A do ta marrë Sisi ekonominë nga duart e ushtrisë?

Kur Egjipti u detyrua të binte në dorë të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) ndërsa luftonte me krizën e valutës së huaj dhe pakësimin e rezervave në vitin 2016, Presidenti Abdel Fattah al-Sisi ishte i bindur se do të merrte “vendimet e vështira” që paraardhësit e tij shmangën në mënyrë që të kthejë ekonominë e rrënuar.

“Ne marrim hua, dhe sa më shumë të marrim hua aq më shumë rritet borxhi”, tha Sisi.

“Të gjitha vendimet e vështira që shumë prej vitesh kishin frikë t’i merrnin: Unë nuk do të hezitoj për asnjë sekondë t’i marr ato”.

Megjithatë, gjashtë vjet më vonë, Egjipti është përsëri i varur nga mbështetja e FMN-së, ndërsa përballet me një tjetër mungesë të valutës së huaj, me fondin që ra dakord javën e kaluar për një paketë të re kredie prej 3 miliardë dollarësh.

Është hera e katërt që Kairo kërkon ndihmën e fondit që kur Sisi mori pushtetin në një grusht shteti në vitin 2013, me Egjiptin që mban mantelin e padëshiruar të të qenit debitori i dytë më i madh ndaj FMN-së pas Argjentinës. Në total, u detyrohet institucioneve shumëpalëshe 52 miliardë dollarë.

Pjesërisht, problemet e Egjiptit kanë nënvizuar dobësitë e kombeve më të varfra ndaj pasojave të luftës së Rusisë në Ukrainë, pasi ajo shkaktoi largimin e kapitalit nga tregjet në zhvillim dhe shkaktoi rritje të çmimeve të ushqimit dhe energjisë – duke rritur kostot e importit ashtu si u tha një burim jetik i valutës së huaj.

Megjithatë, ekonomistët dhe biznesmenët egjiptianë thonë se ka çështje më themelore në lojë, duke argumentuar se kriza globale ka zmadhuar brishtësinë e modelit ekonomik të drejtuar nga shteti i Sisit.

Nën mbikëqyrjen e Sisit, Kairo u bë gjithnjë e më e varur nga paratë e nxehta që derdheshin në borxhin e brendshëm për të financuar deficitin e llogarisë korente, pasi banka qendrore mbështeti paundin dhe i mbajti normat e interesit në dyshifrorë.

Një rezultat është se Kairo deri vonë kishte paguar normat reale të interesit më të larta në botë për borxhin e tij.

Në të njëjtën kohë, Sisi u mbështet tek ushtria për të nxitur rritjen, ndërsa u vu në krye të një sërë projektesh infrastrukturore dhe u inkurajua të përhapte gjurmën e saj ekonomike në një mori sektorësh, nga makaronat te çimentoja dhe pijet, duke zhgënjyer sektorin privat dhe duke kundërshtuar të huajt.

Ankesa është se paratë e nxehta u përdorën për të mbështetur shpenzimet masive shtetërore, shumica e tyre nëpërmjet ushtrisë, që thithnin valutën e huaj.

Disa biznesmenë shpresojnë me kujdes se qeveria e tronditur më në fund është zgjuar në rrugën e pasigurt që po shkonte ekonomia.

Jason Tuvey në “Capital Economics” thotë se “ushtria nuk do të heqë dorë nga interesat e saj shumë shpejt, dhe ne duhet të kemi parasysh se ushtria është shumë afër Sisi-t, ajo mund të ushtrojë presion mbi të nëse mendon se interesat e saj janë nën presion”.

Michael Wahid Hanna, një analist në Crisis Group, thotë se reduktimi i rolit të ushtrisë “do të kërkonte një rilidhje dhe rirenditje të pjesëve të mëdha të ekonomisë”.

“Komiteti i Krizave”

Udhëheqësit e Egjiptit u hodhën në veprim pothuajse sapo rusët pushtuan Ukrainën në fund të shkurtit, ndërsa po përgatiteshin për pasojat globale të konfliktit. Regjimi krijoi me shpejtësi një “komitet krize” për t’u takuar çdo javë dhe u përqendrua në sigurinë ushqimore për 100 milionë banorët e tij, dhjetëra milionë prej të cilëve mbështeten në bukën e subvencionuar.

Ushtria u urdhërua të furnizonte me miliona “kuti ushqimore” me zbritje të madhe për familjet në nevojë, ndërsa zyrtarët kërkuan të diversifikonin burimet e importeve për importuesin më të mirë të grurit në botë.

Përpara se presidenti rus Vladimir Putin të niste ofensivën e tij, Egjipti varej nga Rusia dhe Ukraina për rreth 80 për qind të grurit të importuar dhe frika ishte se do të ishte një nga vendet më të ekspozuara ndaj mungesës së furnizimit dhe rritjes së çmimeve të ushqimeve.

“Unë shqetësohem për Egjiptin”, tha në mars Kristalina Georgieva, drejtoreshë menaxhuese e FMN.

Më 8 mars, ai hipi në një aeroplan për në Arabinë Saudite, një nga mbështetësit tradicionalë të Kairos, dhe në fund të muajit Riadi kishte depozituar 5 miliardë dollarë në bankën qendrore të Egjiptit. Ishte pjesë e një pakete më të gjerë shpëtimi të Gjirit, me Emiratet e Bashkuara Arabe që depozituan 5 miliardë dollarë dhe Katarin 3 miliardë dollarë.

Tre shtetet e Gjirit gjithashtu u zotuan të investojnë miliarda dollarë për të blerë prona shtetërore në kompanitë egjiptiane përmes fondeve të tyre të pasurisë sovrane. Fondi i Investimeve Publike të Arabisë Saudite dhe fondi ADQ i Abu Dhabit kanë shpenzuar tashmë rreth 4 miliardë dollarë këtë vit për blerjen e aksioneve në kompani, duke përfshirë një bankë dhe firma kimike, plehrash, logjistike dhe teknologjike.

Marrë nga Financial Times, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.