Dy dekada koalicionesh dhe një klasë politike që s’merret vesh

Historia politike e koalicioneve në Shqipëri nis jo më larg se zgjedhjet e vitit 2001, kur nevoja për një aleancë mes partive kishte një rezultat konkret elektoral.

Më parë, aleancat ishin thjesht politike, por jo elektorale.

Në zgjedhjet e 22 marsit 1992, Partia Demokratike bëri vetëm një marrëveshje paraelektorale me Socialdemokratët dhe Republikanët për qeverisje pas zgjedhjeve si forca antikomuniste.

Kurse, në zgjedhjet e destabilizuara të vitit 1996, e vetmja marrëveshje që funksionoi, ishte dhurimi i mandateve për disa parti të vogla të djathta nga Partia Demokratike, pasi socialistët braktisën zgjedhjet.

Në tensionin e zgjedhjeve të vitit 1997, rezultati dihej para zgjedhjeve dhe PD u detyrua të bënte një koalicion me tre parti të vogla të djathta, Ballin Kombëtar, Bashkimin Demokrat dhe Bashkimin Liberal, duke i futur tre kryetarët e partive në listat e PD-së.

Në zgjedhjet e radhës, ato të vitit 2001, situata ishte ndryshe.

Zgjedhjet sollën nevojën për një koalicion më të gjerë të Partisë Demokratike.

Në përpjekje për të ndryshuar imazhin e keq të vitit 1997, Sali Berisha veshi me këmisha të bardha deputetët e tij dhe formoi Koalicionin “Bashkimi për Fitore”.

Ky koalicion ishte një përsëritje e koalicionit të vitit 1997, por duke shtuar dhe republikanët, të cilët tashmë drejtoheshin nga Fatmir Mediu dhe Legalistët e Ekrem Saphiut.

Të njëjtit, në vitin 1997 kishin qenë kundër Partisë Demokratike.

Koalicioni, i cili u quajt “Bashkimi për fitore”, kishte në përbërje të tij Partinë Demokratike, plus “Lëvizja e Legalitetit”, “Partia Republikane”, “Balli Kombëtar” dhe “Bashkimi Liberal”, që drejtohej nga Teodor Laço.

Që nga ajo kohë, Fatmir Mediu, kreu i Republikanëve nuk ka lëvizur më kurrë nga lista e deputetëve të Partisë Demokratike.

Të tjerët kanë ndryshuar gjatë rrugës.

Laboratori zgjedhor i 2005-ës

Zgjedhjet ishin eksperimenti i parë i përfshirjes së policisë në procesin zgjedhor. Gjithashtu u pa dhunë brutale në zonat rurale nga banditë me mbështetje pushtetin dhe deformim të rezultatit përmes asaj që u quajt “Skema e Dushkut”, e cila i dha dhjetë mandate apriori shumicës në pushtet drejtuar nga Ilir Meta.

Sistemi zgjedhor ishte i përzier. Në 100 zona konkurrohej në mazhoritar dhe 40 vende bënin korrigjimin proporcional të sistemit, për partitë që kalonin pragun mbi 3 për qind.

Falë kësaj manovre dhe zgjedhjeve të dhunshme, në disa zona votimi shkoi deri në pesë raunde, çka nënkuptonte fitoren e kandidatit në pushtet.

Në zonën e Dushkut në Myzeqe, zgjedhjet qenë të dhunshme dhe të parregullta.

Kandidati i PD-së, Myslym Murrizi, arriti ta provonte manipulimin e tyre gjatë rinumërimit në Komisionin Qendror Zgjedhor dhe, për këtë arsye, KQZ urdhëroi përsëritjen e tyre.

Pikërisht në përsëritjen e zgjedhjeve u prodhua mekanizmi manipulues që u quajt “Dushku”.

Partia Socialiste kërkoi vota vetëm për kandidatin mazhoritar dhe jo vota për Partinë Socialiste.

Tri parti aleate të saj: Partia Agrare, Aleanca Demokratike dhe Partia Bashkimi i të Drejtave të Njeriut kërkonin vota vetëm në proporcional dhe mbështesnin kandidatin e PS-së, Asllan Haxhiu.

Kështu, përmes një procesi totalisht të kontrolluar, tri partitë aleate morën aq vota, sa kaluan pragun për partitë që garonin më vete, dhe pastaj automatikisht u takonin nga tre deputetë.

Në finale, zona prodhoi nëntë deputetët nga lista proporcionale dhe një nga ajo mazhoritare.

Me 10 deputetë fiktivë dhe me 40 zona të kontestuara në Gjykatë Kushtetuese, që iu rikthyen si mandate socialistëve të Ilir Metës, zgjedhjet ishin dukshëm larg të qenit normale.

Në finale, socialistët morën 73 mandate, ndërsa aleatët e saj, Partia Agrare, Partia Bashkimi i të Drejtave të Njeriut, Aleanca Demokratike dhe Socialdemokratët kishin së bashku 13 mandate, të mjaftueshme për të zgjedhur presidentin.

Ndërkohë, një tjetër manipulim taktik ishte mbështetja që qeveria e Ilir Metës i dha partisë së Genc Pollos, ku me vendim gjykate ajo u regjistrua me emrin Partia Demokrate, duke marrë siglën e PD-së, ndërkohë që në fletëvotim nuk qe fare Partia Demokratike, pasi ishte regjistruar si koalicion.

Kjo ngatërroi mijëra votues, të cilët i dhanë 6 deputetë aksidentalisht asaj partie dhe që konsideroheshin aleatë të mundshëm të socialistëve.

Në këto kushte, Bashkimi Evropian i konsideroi socialistët fitues, por theksoi se numri i mandateve ishte i manipuluar dhe, si pasojë, ata nuk mund të zgjidhnin presidentin.

Pas rrëzimit të Ilir Metës nga Fatos Nano, gjashtë muaj pasi mori mandatin me probleme, Nano u ul në bisedime me Sali Berishën. Kështu, në korrik 2002 prodhuan presidentin e parë konsesual të Shqipërisë, Alfred Mosiun.

Falë marrëveshjes me Berishën dhe një pakti të heshtur me të, Fatos Nano qeverisi deri në vitin 2005 pa kokëçarje, edhe pse Ilir Meta u shkëput nga Partia Socialiste dhe formoi partinë e tij në prill të vitit 2004, duke tërhequr shumë figura të njohura të Partisë Socialiste.

Gazetari dhe publicisti Blendi Fevziu, këtë kohë e cilëson si ndryshim, që nuk kishte lidhje me skizmën apo me koalicionin e Partisë Demokratike.

“Ishte një ndryshim që erdhi, do ta cilësoja për shkak të konsumit të plotë të së majtës pas dy vitesh në pushtet, që ishte konsum qoftë në nivelin qeverisës, qoftë në aspektin e ndarjeve të brendshme të PS-së, ndërkohë që PD-ja nga ana tjetër, kishte vuajtur gjithë ndarjen e vitit 1997, kostot e këtij viti, problematikën në zgjedhje, kishte arritur të ndërronte profilin e saj”.

Zgjedhjet e vitit 2005 duket se ishin një provë që Fatos Nano kishte më shumë vetëbesim sesa duhej dhe nuk i kushtoi rëndësi fuqisë që kishte koalicioni taktik i Partisë Demokratike.

Nën këshillat e një kompanie amerikane, Partia Demokratike formoi një koalicion me taktizime, që në thelb ishte përsëritja e skemës së Dushkut, në rang kombëtar.

Partia Demokratike vendosi të mos kërkojë vota për partinë e saj, por për aleatët e vet në zona të caktuara, ndërkohë që 8 parti aleate mbështesnin vetëm kandidatin e saj në garën mazhoritare.

“Ne arritëm të maksimalizojmë transformimin e votës nga vota proporcinale, sepse atëherë ishte një sistem tjetër, sistem miks, pra mazhoritar dhe proporcional. Pjesën proporcionale ne e transmetuam te partitë aleate, kryesisht te partia republikane. Falë kësaj taktike, ne arritëm ta kapërcejmë PS dhe të vijmë në pushtet. Aleanca pati një rol kyç në rezultatin fitues të Partisë Demokratike në vitin 2005”, thotë ish-nënkryetari i PD-së, Astrit Patozi.

Koalicioni i quajtur “Aleanca për Liri, Drejtësi dhe Mirëqenie” filloi kështu zgjedhjet me një skemë të qartë të manipulimit taktik, ndërkohë që përballë tyre Fatos Nano kishte luksin të ishte arrogant me partitë e vogla si Socialdemokratët, Partinë Agrare, Aleancën Demokratike dhe PBDNj-në, të cilët i lejoi të ishin në aleancë formale me të, por të kishin kandidatët e tyre në zona.

Kjo bëri që socialistët të dëmtoheshin rëndë, në së paku 18 zona elektorale nga aleatët e tyre dhe LSI, ndërsa demokratët të përfitonin duke bashkuar gjithë energjitë te kandidati i PD-së dhe duke shpërndarë votat te partitë aleate që të përfitonin nga lista proporcionale.

“Ishin zgjedhje që u bënë pa balotazh dhe për shkak të këtij truku u bë e mundur që Partia Demokratike të vinte në pushtet”, nënvizon nënkryetari i LSI-së, Luan Rama, sipas të cilit “ndarja e votave midis Partisë Socialiste dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim në atë kohë çoi në djegien e rreth 16 apo 18 mandateve të Partisë Socialiste ashtu sikundër disa prej mandateve të saj u dogjën edhe nga partitë e tjera aleate”.

Kështu, fjala bie, në Kavajë fitonte edhe kandidati i PD-së që ishte në garë mazhoritare, edhe kandidati i republikanëve nga lista proporcionale, pasi Sali Berisha bënte thirrje në miting: “Asnjë votë Partisë Demokratike. Të gjitha votat për Partinë Republikane”.

Kështu, në përfundim të zgjedhjeve, tabloja e rezultateve ishte e përçudnuar.

Partia e parë politike në Shqipëri del Partia Republikane, me 19.96 për qind të votave, pastaj Socialdemokratët e Gjinushit me 12.74 për qind e pastaj vijnë socialistët dhe më poshtë Partia Demokratike.

Kjo bëri që në rezultatin proporcional votat t’i ndanin vetëm partitë e vogla, aleate të tyre, siç ishte Partia Republikane, ajo Socialdemokrate, dhe aleatet e tjerë të PD-së dhe PS-së.

Partia Demokratike dhe ajo Socialiste nuk mund të merrnin vota në proporcional sepse kishin tejkaluar mandatet në mazhoritar në raport me peshën që kishin në proporcional.

Si përfundim, falë kësaj manovre, Partia Demokratike mori 56 mandate në mazhoritar dhe Partia Socialiste 42 mandate, ndërsa 40 mandatet u ndanë për aleatët e tyre përkatësisht, 18 për aleatët e Partisë Demokratike dhe 22 për të tjerët, të cilët nuk ishin të gjithë aleatë të Partisë Socialiste po të llogaritej dhe LSI me pesë mandate.

Kështu Sali Berisha mori pushtetin më 2005 pa qenë fitues i votave popullore, por duke përdorur taktikën elektorale përmes koalicionit.

Falë dhe një aleance të re me Lefter Xhuvelin pas rezultatit, ai e çimentoi shumicën parlamentare deri në vitin 2009.

Një mandat dhe shumë faje

Dy vitet e para të mandatit të Sali Berishës ishin të suksesshme.

Ai forcoi luftën kundër krimit të organizuar, dhe formalizoi ekonominë.

Por, nga viti 2008 fillon kthesa e pandalshme e rënies së tij.

Nisi me Gërdecin, ku djali i Berishës u akuzua se ishte pas një grupi biznesmenësh të dyshimtë që varrosën 26 veta dhe plagosën 300 të tjerë.

“Gërdeci mbetet simbol i korrupsionit qeveritar që arrin apogjeun e vet”, thotë edhe trembëdhjetë vjet pas ngjarjes, Sekretari i Përgjithshëm i Partisë Socialiste, Taulant Balla.

Kjo ngjarje ndryshoi raportet e Berishës me pushtetin dhe e futi atë në spiralen e paranojës dhe luftës kundër drejtësisë.

Sipas gazetarit, Frrok Çupi “e gjithë qeveria e atëhershme u angazhua për ta mbuluar, për ta zhvilluar fabrikën e vdekjes”.

I gjendur ngushtë në këto rrethana, Berisha përdori një taktikë të re, duke joshur Edi Ramën të ndryshonte sistemin elektoral, për të pasur më të lehtë të kontrollonte partinë dhe për të përfituar nga një sistem i ri elektoral, që i jepte Berishës avantazhet që nuk i kishte si parti e dytë në vend.

Ndonëse i ka përkrahur ndryshimet e asaj kohe, Fevziu tani thekson se jo vetëm që ato nuk rezultuan si filtër i mirë për ta penguar hyrjen e personave me precedentë në kuvend, por ato ndryshime e depersonalizuan edhe pjesën tjetër të politikës.

Se ishin gabim këto ndryshime kushtetuese tani e pranon edhe Patozi, një nga njerëzit kryesorë të PD-së në atë kohë.

“Sipas meje është një gabim i rëndë i politikës. Unë jam pjesë e këtij gabimi, jam një nga votuesit, por jam edhe një nga njerëzit që kam reflektuar, ndoshta jam i vetmi ndër politikanët e asaj kohe që ka votuar pro dhe më vonë ka kërkuar ndjesë”.

Edi Rama ra në grackën e Berishës, ndoshta nga dëshira që të kontrollonte më lehtë listën e deputetëve të Partisë Socialiste ku ishte ende kryetar i ri.

Kështu, me marrëveshjen e vitit 2008 që u kurorëzua me ndryshimet kushtetuese dhe Kodin e ri elektoral, u prodhua një sistem i ri zgjedhor, mbase i pangjashëm me asnjë vend të botës, ku koalicionet lejohen të jenë me lista të përbëra dhe jo me një listë.

Kjo nënkuptonte që në një koalicion, secila parti ka deputetët e saj, por ato vota që nuk prodhojnë deputetë i shkojnë partisë kryesore të koalicionit.

Kjo edhe ishte fiks nevoja që kishte Sali Berisha për të dalë nga parti e dytë, në koalicionin e parë.

Rama, njësoj si Nano më 2005, nuk i kushtoi shumë rëndësi kësaj skeme.

Kjo u pa kur ndërtuan koalicionet parazgjedhore.

Edi Rama ishte afër koalicionit me LSI-në dhe partitë e tjera aleate, por falë presioneve të aleatëve të vegjël kundër LSI-së, ai e prishi aleancën me të në minutat e fundit dhe shkoi në zgjedhje me aleatë të papërfillshëm.

Sali Berisha, nga ana tjetër, ndërtoi një aleancë me 17 parti, që formuan një tren me shumë vagona për të mbledhur vota rrugës për partinë kryesore.

Në fund, rezultoi se ishin mbi 100 mijë vota të tilla.

Kështu, edhe pse Partia Socialiste doli forcë e parë, ishte koalicioni i Berishës që fitoi zgjedhjet.

Martesa e panatyrshme

Në zgjedhjet e 2009-së garës iu futën katër koalicione formale.

Koalicioni “Bashkimi për Ndryshim” i udhëhequr nga socialistët kishte vetëm 5 parti politike, ku si aleatë ishin socialdemokratët e Gjinushit, pakica greke e përfaqësuar nga Vangjel Dulja, fraksioni Socialdemokrat i Paskal Milos dhe G99 e Erion Veliaj.

Edhe pse socialistët dolën forcë e pare në rang vendi, koalicioni i tyre u reshtua i dyti me 66 mandate.

Koalicioni Aleanca Socialiste për Integrim kishte brenda gjashtë parti politike, por pa shumë peshë.

LSI, e cila dështoi të ishte në një koalicion me socialistët, formoi një koalicion të saj me këto parti, të cilat e ndihmuan të kapte pragun elektoral dhe të futej në parlament me katër deputetë.

Dritan Prifti ishte i pari që shpalli fitoren në Fier si kandidat i mazhorancës, ndërsa Ilir Meta u lutej socialistëve në Tiranë t’i shtonin votat në Ndroq që të kapte pragun e Qarkut.

Një ditë pasi e siguroi mandatin, ai filloi bisedimet me Sali Berishën dhe socialistët mbetën në opozitë.

Partia Demokratike e kishte emërtuar koalicionin e saj “Aleanca e Ndryshimit” dhe kishte brenda saj 17 parti politike, që i dhanë edhe çelësin e suksesit edhe pse mori më pak vota se Partia Socialiste.

Të vetmit që nuk pranuan të bashkoheshin me PD, ishin një koalicion i partive të djathta konservatore, drejtuar nga Dashamir Shehi dhe Aleksandër Meksi të quajtur Koalicioni “Poli i Lirisë” në përpjekje për të imituar Berluskonin.

Por, ata nuk mundën ta dëmtojnë dot PD-në, pasi nuk hynë dot në parlament.

Kështu, falë kësaj manovre, koalicioni i PD-së mori 70 mandate, ai i socialistëve 66 mandate dhe LSI u bë pakica e artë duke vendosur t’i bashkohet PD-së me katër mandatet e diskutueshme të saj, të fituara edhe nga mbështetja e socialistëve.

Ajo që në atë kohë dukej e pamendueshme, ndodhi. LSI-ja u bë bashkë me PD-në për ta formuar qeverinë. Nënkryetari i LSI-së, Luan Rama thotë se ai veprim në thelb ishte lexim i mesazhit që jepnin votuesit shqiptarë.

Ndërsa, Balla e quan koalicion të “disa interesave të përkohshme dhe që u vijua më pas me prirjen e kahershme të Berishës për të vrarë edhe njerëz për të mbrojtur pushtetin”.

Koalicioni i ri ishte i pari koalicion, mes një force të djathtë dhe një partie të vogël të majtë, por që ishte vendimtare për mbijetesën e koalicionit.

Ky ishte edhe një momente që do ndërhynte në logjikën e përgjithshme të mënyrës se si do bëheshin kualicionet tani e tutje në Shqipëri, që Frrok Çupi e quan “garanci e së keqes në koalicionet e vendit”.

Partneri ishte i vogël, por Sali Berisha u tregua bujar.

Ai ofroi mbi 20 për qind vende në administratë të lartë, katër ministra dhe qasje në pushtetin lokal.

Por, në vitin e dytë filluan problemet mes tyre dhe konflikti mes Dritan Priftit dhe Ilir Metës.

Konflikt që degjeneroi në regjistrime të njëri tjetrit deri te jeta private dhe shpërtheu në fillim të vitit 2011, me videon e famshme të Ilir Metës.

“Korrupsioni i LSI-së ishte zhvilluar prej 8 vjetësh, por u pikas d.m.th., maja e ajsbergut ishte krimi i Ilir Metës. Ai ishte nënkryetar i qeverisë dhe ishte ministër i energjisë dhe ekonomisë ishte kryetar i LSI. Video e Dritan Priftin kam përshtypjen se duhet të jetë një nga aktet më të bujshme të korrupsionit në Evropë. Të paktën në Evropë. Ai ishte një akt shumë i rëndë, i cili ka shkaktuar një traumë tjetër”, nënvizon Çupi.

 Situata u bë shpërthyese dhe u pasua nga revolta e 21 janarit në të cilën nga dora e shtetit u vranë katër protestues të paarmatosur, të parrezikshëm, të pambrojtur dhe të pafajshëm për dënimin që morën.

Një zbardhje e plotë e ngjarjes ndërkohë, ende mungon.

Drejtësia u paralizua nën presionin e Sali Berishës dhe ende sot nuk është marrë në pyetje, as kryeministri dhe as ministri i brendshëm i asaj masakre.

Ilir Meta në anën tjetër dha dorëheqjen.

Filloi një proces gjyqësor, por i cili deklaroi se nuk ekziston fakti që të provohej fajësia e Metës.

Pasi u çlirua nga akuza dhe formalisht i lirë, Ilir Meta, e pa që përsëritja e një aleance me Sali Berishën do ngjallte revoltë dhe neveri në opinion publik.

Kështu që ai hodhi sytë nga Edi Rama, nga armiku që e kishte hedhur në rrugë prej vitit 2008.

Edi Rama, i cili e kishte thuajse të sigurt fitoren, e gëlltiti mungesën e moralit për aleancë me Ilir Metën, në këmbim të sigurisë absolute që i jepte kjo për fitoren në vitin 2013.

Dhe ashtu ndodhi.

 37 parti dhe “1 milion shuplaka”

Koalicioni “Aleanca për Shqipërinë Europiane” ku dominon Partia Socialiste dhe LSI, kishte pas tyre 37 parti që në finale shkoi afër shumicës absolute prej 83 mandate.

Koalicioni “Aleanca për Punësim, Mirëqenie dhe Integrim” e Partisë Demokratike kishte pas saj 25 parti të vogla dhe mori 57 mandate.

Aleancat fluide të ndodhura më pas i dhanë koalicionit në pushtet një shumicë prej 87 mandatesh.

Koalicioni PS me LSI nisi si një shumicë stabël me projekte të mëdha reformimi të sistemit, ku shquante premtimi për Reformën në Drejtësi.

Shumë shpejt ndërkombëtarët u fokusuan te kjo reformë si pika kyçe e reformave në vend, dhe në vitin 2015 ajo filloi të strukturohet.

Por, sapo mori rrugë, u shfaqen dyshimet e para.

Ilir Meta ishte i pasigurt për atë që po ndodhte dhe donte një lloj kontrolli mbi të.

Për gati një vit resht, ai filloi të prodhoj kriza në bashkëqeverisje. Kriza që shpjegoheshin me dyshimet që ai kishte rreth reformës.

Në vitin 2016 ato u bën dhe më të forta.

Ai hyri në polemika me ambasadorin e SHBA-së në Tiranë dhe ambasadoren e BE-së, dhe rrezikonte të mos e votonte atë në korrik të vitit 2016, sikur socialistët të mos ishin treguar të vendosur dhe njëkohësisht elastik për t’i hequr atij paranojat.

Duke i lënë të ndjehej i qetë, tashmë në një bashkëpunim të hapur dhe me Sali Berishën, u toleruan disa kërkesa të tyre që kishin të bënin me personat që do udhëhiqnin Vettingun, dhe rolin e ndërkombëtarëve në proces.

Por, asgjë nuk e qetësoi realisht.

Pas miratimit të reformës raportet e Ilir Metës me Edi Ramën u përkeqësuan dhe viti 2017 ishte viti ku u shfrynë gjithë frustrimet e ardhura nga reforma në drejtësi.

“Çadra e lirisë”, dëshmorja e 17 majit

Tani beteja ishte si të zhbëhej ajo përmes zgjedhjeve të radhës.

Në shkurt të atij viti Lulzim Basha në krye të PD në bashkërendim me Ilir Metën, vendosën të ngrenë çadrën në mes të bulevardit si shenjë e refuzimit të pjesëmarrjes në zgjedhje pa dorëheqje të Edi Ramës.

Të frymëzuar ndërkohë nga foltorja e Donald Trumpit në SHBA, Lulzim Basha u mundua shumë për një foto 20 mijë dollarëshe me të, dhe për këtë u prit në Rinas si hero.

Për tre muaj resht, çadra bllokoi bulevardin qendror të Tiranës dhe u kthye në një tribunë të oratorëve politik të opozitës, njerëzve normal që kërkonin ndryshim, paranojakëve që shikonin skema komploti, idhtarëve të Trumpit që kishin bërë shoqatë, armiqve të Sorosit që kishte financuar dhe studimet e Bashës, dhe çdo amalgame tjetër që gjendej në Shqipëri e që kishte arsyet e veta të protestonte.

Ilir Meta u qëndronte larg formalisht me shpresën që të gjunjëzonte Edi Ramën përmes kërcënimit se ata do bënin një koalicion të gjerë opozitar përfshi dhe Ilir Metën, çka e bën të pashpresë Edi Ramën.

Ky i fundit e ruajti qetësinë.

Në afatet e fundit të skadimit të mandatit të presidentit, Edi Rama propozoi Ilir Metën për President.

Ilir Meta ishte i dyzuar mes joshjes që i jepte posti i presidentit dhe lojës së dyfishtë që po bënte me opozitën.

Por, e pranoi postin e presidentit.

Opozita u ndje e tradhtuar prej tij dhe nisi ta sulmojë.

Dy javë më pas, ndërsa opozita kishte refuzuar dhe ndërmjetësit evropianë për të hyrë në zgjedhje, opozita po rigrupohej dhe me LSI-në.

Timoni i Ramës dhe aksidenti fatal i PD-së

Në një natë maji, kur gjithë partitë opozitare kishin vendosur të mblidheshin për t’i deklaruar Edi Ramës kundërshtinë ndaj tij për “reformën në drejtësi”, ai u shfaq në hollin e mbledhjes, i hodhi dorën në qafë Lulzim Bashës dhe u mbyllën bashkë në një zyrë të ish Komiteti Qendror të PPSh.

Në sytë e të shumtëve, goditja direkte ndaj LSI-së, do të përligjte marrëveshjen.

Pas gati katër orë bisedimesh, të dy dolën të qeshur para gazetarëve.

“Goditja e LSI-së ishte një ndër synimet e marrëveshjes, por jo kryesorja” thotë Patozi, i cili shton se “qëllimi kryesor ishte që dy kryetarët e mëdhenj angazhoheshin për të ruajtur të paprekur statu-quon në Shqipëri. Pra njëri prej tyre të fitonte, tjetri të priste radhën, asgjë të mos ndryshonte”.

Edi Rama i kishte dhuruar Bashës gjysmën e qeverisë, gjithë kompanitë shtetërore me shumë të ardhura, një zëvendëskryeministre, dhe çfarë donte tjetër ai, duke i premtuar se duhet t’i shpallnin luftë LSI dhe se do të qeverisnin bashkë në rast se asnjëri nuk merrte shumicën.

I vetmi koncesion që mori Edi Rama ishte fakti që meqë kishte kaluar afati i regjistrimit të koalicioneve secila parti të garonte me vete.

Makthi i vitit 2009, që futi me dorë të tij në Kodin Elektoral listat e përbëra brenda koalicionit u zhbë dhe ai ia doli.

Falë kësaj formule që Lulzim Basha e pranoi, dhe falë listës së arrogante të Bashës që përjashtoi gjithë bazën politike të PD nga listat, PD-ja mori 43 mandate duke marrë rreth 240 mijë vota më pak, ndërsa Edi Rama mori i vetëm 74 mandate.

LSI fitoi bindshëm 19 mandate duke thithur elektoratin e zhgënjyer nga PD dhe Lulzim Basha.

Rezultati në finale ishte shokues për Partinë Demokratike, por Lulzim Basha nuk u lëkund.

Ai injoroi kritikat duke pasur në krah Sali Berishën.

Ky i fundit bëri sikur ju bashkua zërave kritik për t’i udhëhequr ata përsëri në oborrin e SHQUP.

Dy ish nënkryetarët e PD, Jozefina Topalli dhe Astrit Patozi, ish-Sekretari i Përgjithshëm Ritvan Bode, ish zëdhënësja e qeverisë dhe Ministre e Integrimit Majlinda Bregu, refuzuan t’i afrohen më PD-së dhe vazhduan pozicionet e tyre kritike ndaj mënyrës se si Basha e Berisha po drejtonin PD-në.

Koalicioni i mandateve të djegura

Nën frikën e humbjes dhe nevojës për marrëveshje të fshehtë me Edi Ramën, në vitin 2019, Berisha e Meta vendosën të nisin një lëvizje më radikale, duke bojkotuar zgjedhjet lokale dhe duke djegur mandatet në parlament, nën presionin e një fushate dhune tre mujore me molotov mbi parlament dhe ndërtesën e qeverisë.

“Vendim ekstrem” dhe “thikë me dy presa”, thotë të ketë qenë vendimi i PD-së dhe PS-së për t’i djegur mandatet, Blendi Fevziu.

“Mund të sillte ose një triumf shumë të shpejtë të PD-së, ose një kosto shumë të madhe afatgjatë. Për fat të keq, ndodhi kjo e dyta”.

Nën presionin ndërkombëtar, ata u detyruan të tërhiqen nga dhuna më 30 qershor ditën e zgjedhjeve ndërkohë që vendet bosh në parlament u mbushën nga deputetët rezervë të listave.

Ilir Meta tentoi t’i hedhë benzinë zjarrit duke shpallur një datë të re zgjedhjesh më 13 tetor, por atë nuk e respektoi askush.

Kjo i dha Edi Ramës shansin e dytë tashmë histori të shpëtonte nga kodi i vitit 2009, që parashikonte lista të përbëra brenda koalicionit.

Me një guxim politik të skajshëm ai nënshkroi një marrëveshje kuadër elektorale me PD-në dhe aleatët e saj në prani të ndërkombëtarëve më 5 qershor, dhe më pas ndërmori ndryshimin e Kodit Elektoral, sa i përket koalicioneve duke shpëtuar përgjithmonë prej tij.

Kodi i ri zgjedhor që është sot, është një Kod normal si në çdo vend të botës, ku subjektet garojnë me listë të përbashkët dhe jo lista të përbëra.

Ky është një sistem i drejtë, por që nuk do të kishte shanse të bëhej kurrë në historinë e këtij vendi, nëse PD nuk do ikte nga Kuvendi, pasi sistemi i vjetër ishte i vetmi që i jepte shanse fitoreje PD.

Falë këtij ndryshimi në zgjedhjet e 25 prillit do të kemi një aleancë të Partisë Demokratike me pesë parti, kryetarët e të cilëve janë futur në zonën e sigurt të PD në Tiranë, ndërsa LSI dhe Socialistët do të garojnë të vetëm.

Edhe katër partitë e reja që hyjnë në garë, Bindja Demokratike e Patozit, “Thurja” e Rudina Hajdarit, “Lëvizja për Ndryshim” e Topallit dhe parti e Murrizit kanë hyrë secila veçmas në garë.

Pa koalicion, me koalicion

Këto janë zgjedhje praktikisht pa koalicione, si asnjëherë prej vitit 2001.

E vetmja gjë e pandryshuar është Fatmir Mediu si kandidatë në listat e PD prej vitit 2001.

Gjithçka tjetër është ndryshe dhe e pasigurt për të gjithë.

Sidomos për opozitën e cila është e ndarë në dy pjesë mes LSI e PD dhe me dyshime të forta se kush prej tyre mund të tradhtojë pas zgjedhjeve.

Për këtë kanë prodhuar një marrëveshje besnikërie pas elektorale ku zotohen se do bëjnë qeveri së bashku, ndërkohë që Edi Rama ndjehet I sigurt në garën e tij i vetëm me Partinë Socialiste.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com