“Ushqyerja e pastër” është një term i gjerë me çdo numër përkufizimesh në botën e mirëqenies. Nga veganët ose peskatarianët tek keto ose dietat pa gluten, shumë shpesh ne e përkufizojmë veten nga llojet e ushqimeve që hamë.
Ndonjëherë, nëse abstenojmë nga bulmeti ose hamë vetëm bio, preferencat tona strikte dietike mund të bëhen një pikë obsesioni. Por për ata me ortoreksi, pamundësia për të ngrënë çdo gjë që ata e konsiderojnë të pashëndetshme mund të bëhet e rrezikshme.
Ortoreksia është një çrregullim i të ngrënit i përcaktuar nga refuzimi për të ngrënë çdo gjë që konsiderohet “e papastër”.
“Dikush me ortoreksi është veçanërisht i shqetësuar për të pasur ushqime vërtet të shëndetshme në trupin e tyre, me një obsesion jo të shëndetshëm mbi cilësinë e ushqimit”, thotë Terri Griffith, një koordinatore klinike në Qendrën për Çrregullime të Ushqimit në Sheppard Pratt. Është një çrregullim relativisht i ri, por gjithnjë e më shumë flitet për të, shton ajo.
Ky shqetësim mund të përshkallëzohet edhe në neurozë. Për shembull, kur një person me ortoreksi është në një festë pa llojet e ushqimeve që përfshihen në kualifikimet e tij specifike të të ushqyerit të pastër, ai nuk ka gjasa të hajë fare.
Sipas Griffith, të ngrënit e pastër është në rregull – por është kjo ngurtësi që bëhet problem. Mund të fillojë me dikë që zgjedh të hajë brenda një kategorie të caktuar ushqimesh, të tilla si vegane ose me pak karbohidrate, por shpesh përparon në eliminimin e grupeve të tëra ushqimore derisa dieta të bëhet shumë rigoroze.
Për njerëzit që janë më të ndjeshëm ndaj çrregullimeve të të ngrënit, ky eliminim i ushqimit mund të jetë një shkaktar – dhe pandemia sigurisht që nuk i ndihmoi gjërat.
Ata që ishin më parë në shërim mund të jenë rikthyer për shkak të disa faktorëve të ndryshëm të stresit që lidhen me pandeminë, shpjegon Lauren Smolar, drejtore e lartë e programeve në Shoqatën Kombëtare të Çrregullimeve të Ushqimit.
Për më tepër, ata që kishin qasje në trajtim paraprakisht mund të kenë hasur në probleme me marrjen e kujdesit që u nevojiteshin gjatë izolimeve, gjë që mund t’i kishte përkeqësuar kushtet e tyre dhe t’i kishte bërë më të vështira për t’u trajtuar në të ardhmen.
Diskutimi i diagnozës
“Në fund të fundit, ortoreksia mund të ketë pasoja të rënda që rezultojnë në kequshqyerje dhe implikime të tjera serioze shëndetësore”, thotë Smolar.
Një kufizim i tillë i kalorive mund të shkaktojë probleme kardiovaskulare, për shembull; kur trupi nuk merr mjaftueshëm kalori, ai fillon të shpërbëjë indet dhe muskujt e vet. Dhe duke qenë se zemra është një muskul, kequshqyerja mund të shkaktojë dobësimin dhe ngadalësimin e pulsit. Kufizimi i kalorive gjithashtu mund të shkaktojë probleme gastrointestinale si dhe amenorre, mungesë menstruacionesh.
Griffith thotë se pacientët që vijnë në institucionin me ortoreksi zakonisht marrin një diagnozë të anoreksisë , thjesht sepse ortoreksia nuk është përcaktuar ende në Manualin Diagnostik dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore, i njohur gjerësisht nga profesionistët e shëndetit mendor si DSM.
Edhe pse këta pacientë ende po i kufizojnë ashpër kaloritë, ata po e bëjnë këtë duke qenë të kujdesshëm për ushqimet që i konsiderojnë të shëndetshme – jo thjesht duke kufizuar konsumimin e kalorive.
Sipas Griffith, ka një theks në prezantimin e pacientëve me ushqime jashtë zonës së tyre të rehatisë. “Ne duam të ulim stigmën rreth disa llojeve të ushqimeve që janë të dëmshme për ta. Ne i ekspozojmë ndaj një larmie më të madhe ushqimesh në mënyrë që ata të bëhen më të rehatshëm me to”, thotë ajo.
Smolar shton se është e paqartë se kur ortoreksia do të marrë diagnozën e vet. “Mjekët dhe profesionistët shëndetësorë janë ende duke debatuar për hapat e ardhshëm, sepse ka një mosmarrëveshje në literaturë nëse ortoreksia është veçanërisht një çrregullim i të ngrënit apo nëse lidhet me çrregullimin obsesiv-kompulsiv”, thotë ajo.
Natyra e gjendjes e bën diagnozën më pak të përcaktuar. Pacientët nuk shqetësohen vetëm për kufizimin e kalorive, por edhe për t’u siguruar që dieta e tyre përbëhet nga ushqime të caktuara – të cilat disa ekspertë të shëndetit mendor i konsiderojnë si një karakteristikë e sjelljes obsesive-kompulsive.
Kjo gjithashtu e bën të vështirë për ekspertët të vlerësojnë prevalencën e ortoreksisë, me vlerësime që variojnë nga më pak se 7 përqind në popullatën italiane në gati 90 përqind të studentëve brazilianë. Por kjo nuk duhet të ndikojë në mënyrën se si trajtohet, thotë Smolar.
Ajo ende kërkon ndihmë profesionale nga ekspertët e ndihmës mendore.
Ndërsa ortoreksia ende nuk është një diagnozë, është e qartë se biseda rreth çrregullimit po përparon. Duke i kushtuar vëmendje të veçantë asaj që ka në ushqimet që hamë është tashmë një prirje kulturore, por ndonjëherë kjo mund të merret shumë larg. Në fund të fundit, asgjë nuk është e shëndetshme kur bëhet një obsesion.
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
