Ky haker ukrainas po përhap kaos në Rusi

Ihor ka dy MacBook, “njërin e përdor për punë dhe tjetrin për të sulmuar faqet e internetit ruse”, më tha ai i lumtur.

30-vjeçari, i cili nuk ma tha mbiemrin e tij, jeton në Lviv, në Ukrainën Perëndimore dhe punon si menaxher produkti për Jooble, një faqe interneti ukrainase që ndihmon njerëzit në mbarë botën “të gjejnë punën e ëndrrave të tyre”.

U takuam në Veronika, një nga kafenetë e vetme ende të hapura në qendër të qytetit, përpara se të niseshim për në banesën e tij.

Si të gjithë ukrainasit në këto ditë të dëshpëruara, Ihor foli me shpejtësi teksa përshkroi llojin e hakerave që bën.

“Është një sulm standard ddos, (mohimi i shërbimit të shpërndarë). Nuk është shkencë raketash”.

Ideja është që sa më shumë pajisje të jetë e mundur të hyjnë në një faqe të vetme ruse ose bjelloruse në të njëjtën kohë, duke shkaktuar rrëzimin e saj.

Lista e goditjeve përfshin gjithçka nga Banka Qendrore e Rusisë dhe Banka Kombëtare e Bjellorusisë, tek Interfax, televizioni shtetëror rus dhe Kremlini.

Ata po synojnë gjithashtu mediat e mbështetura nga Rusia në Donetsk dhe Luhansk, republikat e vetëshpallura në Ukrainën Lindore.

Ihor dhe kolegët e tij hakerë, të cilët punojnë së bashku, përmes medias sociale Telegram, shërbim i koduar i mesazheve, kanë instaluar softuer në kompjuterët e tyre që dërgojnë kërkesa të shumta në faqen e internetit në fjalë.

Hakerët kanë zhvilluar softuerin edhe për njerëzit me aftësi të dobëta teknologjike

“Të gjithë mund ta bëjnë atë”

Shumica e faqeve të internetit ruse kanë bllokuar përdoruesit ukrainas për të parandaluar këto lloj sulmesh, kështu që hakerët duhet të maskojnë vendndodhjen e tyre duke përdorur një vpn (rrjet privat virtual).

Në ekranin e laptopit të Ihor-it, pashë një vijë të gjelbër të harkuar si një raketë virtuale nga Ballkani në Rusi.

“Ky sulm gjoja po vjen nga Serbia”, tha Ihor duke qeshur.

Në kodin e bardhë të kompjuterit të Ihor-it, që përmban adresat IP të faqeve të internetit që hakoheshin, lëvizte lart në një ekran të zi. Kur hakerët arrijnin të rrëzojnë një faqe, rreshti i kodit zëvendësohej me një mesazh fitoreje: “Anija luftarake ruse, shko në ferr!”. Fraza, e thënë nga mbrojtësit ukrainas të ishullit të gjarpërinjve në Detin e Zi kur u urdhëruan nga rusët të dorëzoheshin, është kthyer në thirrjen e betejës së vendit.

Numri i hakerëve po rritet gjatë gjithë kohës. Ka më shumë se 300 mijë anëtarë të “Ushtrisë IT” zyrtare të Ukrainës, një grup Telegram i luftëtarëve kibernetikë vullnetarë të krijuar nga qeveria dhe një numër në rritje të grupeve jozyrtare.

Hakerët sulmojnë qindra faqe interneti në ditë. Disa sajte mbyllen brenda pak sekondash, të tjerat duan disa orë.

Faqet ruse shpesh ndryshojnë adresat e tyre ip për të shmangur të qenit objektiv, por grupet e Telegram së shpejti i gjejnë të rejat. Më pas, i goditën sërish.

Ihor kënaqet kur kjo funksionon dhe kënaqet duke lexuar postime në mediat sociale nga rusët e frustruar. Ideja, tha ai, nuk ishte të shkatërrohej i gjithë sistemi bankar rus ose të pezulloheshin të gjitha shërbimet qeveritare, por të prishej jeta e përditshme në Rusi aq shumë sa të ndihej sikur asgjë nuk po funksionon dhe “krijon një lloj paniku në vend”.

Jooble, faqja e rekrutimit për të cilën punon Ihor, u themelua në Ukrainë në 2007 dhe tani ka 90 milionë përdorues mujor në mbarë botën.

Roman Prokofiev, 36 vjeç, një nga bashkëthemeluesit, më foli në telefon një mbrëmje nga Ukraina Perëndimore.

Ai më tha se, katër orë pasi Rusia pushtoi, kompania goditi faqet e saj në Bjellorusi dhe Rusi dhe postoi lajme për luftën në faqet e tyre kryesore. Që nga pushtimi, më shumë se 1.5 milionë njerëz i kanë vizituar këto faqe, tha ai.

Tregjet ruse dhe bjelloruse ishin të rëndësishme për Jooble, por paratë nuk janë më objekt i biznesit. Tani për tani, të ardhurat nga faqet e saj të internetit në Amerikën e Veriut dhe Evropë po e mbajnë Jooble të qëndrueshme, tha Prokofiev, por shumë punonjës janë të demoralizuar dhe të rraskapitur.

Ai është në proces të ngritjes së një zyre në Poloni, ku tani janë vendosur 26 ferma nga stafi, pasi kanë arritur të largohen nga Ukraina. Kjo, sepse burrat ukrainas, midis moshës 18 dhe 60 vjeç, nuk lejohen të largohen nga vendi.

“Kjo luftë është pasojë e luftërave informative, kështu që ne duhet të fitojmë luftën informative për ta ndaluar atë” 

Prokofiev ka shpenzuar çdo ditë që nga fillimi i luftës duke u përpjekur të ndihmojë 500 anëtarët e stafit të Jooble në Ukrainë që të jenë të sigurtë.

Ai më tha se 95% ishin mirë, megjithëse shumë prej tyre ishin ende në Kiev dhe e kishin të vështirë të punonin pasi ata vazhdojnë të vrapojnë në strehimore gjatë bombardimeve.

Të tjerë kanë shkuar në fshatra ku nuk kishte lidhje interneti; disa janë bllokuar në qytete pa energji elektrike. Prokofiev nuk ka mundur të gjejë 17 nga punonjësit e tij, ai thjesht mund vetëm të shpresojë se ata janë gjallë, por të paaftë për të komunikuar.

Një baner në të gjitha faqet e internetit të Jooble u kërkon përdoruesve të dhurojnë para për ushtrinë ukrainase (vetë Jooble ka dhënë 200 mijë dollarë).

Zhvilluesit e Jooble kanë krijuar dy faqe interneti: njëra ka më shumë informacion se si përdoruesit ndërkombëtarë mund të ndihmojnë Ukrainën, ndërsa tjetra inkurajon ukrainasit t’u shkruajnë miqve dhe të afërmve të ushtarëve rusë dhe të përpiqen t’i bindin ata për marrëzinë e pushtimit të Putinit.

Qeveria e Rusisë e ka bërë krim përshkrimin e aktiviteteve të saj në Ukrainë si një “pushtim” ose “luftë”. Shumica e korrespondentëve të huaj janë larguar nga Rusia. Netflix është errësuar; Meta (Facebook dhe Instagram) dhe Google, që zotëron YouTube, kanë pezulluar shitjet e reklamave për klientët rusë; Qeveria ruse ka bllokuar Facebook dhe ka kufizuar Twitter.

Prokofiov është i shqetësuar se Rusia tani mund të izolohet nga bota dhe të ndalojë qytetarët e saj nga aksesi në internet përtej faqeve të sanksionuara nga shteti.

“Tingëllon e pabesueshme, por një muaj më parë nuk do ta kisha besuar kurrë se do të kishte një luftë. Tani mund të besoj se gjithçka mund të ndodhë”.

Në ditët e fundit, Jooble ka përshtatur taktikat e tij të info-luftës, duke u përpjekur t’i bindë rusët që të kundërshtojnë pushtimin, nëse jo për hir të ukrainasve, atëherë për hir të së ardhmes ekonomike të fëmijëve të tyre.

Ihor ka marrë refugjatë nga Ukraina Lindore në apartamentin e tij me një dhomë gjumi. Pak ditë më parë, një çift mbërriti me një foshnjë të porsalindur, si dhe një burrë që sapo kishte çuar familjen e tij në kufirin polak dhe një familje nga Kharkiv, ku përfshihej një grua shtatzënë.

Dhe Ihor ka ende punën e tij të përditshme, duke testuar Jooble në një treg të ri evropian.

“Ne duhet të vazhdojmë të punojmë për të mbështetur familjet tona dhe të jemi në gjendje të dërgojmë para për ushtrinë ukrainase”, tha ai, duke buzëqeshur gjatë gjithë kësaj.

“Dhe unë jam duke bërë joga çdo ditë”. Kjo e ndihmon atë të ndihet më pak i vdekshëm.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.