Studiuesit mbledhin prova të krimeve të luftës ruse në Ukrainë

Vetëm gjashtë ditë pasi Rusia nisi pushtimin e saj në Ukrainë, ka prova, sipas të cilave ushtria ruse po kryen krime lufte me sulme vdekjeprurëse ndaj civilëve.

Eliot Higgins, themeluesi i faqes së gazetarisë investigative “Bellingcat”, tha se ka të dhëna, sipas të cilave Rusia po shkakton “dëm civil”, duke përfshirë përdorimin e “bombave thërrmuese në zonat civile”, nga video dhe fotografi të konfliktit.

Të hënën, në Kharkiv janë shpërndarë pamjet e një sulmi në një park makinash, që sipas një studiuesi të Bellingcat ato janë të një goditjeje me bombë. Pamjet tregojnë banorët duke ecur në një park, pikërisht në momentin kur bombat fillojnë të shpërthejnë.

Pamjet e Dashcam-it, të vlerësuara nga Ekipi i Inteligjencës së Konfliktit të Rusisë dhe të xhiruara në Kharkiv, mendohet se tregojnë një bombë, ndërsa shpërthimet bien rreth makinës.

Duke pasur parasysh mungesën e zhurmës së avionëve, bomba ndoshta është shkrepur nga një sistem raketor rus Grad, përfundojnë studiuesit.

Municionet thërrmuese, të cilat shpërndajnë pa dallim bomba të vogla në një zonë të gjerë, janë të ndaluara nga më shumë se 100 shtete, duke përfshirë Britaninë e Madhe, Francën dhe Gjermaninë, për shkak të mungesës së saktësisë së tyre.

Por as Rusia, as Ukraina nuk kanë nënshkruar një traktat të prezantuar për herë të parë në vitin 2008 që i ndalon ato.

Dështime të mëtejshme të përdorimit të municioneve thërrmuese janë shfaqur, duke përfshirë mbetjet e një motori rakete nga një municion thërrmues rus BMP-30, i gjetur në rrugën në Kharkiv të premten, dhe video e një pjese të ngjashme të bombës zbarkonte në Bucha, në veriperëndim të Kievit.

Disa Organizata joqeveritare janë fokusuar te një sulm në një kopsht fëmijësh në Okhtyrka të premten, dita e dytë e luftimeve.

Pamjet e marra me dron tregojnë pika të shumta shpërthimi, shtëllunga tymi dhe njerëz të vdekur ose të plagosur rëndë pranë hyrjes.

Tre civilë u vranë, duke përfshirë një fëmijë, tha “Amnesty International”.

“Nuk ka asnjë justifikim të mundshëm për hedhjen e municioneve thërrmuese në zonat e populluara, e lëre më pranë një shkolle”, u shpreh Agnes Callamard, sekretarja e Përgjithshme e Amnesty International.

Sipas Kombeve të Bashkuara, synimi i qëllimshëm i civilëve ose ndërtesave civile konsiderohet një krim lufte, sipas ligjit ndërkombëtar humanitar – siç janë sulmet ndaj objektivave ushtarake që shkaktojnë viktima të tepërta civile.

Kurse Rusia vazhdimisht mohon se është përfshirë në sulme të paligjshme.

Roos Boer, drejtues i projektit të paqes “Pax” në Holandë, thotë se: “nëse keni dyshime se një objektiv është ushtarak apo jo, duhet të supozoni se është civil. Prandaj një sulm pa dallim është i paligjshëm”.

Dëshmitë sugjerojnë se sulmet me raketa ruse në qytetin lindor të Kharkivit u nisën pa marrë parasysh pasojat mbi civilët.

Një sulm me raketë që ndodhi të martën, në ndërtesën e qeverisë rajonale në qendër të qytetit, gjithashtu u filmua.

Të paktën 10 civilë u vranë në sulmin e mëngjesit, mu në zemër të qytetit industrial me më shumë se 1 milion njerëz.

Disa orë më vonë, Rusia tha se do të përfshihej në ato që i quajti sulme me “precizion të lartë” në ndërtesat zyrtare në Kiev.

Të hënën videot treguan shpërthime në seri nga sistemet e shumta të raketave lëshuese (MLRS) në ndërtesa të tjera në Kharkiv.

Njëra tregonte kullën dalluese 13-katëshe Diamond City.

Fragmente bombash u panë në rrugë në Kharkiv dhe pjesë raketash në apartamente, civilë të vdekur në rrugë në një ditë ku të paktën nëntë persona u vranë.

Një zyrtar perëndimor, mbrëmjen e së hënës tha se kishte “një kërkesë për të regjistruar dhe kapur” sulmet ndaj civilëve, ndërsa një tjetër tha: “Mendoj se ne do të jemi shumë të vëmendshëm dhe vigjilentë ndaj krimeve të luftës ose shkeljeve të ligjit ndërkombëtar humanitar në këtë konflikt”.

Por, ndërsa qeveritë flasin për aktrim, studiuesit tashmë po luajnë rolin e tyre.

Higgins tha se, ndryshe nga konfliktet e tjera të fundit – si lufta në Siri – “komunitet inteligjence me burim të hapur” që mbledh dhe studionte prova video dhe foto kishte dalë “që nga dita e parë”.

Të ndihmuar nga gatishmëria e ukrainasve dhe e të tjerëve për të dokumentuar konfliktin në telefonat e tyre, studiues të pavarur si Bellingcat kanë qenë në gjendje të gjeografikojnë shpejt dhe të dokumentojnë prova që mund të jenë të dobishme në të ardhmen.

Bellingcat ka krijuar gjithashtu një partneritet me Mnemonic, një OJQ e dedikuar për arkivimin e provave të mbledhura nga mediat sociale dhe telefonat celularë, e cila synon të sigurojë materiale në standardin e provave.

“Mund të vijë dita kur e gjithë kjo të përfundojë në Gjykatën Penale Ndërkombëtare”, tha Higgins.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.