbështetur nga SHBA-të në Kabul.

Ishte dëshmia e tyre e parë publike në kongres që kur talebanët fituan luftën më 15 gusht.

“Fakti që ushtria afgane ne dhe partnerët tanë të stërvitur thjesht u shkrinë – në shumë raste pa qëlluar – na zuri të gjithëve në befasi”, tha Austin, një ish-gjeneral me katër yje që shërbeu në Afganistan, në  Komitetin e Senatit për Shërbimet e Armatosura.

“Do të ishte e pandershme të pretendosh të kundërtën”.

McKenzie dhe Milley dëshmuan se ata kishin besuar se do të ishte më mirë të mbanin një minimum prej 2 mijë e 500 trupash në vend. Në një intervistë në gusht, Biden mohoi që komandantët e tij e kishin rekomanduar këtë, duke thënë: “Jo. Askush nuk më tha atë që mund ta kujtoj”.

Senatori republikan Joni Ernst tha se vendimi i Biden për të mbajtur marrëveshjen e tërheqjes së pakushtëzuar të ish-presidentit Donald Trump me talebanët kishte shpërdoruar sakrificat amerikane për atë që ai mendonte se do të ishte “një fitore e lirë politike”.

“Humbja e anëtarëve të shërbimit tonë dhe braktisja e amerikanëve dhe aleatëve afganë muajin e kaluar ishte një poshtërim i paforcuar, i turpshëm që nuk duhej të ndodhte”, tha Ernst.

Senatori James Inhofe – republikani më i lartë i panelit – e përshkroi atë si një “tmerr të krijuar nga vetë presidenti”.

Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Jen Psaki tha se ekspertët ushtarakë të Biden kishin dhënë “një sërë këndvështrimesh” në lidhje me Afganistanin dhe se Biden besonte se lënia e trupave atje “do të thoshte luftë me talebanët”.

Milley, oficeri më i lartë ushtarak amerikan, vuri në dukje paralajmërimet ushtarake që nga fundi i vitit 2020 se një tërheqje e përshpejtuar dhe e pakushtëzuar mund të përshpejtojë kolapsin e ushtrisë dhe qeverisë afgane.

“Ishte një vit më parë. Vlerësimi im mbeti i qëndrueshëm gjatë gjithë kohës”, tha Milley.

Pse nuk dhanë dorëheqjen?’

Senatori republikan Tom Cotton pyeti Milley-in pse – nëse gjithçka që ai tha ishte e vërtetë – ai nuk dha dorëheqjen nga posti i tij.

Milley u tërhoq fuqishëm, duke thënë se një president amerikan nuk duhet të pajtohet me këshillat e gjeneralëve të tij.

“Ky vend nuk dëshiron që gjeneralët të kuptojnë se çfarë urdhrash do të pranojmë dhe bëjmë apo jo. Kjo nuk është puna jonë”, tha Milley.

Austin, Milley dhe senatorët – shumë prej të cilëve mbikëqyrën përpjekjen e luftës për vite me radhë – dukej plot pyetje në lidhje me atë që shkoi keq, duke përmendur dështimet për të vlerësuar ndikimin e korrupsionit dhe moralin e dëmtuar.

“Ka një seri mësimesh strategjike për të mësuar”, tha Milley.

Demokratët fajësuan republikanët për fajësimin e Biden – i cili ka marrë postin në janar – për gjithçka që shkoi keq gjatë 20 viteve që trupat amerikane kanë qenë në Afganistan, përfshirë edhe nën Trump.

“Çdokush që thotë se muajt e fundit ishin një dështim, por gjithçka më parë ishte e mrekullueshme, padyshim që nuk i kanë kushtuar vëmendje”, tha senatorja demokrate Elizabeth Warren.

Pjesa më e madhe e seancës dëgjimore iu kushtua pyetjeve të republikanëve në lidhje me intervistat e Milley-t me Bob Woodward dhe reporterë të tjerë për libra mbi situatën kaotike muajt e fundit që ish-presidenti ishte në Shtëpinë e Bardhë.

Austin vlerësoi personelin amerikan që ndihmoi transportimin e 124 mijë njerëzve jashtë vendit.

Por Milley pranoi se ndërsa përpjekja për evakuim ishte një arritje logjistike, tërheqja ishte një “humbje strategjike” që i la talebanët përsëri në pushtet.

Ai paralajmëroi se talebanët “mbeten një organizatë terroriste” e cila nuk i ka prishur lidhjet me al Kaeda-n.

Një Al Qaeda e rindërtuar në Afganistan me aspirata për të sulmuar Shtetet e Bashkuara ishte “një mundësi shumë reale” – ndoshta në një vit, tha ai.

Ky paralajmërim ka të ngjarë të shqetësojë ligjvënësit, të cilët janë skeptikë për aftësinë e Pentagonit për t’iu përgjigjur shpejt kërcënimeve të al Qaeda-s dhe Shtetit Islamik.

Austin mbrojti planet për të adresuar kërcënimet e ardhshme kundër terrorizmit nga jashtë, pasi një sulm me dron vrau dhjetë civilë afganë muajin e kaluar.

“Operacionet jashtë horizontit janë të vështira, por absolutisht të mundshme. Dhe inteligjenca që i mbështet ato vjen nga një sërë burimesh, jo vetëm nga çizmet amerikane në terren”, tha Austin.

Ndërkohë talebanët kanë prezantuar qeverinë e re të Afganistanit – të gjithë meshkuj – me figura të lidhura me sulmet ndaj forcave amerikane.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.