Amit Shah, strategu i qetë pas ngritjes së Modit

Në qershor, Narendra Modi do të zbulojë nëse ai ka fituar një mandat të tretë radhazi si kryeministër i Indisë.

Pas një dekade në pushtet, ai është i gjithëpranishëm. Por shpesh në krah të tij shihet një politikan më pak i përfolur, i cili ka ndihmuar në organizimin e ngritjes së jashtëzakonshme të Partisë Bharatiya Janata (BJP).

Amit Shah – i quajtur shpesh “njeriu i dytë më i fuqishëm” i Indisë – është një mik i vjetër, i besuari më i afërt i Modit.

Një nacionalist hindu i linjës së ashpër i njohur gjerësisht si Amitbhai, Shah ka shënuar fitore të shumta në zgjedhje për BJP.

Atij i mungon ylli i kryeministrit dhe është një njeri më privat. Por ai është një organizator dhe strateg i shkëlqyer i fushatës, një politikan mendjemprehtë – dhe si Modi, një figurë jashtëzakonisht polarizuese.

Mbështetësit e tij e shohin si “mbrojtësin e madh të besimit hindu”, por ata që guxojnë ta kalojnë atë, gjejnë një kundërshtar të frikshëm.

Kritikët thonë se ai është forca shtytëse pas disa prej legjislacioneve më të diskutueshme të Indisë, duke përfshirë heqjen e autonomisë së pjesshme të Kashmirit dhe një ligj të ri për shtetësinë që është përshkruar si thellësisht diskriminues ndaj myslimanëve.

Duke folur për BBC, miqtë dhe kolegët që e kanë njohur që nga ditët e tij të shkollës dhe karrierën e hershme, kanë dhënë një pasqyrë të rrallë në jetën e tij.

Ata e kanë përshkruar atë si sekretin e suksesit të jashtëzakonshëm.

Amit Shah doli për herë të parë në skenën kombëtare një dekadë më parë, kur ai krijoi një kthesë të jashtëzakonshme për BJP-në në shtetin më vendimtar elektoral të Indisë.

Për vite me radhë, Uttar Pradesh ishte parë si i paarritshëm, por në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2014 partia fitoi 71 nga 80 vendet e saj të paprecedentë.

“Shah ka një dhuratë të Zotit – një tru më të mprehtë se Chanakya”, ka thënë Yatin Oza, një avokat dhe ish-politikan i BJP-së, i cili punoi ngushtë me Shahun për dekada derisa të dy u grindën, duke e krahasuar atë me strategun ikonik indian.

Dhe siç do të pajtoheshin të gjithë miqtë dhe rivalët e Shahut, aftësitë e tij përdoren shkëlqyeshëm në kohën e zgjedhjeve.

Ai ndërtoi suksesin e vitit 2014 me fitoret historike në zgjedhjet e asamblesë shtetërore në vitet 2017 dhe 2022. Dhe në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2019, ai e udhëhoqi partinë në një rrëshqitje të dytë, edhe më të madhe.

Yatin Oza e dinte që në fillim se një ditë Shah “do të ishte në krye”.

“Unë e pashë atë shkëndijë tek ai, atë mendjemprehtësi politike tek ai. Pashë atë që do të fitonte gara të mëdha”.

Devang Dani, një këshilltar i BJP në Ahmedabad, i cili e njeh Shahun për më shumë se 30 vjet, ka thënë  se “prioriteti i tij ka qenë gjithmonë të sigurojë që kandidati i tij të fitojë”.

“Pavarësisht nëse është këshilli i fshatit apo parlamenti, asnjë zgjedhje nuk është shumë e vogël. Për Amitbhai, çdo luftë duhet të fitohet. Është për shkak të Modit dhe Shahut që BJP shkoi nga dy vende në zgjedhjet e vitit 1984 në 303 në 2019”.

Amit Shah lindi në Mansa, një qytet i vogël në shtetin Gujarat, më 22 tetor 1964.

Babai i tij, Anilchandra, zotëronte një biznes të vogël që prodhonte tuba PVC dhe nëna e tij Kusumben ishte shtëpiake.

Miku i fëmijërisë Sudhir Darji ka folur për “lidhjen e fortë të Shahut me tokën e tij stërgjyshore” dhe vizitat e tij të rregullta në Mansa.

Si fëmijë, sipas Darji, Shah ishte mjaft i butë – ai ngacmohej nga nxënësit e tjerë, të cilët i vidhnin drekën.

Shah u takua për herë të parë me Modin në vitin 1982 në Ahmedabad, kur ai iu bashkua hindusë së krahut të djathtë Rashtriya Swayam Sevak Sangh (RSS), burimi ideologjik i BJP.

Modi, një predikues i RSS në atë kohë, këshilloi kolegun e tij më të ri të bashkohej me krahun studentor të BJP, ABVP.

Të dy krijuan një lidhje të menjëhershme dhe ndërsa Modi u ngjit në grada, kështu bëri edhe Shah.

Mbështetësit i përshkruajnë ata si “dy rrotat e një makine” dhe i krahasojnë me vëllezërit Ram dhe Lakshman nga epika hindu Ramayana.

Gazetari Kingshuk Nag, redaktor i Times of India në Gujarat në fillim të viteve 2000, ka thënë se të dy ishin të përshtatshëm – Narendra Modi, i cili lulëzoi nga admirimi publik ishte fytyra, Amit Shah një person privat, i turpshëm që u mbajt larg në qendër të vëmendjes.

Ai punoi në prapaskenë, duke ndërtuar bazën e tij, duke fituar miq dhe ndjekës dhe duke mundur rivalët dhe kundërshtarët në zgjedhje.

“Rëndësia e Shahut qëndron në faktin se ai mund të bëjë shumë gjëra që Modi nuk mundet. Ai është i dobishëm për Modin – ai është rul i rrugës që rrafshon pengesat në rrugën e tij”, ka thënë Nag.

Shumë nga kritikët e tij nuk donin të flisnin hapur për të, duke thënë se ata vërtet kishin frikë prej tij.

Disa burokratë kanë thënë se janë të shqetësuar nga “vështrimi i tij i frikshëm, sytë e gurtë dhe fytyra e vdekur”.

Amit Shah e mësoi zanatin e tij politik në shtetin e tij të lindjes dhe me kalimin e viteve u vendos si krahu i djathtë i Modit.

“Ai ishte i mirë në zbulimin e talenteve dhe mbështeti të rinjtë që besonte se kishin potencial”, sipas RD Desai, një ndihmës i afërt që e njeh që nga viti 1987.

“Por për më shumë se një dekadë e gjysmë pasi iu bashkua politikës, ai nuk kontestoi një zgjedhje të vetme, duke thënë se më parë duhet të ndërtoj organizatën”.

Kjo është një pasqyrë që theksojnë shumë nga kolegët e tij të hershëm – Amit Shah gjithmonë luan lojën e gjatë.

Ai u zgjodh për herë të parë në asamblenë e Gujarat në vitin 1997 kur Modi e zgjodhi atë si kandidat nga zona elektorale Sarkhej.

Ai e mbajti atë në vitet 1998, 2002 dhe 2007 dhe pas shpërbërjes së selisë në vitin 2008, ai u transferua në Naranpura aty pranë.

Ai nuk konkurroi në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2014, por u zgjodh deputet për Gandhinagar në vitin 2019 dhe po qëndron atje edhe këtë vit.

Trazirat fetare që përfshiu Gujarat në shkurt 2002 dhe pasojat e tyre siguruan sfondin kundër të cilit lulëzoi marrëdhënia Modi-Shah.

Më shumë se 1 mijë njerëz u vranë, shumica prej tyre myslimanë.

Modi, i cili asokohe ishte kryeministër i Gujarat, u kritikua se nuk bëri sa duhet për të parandaluar masakrën. Ai mohoi çdo keqbërje dhe më vonë u lirua edhe nga gjykatat.

Disa muaj pas trazirave kur BJP fitoi zgjedhjet shtetërore në një Gujarat shumë të polarizuar, Shahut iu dha një vend kabineti në krye të një duzinë ministrish.

Policia dhe prokuroria, të cilat raportuan në ministrinë e brendshme të Shah, u kritikuan nga Gjykata e Lartë për hetimet e tyre të dobëta në disa nga rastet e trazirave.

Duke e përshkruar atë si “një gabim drejtësie”, gjykata e Indisë zhvendosi gjyqet në dy çështje të profilit të lartë jashtë Gujarat.

Gjatë viteve, vetë Shah u akuzua për një rol në trazira, por akuzat, të cilat ai i mohoi, nuk u hetuan kurrë siç duhet.

Gazetari i lartë Rajiv Shah, i cili zotëronte një apartament në Sarkhej, shkroi në Times of India se kur i kërkoi të punonte për të rivendosur paqen në zonë pas trazirave, Shah e pyeti nëse shtëpia e tij ishte në zonë hindu apo me shumicë myslimane.

“Kur i thashë vendndodhjen, ai u përgjigj: Mos u mërzit, nuk do të të ndodhë asgjë. Çfarëdo që të ndodhë do të ndodhë në anën tjetër”.

Akuzat për vrasje dhe kohë në burg

Jeta e Amit Shah filloi të shpërbëhej në vitin 2008, kur ai u akuzua për vrasjen jashtëgjyqësore të Sohrabuddin Sheikh, një civil mysliman dhe gruas së tij Kausar Bi, në vitin 2005.

Shah mohoi akuzat duke i quajtur ato “të motivuara politikisht”, por ai u arrestua dhe u akuzua për vrasje dhe rrëmbim në vitin 2010.

Koha nuk mund të ishte më e papërshtatshme për të – deri atëherë, ai ishte parë gjerësisht si një pasardhës i ardhshëm i Modit si kryeministër.

Por ai duhej të jepte dorëheqjen si ministër i Brendshëm i shtetit dhe kaloi më shumë se tre muaj në burg.

Kur u lirua me kusht, gjykata e urdhëroi atë të largohej nga Gujarat për ta ndaluar atë të ndikojë mbi dëshmitarët.

Dhjetorin e kaluar, ai kujtoi periudhën e tij të burgut, duke thënë se ishte “një periudhë e vështirë” dhe se si ai kaloi “nga ministër i burgut në një i burgosur në pesë minuta”.

Hitesh Barot, i cili u takua për herë të parë me Shahun në vitin 1988 në RSS, ka treguar se “ai nuk kishte të bënte me rastin, ishte fals”.

Desai, i cili e vizitoi atë në Delhi menjëherë pas lirimit të tij, ka treguar se “Shah e ndryshoi fatkeqësinë në mundësi”.

Në dhjetor 2014, gjashtë muaj pasi Modi u bë kryeministër, gjykata liroi Shahun. Gjykatësi pranoi se akuzat kundër tij ishin të motivuara politikisht.

Edhe pse policia federale në fletën e saj të akuzës në korrik 2010 kishte akuzuar Shah për ndërhyrje në hetim, ata kurrë nuk apeluan kundër lirimit të tij, duke çuar në pretendimet se ishin të ndikuar nga ardhja e BJP në pushtet, një akuzë që partia e mohon.

Shfajësimi i Shah ishte gjithashtu i rrethuar nga një grindje e pakëndshme.

Ditë më parë, gjyqtari që dëgjoi çështjen e tij pësoi një atak fatal në zemër. Familjarët pretenduan se vdekja e tij ishte e dyshimtë dhe se kishte pasur një përpjekje për ta korruptuar. Asnjë nga këto nuk u vërtetua kurrë dhe Gjykata e Lartë hodhi poshtë thirrjet për një hetim.

Ne dhe ata

Ashtu si udhëheqësi dhe mentori i tij, Shah shpesh ka folur për korrigjimin e “gabimeve historike” që filluan kur India u bë e pavarur në vitin 1947.

Heqja e statusit special të Kashmirit dhe futja e Aktit të diskutueshëm të Amendamentit të Shtetësisë (CAA), i cili lejon pakicat fetare jo-myslimane nga Pakistani, Bangladeshi dhe Afganistani të kërkojnë shtetësinë indiane, ishin përpjekje për të “ndrequr ato gabime”.

Legjislacioni tërhoqi dënimin global – dhe erdhi pasi rastet e dhunës kundër myslimanëve, pakicës më të madhe fetare të Indisë me një popullsi prej më shumë se 200 milionë banorë, janë rritur që nga viti 2014.

Në vitin 2019, aktivistët e të drejtave të njeriut dhe Departamenti Amerikan i Shtetit kritikuan Shah për përshkrimin e emigrantëve të paligjshëm myslimanë si “termite” dhe kërcënimin se do t’i “hidhte në Gjirin e Bengalit”.

Në tubimet elektorale, ai flet në mënyrë rutinore për “ne dhe ata” – ata janë myslimanët.

Disa analistë e shohin gjuhën e tij si një fushatë të ashpër, Oza beson se ato janë bindje të thella personale.

“Vërtet nuk e di pse, por e pashë ditën që e takova për herë të parë. Dhe deri më sot, zemërimi, paragjykimi, pakënaqësia e tij ndaj myslimanëve ka qenë i njëjtë. Urrejtja dhe politika e tij e mospranimit ka mbetur e njëjtë dhe shumë e fortë dhe e ngurtë”.

Shoku i tij i fëmijërisë Sudhir Darji nuk është dakord. “Ai kurrë nuk do të thotë apo të bëjë asgjë kundër myslimanëve. Qëllimi i tij është t’i çojë të gjithë përpara, së bashku”.

Banorët e Juhapura, getoja më e madhe myslimane e Gujarat që bie në zonën e tij elektorale, kanë thënë për BBC se deputeti i tyre i kishte lënë pas dore.

Akuzat për korrupsion

Modi dhe Shah shpesh akuzojnë rivalët e tyre për korrupsion, por në vitin 2017, BJP-së iu desh të mblidhej rreth Shah për të mbrojtur djalin e tij të vetëm – biznesmenin Jay Amit Shah – pasi një portal lajmesh i quajtur The Wire e akuzoi atë për korrupsion.

Shah junior – dhe babai i tij – mohuan se biznesi i tij ishte rritur 16 mijë herë që kur BJP erdhi në pushtet.

Ai e quajti raportin “të rremë, nënçmues dhe shpifës” dhe paditi The Wire. Rasti ende nuk është zgjidhur.

Udhëheqësit e opozitës kanë akuzuar gjithashtu Shah për nepotizëm në janar 2021, kur djali i tij u emërua sekretar i Bordit të Kontrollit për Kriket në Indi (BCCI), organi qeverisës i pasur me para të sportit më të njohur të Indisë.

Teksa Shah ka mbrojtur djalin e tij, kryeministri Modi heshti. Dhe kjo, thonë disa, është një tregues se sa i rëndësishëm është ai për Modin.

Kryeministri i ardhshëm i Indisë?

Kryeministri është 73 vjeç dhe në gjendje të mirë shëndetësore. Kështu që nuk ka gjasa që së shpejti të ketë një vend të lirë pune për postin e lartë.

Por emri i Amit Shah shfaqet sa herë që shtrohet pyetja – pas Modit, kush?.

Nëse ai ushqen ndonjë ambicie kryeministrore, nuk e ka artikuluar atë.

Dhe askush nuk pret që Shah të kalojë kryeministrin, me të cilin ai ka punuar për më shumë se katër dekada.

”Ai është krahu i djathtë dhe komandanti i përgjithshëm i Modit. Modi i beson plotësisht atij dhe është e qartë se Shahu nuk do të përpiqej kurrë ta kalonte atë”, ka thënë Nag.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.