“Ndryshimet klimatike do të sjellin tensione globale”

Komuniteti i inteligjencës amerikane ka paralajmëruar se ndryshimi i klimës do të çojë në rritjen e tensioneve ndërkombëtare.

Vlerësimi i parë i Inteligjencës Kombëtare mbi Ndryshimet Klimatike shikon ndikimin e klimës në sigurinë kombëtare deri në vitin 2040.

Vendet do të debatojnë se si të përgjigjen dhe efektet do të ndihen më shumë në vendet më të varfra, të cilat janë më pak në gjendje të përshtaten.

Raporti paralajmëron gjithashtu për rreziqet nëse teknologjitë futuriste gjeo-inxhinierike vendosen nga disa vende që veprojnë vetëm.

Vlerësimi prej 27 faqesh është pikëpamja kolektive e 18 agjencive të inteligjencës amerikane.

Është një vështrim i tyre i parë i tillë se çfarë do të thotë klima për sigurinë kombëtare.

Raporti përshkruan një pamje të një bote që dështon të bashkëpunojë, duke çuar në konkurrencë të rrezikshme dhe paqëndrueshmëri.

Ky raport u publikua pak përpara se presidenti amerikan Joe Biden të marrë pjesë në samitin e klimës COP26 muajin e ardhshëm në Glasgow, i cili kërkon marrëveshje ndërkombëtare.

Ai paralajmëron se vendet do të përpiqen të mbrojnë ekonomitë e tyre dhe të kërkojnë avantazhe në zhvillimin e teknologjisë së re.

Disa vende mund t’i rezistojnë gjithashtu dëshirës për të vepruar – me më shumë se 20 vende që mbështeten në lëndët djegëse fosile për më shumë se 50% të të ardhurave totale nga eksporti.

“Rënia e të ardhurave nga karburantet fosile do të rëndonte më tej vendet e Lindjes së Mesme që parashikohet të përballen me efekte më intensive klimatike”, thuhet në raport.

Së shpejti – paralajmëron – ndikimi i ndryshimeve klimatike do të ndihet në mbarë globin.

Vendet më të varfra

Komuniteti i inteligjencës amerikane identifikon 11 vende dhe dy rajone ku energjia, ushqimi, uji dhe siguria shëndetësore janë në rrezik të veçantë.

Ata priren të jenë më të varfër dhe më pak të aftë për t’u përshtatur, duke rritur rreziqet e paqëndrueshmërisë dhe konfliktit të brendshëm.

Valët e të nxehtit dhe thatësira mund të bëjnë presion mbi shërbimet, si furnizimi me energji elektrike.

Pesë nga 11 vendet janë në Azinë Jugore dhe Lindore – Afganistani, Burma, India, Pakistani dhe Korea e Veriut – katër janë në Amerikën Qendrore dhe Karaibe – Guatemala, Haiti, Honduras dhe Nikaragua.

Kolumbia dhe Iraku janë të tjerat. Afrika Qendrore dhe shtetet e vogla në Paqësor janë gjithashtu në rrezik.

Paqëndrueshmëria mund të përhapet, veçanërisht në formën e flukseve të refugjatëve, me një paralajmërim që kjo mund të ushtrojë presion në kufirin jugor të SHBA-ve dhe të krijojë kërkesa të reja humanitare.

Pikat e ndezjes

Arktiku ka të ngjarë të jetë i tillë, pasi bëhet më i aksesueshëm për shkak të reduktimit të akullit. Kjo mund të hapë rrugë të reja transporti dhe akses në rezervat e peshkut, por gjithashtu të krijojë rreziqe të llogaritjes së gabuar ndërsa ushtritë hyjnë brenda.

Qasja në ujë do të bëhet gjithashtu një burim problemesh. Në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, rreth 60% e burimeve ujore sipërfaqësore i kalojnë kufijtë. Pakistani dhe India kanë probleme të gjata të ujit.

Ndërkohë, sipas raportit, pellgu i lumit Mekong mund të shkaktojë probleme midis Kinës, Kamboxhias dhe Vietnamit.

Teknologjia e ardhshme

Një burim tjetër rreziku është se një vend mund të vendosë të përdorë gjeo-inxhinierinë për të kundërshtuar ndryshimet klimatike.

Kjo përfshin përdorimin e teknologjisë futuriste, për shembull dërgimin e grimcave reflektuese në stratosferën e sipërme që imitojnë efektet ftohëse të një shpërthimi vullkanik ose përdorimin e aerosoleve për të ftohur oqeanet në një zonë të caktuar.

Por nëse një vend vepron i vetëm, ai thjesht mund ta zhvendosë problemin në një rajon tjetër dhe të krijojë zemërim nga kombet e tjera të ndikuar në një mënyrë negative ose të paaftë për të vepruar vetë.

Studiuesit në disa vende, duke përfshirë Australinë, Kinën, Indinë, Rusinë, Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara, si dhe disa anëtarë të BE-së, po shikojnë këto teknika, por ka pak rregulla ose rregullore.

Nxitja për të bashkëpunuar

Raporti thotë se ka disa mënyra se si mund të shmanget kjo e ardhme e zymtë. Disa teknologji të reja, duke përfshirë përdorimin e pranuar të gjeo-inxhinierisë, janë disa.

Një tjetër është një fatkeqësi klimatike e cila vepron si një nxitje për një bashkëpunim më të madh.

Raporti është një shenjë se klima tani mund të jetë një pjesë qendrore e të menduarit për sigurinë dhe se ajo do të rrisë problemet ekzistuese, si dhe do të krijojë të reja.

Vlerësimi i ri i inteligjencës përcakton problemet e ashpra që qëndrojnë përpara. Por pyetja e vërtetë do të jetë se çfarë bëjnë politikëbërësit në lidhje me këtë paralajmërim nga “spiunët e tyre”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.