Gazeta amerikane: Kosova ende po përballet me problemin e luftëtarëve të kthyer nga Siria

“Një dekadë pas luftës civile në Siri, Kosova ende po riatdheson qytetarët që lanë vendin ballkanik për t’iu bashkuar forcave islamike kundër regjimit të Presidentit sirian, Bashar al-Assad”, shkruan gazeta amerikane Zenger.

“Këtë verë”, vazhdon artikulli, “Kosova ka riatdhesuar 11 njerëz, për të cilët qeveria tha se janë gratë dhe fëmijët e ushtarëve të Shtetit Islamik, që kishin shkuar në Siri dhe Irak për të mbështur Shtetin Islamik”.

“Midis 2012 dhe 2015, rreth 256 burra dhe 52 gra të shoqëruar nga 47 fëmijë thuhet se kanë udhëtuar nga Kosova për të luftuar kundër forcave të al-Asad”.

Së paku 250 të rritur janë kthyer në Kosovë.

Rreth 100 qytetarë u vranë dhe disa dhjetëra janë të zhdukur.

“Me një popullsi prej vetëm nën 2 milionë banorë, Kosova kishte një nga nivelet më të larta për kokë banori të luftëtarëve të huaj në Siri”.

“Kosova ia ka dalur çuditërisht mirë në trajtimin e shtetasve të kthyer”, vlerëson gazeta amerikane.

Raporti i Komisionit Evropian për Kosovën për vitin 2021 shkruan se: “Është arritur përparim … veçanërisht në lidhje me rehabilitimin dhe riintegrimin e luftëtarëve të huaj terroristë dhe familjeve të tyre”.

Të gjithë të kthyerit i janë nënshtruar hetimit dhe procedimit nga gjyqësori i Kosovës.

Qeveria beson se e ka çështjen e riatdhesimit kryesisht në dorë, por po përpiqet të nxjerrë mësime nga vitet e fundit për të parandaluar të rinjtë e tjerë që të bashkohen me grupet terroriste.

Kosova, një shtet sekular me një popullsi me shumicë myslimane, prej kohësh i ka dhënë prioritet luftës kundër terrorizmit.

Në një video të postuar në internet më 9 shtator, presidentja e Kosovës Vjosa Osmani tha se lufta kundër terrorizmit nuk ka përfunduar, duke iu referuar konkretisht situatës në Afganistan, menjëherë pas tërheqjes së menjëhershme të Shteteve të Bashkuara.

Ekziston një mori shkaqesh që i shtyjnë të rinjtë të radikalizohen dhe të bashkohen me organizatat terroriste, përfshirë këtu edhe traumën e rritjes në një vend të shkatërruar nga lufta dhe përhapja e ideologjisë ekstremiste.

Një faktor kontribues është shkalla e lartë e papunësisë në vend prej 26 për qind, sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës.

Të dhënat ekonomike të tremujorit të parë të 2021 tregojnë një shkallë të papunësisë tek të rinjtë prej rreth 49 për qind.

“Ndërsa rreth 2,000 luftëtarë të huaj besohet se janë ende në Siri, rreth 14,000 joluftëtarë, përfshirë gra dhe të mitur, janë arrestuar për shkak të marrëdhënieve të tyre me luftëtarët. Fëmijët e terroristëve, veçanërisht ata që janë të vdekur, janë bërë një çështje ndërkombëtare që do të jetë e lidhur në procedurat ligjore për dekada”, vazhdon artikulli.

Vitin e kaluar, qeveria e Kosovës krijoi Divizionin për Parandalim dhe Riintegrim për t’u marrë veçanërisht me familjet dhe fëmijët e kthyer.

“Problemi i vërtetë janë këta fëmijë që rriten në familje të tilla dhe në situata të tilla, gjithçka që ata dinë është të luftojnë – për ta pyetja e vetme nuk është të luftojnë, por me kë të luftojnë”, tha Halili.

Por shumë kosovarë dolën shumë më keq nga pushtuesit e tyre serbë, me rreth 30,000 njerëz të vrarë në fushatat brutale të shtypjes. Mijëra u përdhunuan dhe rreth 2000 janë ende të zhdukur. Hyrja në ndërtesën e Kuvendit të Kosovës përfshin një pasazh të ngushtë, muret e zeza të të cilit përmbajnë foto dhe emra viktimash.

Dyzet e pesë për qind e kosovarëve që u drejtuan për në Siri dhe Irak u larguan nga ato vende përpara shpalljes së kalifatit të Shtetit Islamik në vitin 2014.

Më pak se gjysma e luftëtarëve të huaj janë kthyer në Kosovë.

Disa kosovarë janë arrestuar për përfshirjen e tyre të dyshuar në sulme, më e rënda nga të cilat u pengua në një ndeshje futbolli në Shqipëri mes Izraelit dhe Shqipërisë në vitin 2016.

Komploti: një shqiptar nga Kosova i përshkruar nga Izraeli si një udhëheqës i luftëtarëve të huaj të Shtetit Islamik nga Kosova, u vra në një sulm ajror të ShBA-së në Siri në vitin 2017.

“Duhet bërë më shumë [për sa i përket riatdhesimit] dhe kriza e COVID-19 ka ndikuar në proces dhe ka çuar më tej izolimin dhe margjinalizimin”, tha Besa Ismaili, deputete. “Por lajmi i mirë është se qeveria tani është plotësisht në krye të procesit, jo disa struktura apo qendra joformale apo ad hoc.”

Në janar, qeveria shfrytëzoi fondin e saj rezervë për të ofruar 250,000 euro (283,000 dollarë) për Koalicionin Global për të mposhtur ISIS, një koalicion i gjerë ndërkombëtar i formuar nga Shtetet e Bashkuara në 2014.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.