Ndryshimi i klimës – Raporti i IPCC-së – kod i kuq për njerëzimin

“Ndikimi dëmtues i njerëzimit në klimë” është një “deklaratë fakti”, thonë shkencëtarët e Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) në një studim të publikuar.

Sipas raportit, emetimet e vazhdueshme të gazrave mund të çojnë në ndryshime të mëdha të temperaturave në më pak se një dekadë.

Autorët e studimit gjithashtu tregojnë se nuk mund të përjashtohet një rritje e niveleve të detit që afrohet 2 metër deri në fund të këtij shekulli.

Gjithsesi, ka shpresë se shkurtimet e emetimeve të gazrave serë mund të stabilizojnë rritjen e temperaturave.

Ky vlerësim – i matur nga Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) – paraqitet në një dokument 42-faqësh, të njohur si përmbledhje për politikë-bërësit.

Ky lëshim vjen në më pak se tre muaj, para një samiti kryesor klimatik në Glasgow, të njohur si COP26.

“Raporti i sotëm i Grupit Punues 1 të IPCC është një kod i kuq për njerëzimin”, tha sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres.

“Nëse kombinojmë forcat tani, ne mund të shmangim katastrofën klimatike. Por, siç e bën të qartë raporti i sotëm, nuk ka kohë për vonesë dhe nuk ka vend për justifikime. Unë mbështetem te drejtuesit e qeverisë dhe të gjithë aktorët për të siguruar që COP26 është i suksesshëm”.

Dokumenti i IPCC tregon se është “e qartë se ndikimi njerëzor ka ngrohur atmosferën, oqeanet dhe tokën”.

Sipas profesorit Ed Hawkins nga Universiteti i Reading, Mbretëri e Bashkuar, njëkohësisht një nga autorët e raportit, shkencëtarët nuk mund të jenë më të qartë se kaq në këtë pikë.

“Është një deklaratë fakti, ne nuk mund të jemi më të sigurt. Është e qartë dhe e padiskutueshme që njerëzit po ngrohin planetin”.

Sekretari i Përgjithshëm i Organizatës Botërore Meteorologjike, Petteri Taalas, tha se “duke përdorur termat sportivë, mund të thuhet se atmosfera është ekspozuar ndaj dopingut, që do të thotë se ne kemi filluar të vëzhgojmë ekstremet më shpesh se më parë”.

Autorët thonë se që nga viti 1970, temperaturat globale të sipërfaqes janë rritur më shpejt se në çdo periudhë tjetër 50-vjeçare gjatë 2 mijë viteve të fundit.

Kjo ngrohje “po prek tashmë shumë ekstreme të motit dhe klimës në çdo rajon në të gjithë globin”.

Valët e të nxehtit, si ato në Greqi dhe Amerikën Veriore, apo përmbytjet si ato në Gjermani dhe Kinë, “atribuimi i tyre ndaj ndikimit njerëzor është forcuar” gjatë dekadës së fundit.

IPCC raporton fakte të shpejta

Temperatura globale e sipërfaqes ishte 1.09C më e lartë në dekadën midis 2011-2020 sesa midis 1850-1900.

Pesë vitet e fundit kanë qenë më të nxehtat e regjistruara që nga viti 1850.

Shkalla e fundit e rritjes së nivelit të detit është gati trefishuar në krahasim me 1901-1971.

Ndikimi njerëzor është “shumë i mundshëm” (90%) shtytësi kryesor i tërheqjes globale të akullnajave që nga vitet 1990 dhe ulja e akullit të detit Arktik.

Gjithashtu në raport thuhet se është “praktikisht e sigurt” që ekstremet e valëve të nxehtësisë janë bërë më të shpeshta dhe më intensive që nga vitet 1950, ndërsa temperaturat shumë të ulëta janë bërë më pak të shpeshta.

Sipas publikimit, oqeanet do të vazhdojnë të ngrohen dhe të bëhen më acidë. Akullnajat malore dhe polare do të vazhdojnë të shkrihen për dekada apo shekuj.

Kur bëhet fjalë për rritjen e nivelit të detit, shkencëtarët kanë modeluar një gamë të mundshme për nivele të ndryshme të emetimeve.

Sidoqoftë, një rritje prej rreth 2 milionë deri në fund të këtij shekulli nuk mund të përjashtohet – dhe as një rritje prej 5 milionë deri në 2150.

Rezultate të tilla, edhe pse të pamundura, do të kërcënonin shumë miliona njerëz në zonat bregdetare me përmbytje deri në vitin 2100.

Një aspekt kryesor i raportit është shkalla e pritshme e rritjes së temperaturës dhe çfarë do të thotë për sigurinë e njerëzimit.

Pothuajse çdo komb në tokë nënshkroi marrëveshjen e klimës së Parisit në 2015.

Ky pakt synon të mbajë rritjen e temperaturave globale shumë nën 2 gradë Celsius këtë shekull dhe të vazhdojë përpjekjet për ta mbajtur atë nën 1.5 gradë Celsius.

Ky raport i ri thotë se, sipas të gjithë skenarëve të emetimeve të konsideruara nga shkencëtarët, të dy objektivat do të thyhen këtë shekull nëse nuk ndodhin shkurtime të mëdha të karbonit.

Autorët besojnë se 1.5 gradë do të arrihet deri në vitin 2040. Nëse emetimet nuk zvogëlohen në vitet e ardhshme, kjo do të ndodhë edhe më herët.

Kjo ishte parashikuar në raportin special të IPCC mbi 1.5C në 2018 dhe ky studim i ri tani e konfirmon atë.

Çfarë është IPCC?

Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike është një organ i OKB-së i krijuar në vitin 1988 për të vlerësuar shkencën rreth ndryshimit të klimës.

Ai u siguron qeverive informacion shkencor që mund të përdorin për të zhvilluar politika mbi ngrohjen globale.

Raporti i parë i Vlerësimit të plotë mbi ndryshimet klimatike u botua në vitin 1992. I gjashti në këtë seri do të ndahet në katër vëllime. Raporti i ri – nga shkencëtarët në Grupin Punues 1 të IPCC – është i pari nga këto vëllime që do të dalë.

Pasojat e kalimit të 1.5 gradë Celsius gjatë një periudhe prej vitesh do të ishin të padëshirueshme në një botë që tashmë ka përjetuar një ngritje të shpejtë në ngjarje ekstreme me një rritje të temperaturës që nga kohët para-industriale të 1.1 gradë.

“Ne do të shohim valë akoma më intensive dhe më të shpeshta të nxehtësisë”, tha doktor Friederike Otto, nga Universiteti i Oksfordit, dhe një nga autorët e raportit të IPCC.

Çfarë mund të bëhet?

Pas këtij raporti, shkencëtarët kanë në përfundimin se, nëse mund të përgjysmohen emetimet globale deri në vitin 2030, ka shpresë për përmirësimin e klimës.

Gjithashtu kërkojnë të arrihet zerimi neto deri në mesin e këtij shekulli. Kjo për t’u ndaluar dhe ndoshta të përmbyset rritja e temperaturave.

Arritja e zeros neto mund të jetë e mundur duke përdorur teknologji të pastër.

Marrë nga BBC, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.