Skandali “Pegasus”, Hungaria dhe diktatura në rritje brenda BE-së

“Hetim të plotë mbi programin Pegasus, i cili përgjoi telefonat e gazetarëve, politikanë dhe aktivistëve. Bashkimi Evropian po infektohet nga diktatura”.

Guy Verhofstadt është një prej deputetëve më të vjetër të Parlamentit Evropian. Gjithnjë ai ka qenë një zë i fuqishëm, pro lirive themelore brenda BE-së. Pikërisht për këtë fakt, rasti i fundit i skandalit “Pegasus” e ka çuar revoltën e eurodeputetit në kulm.

Kjo revoltë shkon drejt asaj që ai e quan, “rritje të diktaturës brenda BE-së”.

Këtu, ai i referohet specifikisht kryeministrit të Hungarisë, Viktor Orban, i cili është ndër të përmendurit e skandalit.

Sipas hamendësimeve, Orban e ka përdorur programin mbi kundërshtarët e tij politikë e mediatike.

Të paktën, këtë sugjestionojnë 16 media, ndër më të mëdhatë botërore.

“Nuk ka më ‘thellësisht të shqetësuar’. Kjo diktaturë që po rritet brenda BE-së, duhet hetuar plotësisht”.

Janë këto fjalët e Verhofstadt mbi zhvillimet e Pegasus-it.

Këtu, ai sjell si argument edhe sistemin legjislativ polak dhe hungarez. Mbi të dy këto ka pasur replika dhe pakënaqësi të forta nga BE-ja. Aq të forta, sa të merret parasysh edhe përjashtimi i tyre nga unioni.

Një reagim mbi çështjen, ka pasur edhe presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen. Sipas saj, nëse provohet vërtetësia e ngjarjes, atëherë situata është e papranueshme.

Pegasus nuk cenon thjesht lirinë e mediave, por edhe sigurinë e personave që punojnë në të. Sipas raportimeve, një prej vrasjeve më të bujshme në rangun e gazetarëve, ajo e Jamal Khashoggi-t, ishte mundësuar edhe falë Pegasus.

Madje, edhe gruaja e tij ishte piketuar në aplikacionin izraelit.

Nga kompania, që e ka zhvilluar programin, të gjitha akuzat janë hedhur poshtë. Mirëpo, sipas gjigantëve botërorë të medias, faktet janë në tavolinë dhe flasin vetë.

Çfarë është Pegasus?

Një hetim i “The Guardian” dhe 16 organizatave të tjera mediatike sugjeron se ka një abuzim të përhapur dhe të vazhdueshëm spiunimi dhe hack-imi nga kompania izraelite e mbikëqyrjes NSO Group dhe programit të saj Pegasus.

Rrjedhja përmban një listë të më shumë se 50 mijë numrave telefoni. Këto të fundit janë identifikuar si kontakte të njerëzve me interes nga klientët e NSO-së që nga viti 2016.

Shënjestra e qeverive autokratike kanë qenë aktivistët e të drejtave të njeriut, gazetarët dhe avokatët.

Pegasus është një malware (software që merr kontrollin e sistemit) që infekton iPhone-t dhe pajisjet Android për t’u mundësuar operatorëve të mjetit që të nxjerrin mesazhe, foto dhe email, të regjistrojnë thirrje dhe të aktivizojnë fshehurazi mikrofonin.

Konsorciumi raportues

Fillimisht, “Historitë e Ndaluara”, një organizatë mediatike jofitimprurëse me bazë në Paris dhe “Amnesty International” – si konsorcium raportues – kishin qasje në listën e rrjedhur dhe akses të përbashkët me partnerët e medias si pjesë e projektit Pegasus.

Prania e një numri telefoni në të dhëna nuk zbulon nëse një pajisje ishte e “infektuar” me Pegasus-in.

Sidoqoftë, konsorciumi raportues beson se të dhënat flasin për synimet e mundshme të klientëve të qeverisë dhe NSO-së.

Analiza e kriminalistikës së një numri të vogël të telefonave, numrat e të cilëve u shfaqën në listën e rrjedhur, tregoi se më shumë se gjysma kishin gjurmë të spyware Pegasus.

“The Guardian dhe partnerët e tij mediatikë do të zbulojnë identitetet e njerëzve, numri i të cilëve u shfaq në listë në ditët në vijim”.

Ato përfshijnë qindra drejtues biznesi, figura fetare, akademikë, punonjës të OJQ-ve, zyrtarë të sindikatave dhe zyrtarë të qeverisë, duke përfshirë ministra kabineti, presidentë dhe kryeministra.

Lista përmban gjithashtu numrat e anëtarëve të afërt të sundimtarit të një vendi, duke sugjeruar që sundimtari mund të ketë udhëzuar agjencitë e tyre të inteligjencës për të shqyrtuar mundësinë e monitorimit të të afërmve të tyre.

Sulmi ndaj medias

“The Guardian” paralajmëron se zbulimi i të dhënave do fillojë me zbulimin e numrave të 180 gazetarëve që janë renditur në të dhëna. Kjo, duke përfshirë reporterë, redaktorë dhe drejtues në “Financial Times”, “CNN”, “New York Times”, “France 24”, “The Economist”, “Associated Press” dhe “Reuters”.

Numri i telefonit i një reporteri të pavarur meksikan, Cecilio Pineda Birto, u gjet në listë.

Numri i Pineda-s mund të ketë përbërë interes për një klient meksikan. Kjo, disa javë para vrasjes së tij. Vrasësit e tij ishin në gjendje ta gjenin atë në një lavazh makinash.

Telefoni i tij nuk është gjetur kurrë, kështu që asnjë analizë mjeko-ligjore nuk ka qenë e mundur të përcaktohet nëse ishte i infektuar.

NSO-ja tha që, edhe nëse telefoni i Pineda-s ishte shënjestruar, kjo nuk do të thoshte se të dhënat e mbledhura nga telefoni i tij kontribuan në asnjë mënyrë për vdekjen e tij, duke theksuar se qeveritë mund të kishin zbuluar vendndodhjen e tij me mjete të tjera.

Ai gjendet midis 25 gazetarëve meksikanë që, me sa duket, u zgjodhën si kandidatë për mbikëqyrje gjatë një periudhe dyvjeçare.

Pa ekzaminim mjeko-ligjor të pajisjeve celular, është e pamundur të thuhet nëse telefonat i janë nënshtruar një sulmi në tentativë ose të suksesshëm duke përdorur Pegasus-in.

Deklarata e NSO-së

Në deklaratat e lëshuara përmes avokatëve të saj, NSO-ja mohoi “pretendimet e rreme” të bëra në lidhje me aktivitetet e klientëve të saj”. Por, tha se “do të vazhdojë të hetojë të gjitha pretendimet e besueshme të keqpërdorimit”.

Kompania u shet vetëm agjencive ushtarake, të zbatimit të ligjit dhe inteligjencës në 40 vende të paemërtuara. Më tej ajo thotë se mbron në mënyrë rigoroze të drejtat e njeriut për të dhënat e klientëve të saj.

Ministri izraelit i Mbrojtjes rregullon nga afër NSO-në. Kjo, duke dhënë licenca individuale eksporti përpara se teknologjia e mbikëqyrjes të shitet në një vend të ri.

Muajin e kaluar, NSO-ja lëshoi ​​një raport transparence në të cilin pretendonte të kishte një qasje udhëheqëse në industri ndaj të drejtave të njeriut dhe publikoi fragmente nga kontratat me klientët.

Në të përcaktohet që ata të përdorin produktet e tij vetëm për hetime penale dhe të sigurisë kombëtare.

Nuk ka asgjë për të sugjeruar që klientët e NSO-së nuk përdorën gjithashtu Pegasus në hetimet e terrorizmit dhe krimit. Konsorciumi gjithashtu gjeti numra në të dhënat që u përkisnin kriminelëve të dyshuar.

Sidoqoftë, një varg i gjerë numrash në listë që u përkasin njerëzve, që në dukje nuk kanë asnjë lidhje me kriminalitetin sugjeron, që disa klientë të NSO-së po shkelin kontratat e tyre me kompaninë.

Kjo, duke spiunuar aktivistët pro-demokracisë dhe gazetarët që hetojnë korrupsionin, si dhe kundërshtarët politikë dhe kritikët e qeverive.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.