Egjiptianët po blejnë dhe shesin arin për të mbijetuar

Brenda dyqanit me panele druri në tregun e famshëm Khan el-Khalili të Kajros, çmimi i arit po binte me shpejtësi dhe Rania Hussein po ndjente se e ardhmja i kalonte nëpër gishta.

Ajo dhe nëna e saj panë tregtarin e arit të peshonte gjerdanin dhe tre byzylykët që kishin sjellë – bizhuteritë që Hussein i kishte blerë nënës së saj si dhuratë pesë vjet më parë, por që tani duhej t’i shisnin.

Vëllai i saj po martohej, një sipërmarrje e shtrenjtë edhe në kohë normale, por kriza ekonomike dhe inflacioni në rritje që ka mbërthyer Egjiptin për më shumë se dy vjet, nuk i lanë asnjë zgjidhje familjes.

Vite të shpenzimeve të pamatura dhe keqmenaxhimit ekonomik kishin arritur në vitin 2022, kur pushtimi rus i Ukrainës ndihmoi që Egjipti të zhytej në një krizë financiare.

Lufta në Gaza vetëm sa ka thelluar dhimbjen.

Kriza ka rritur çmimin e vezëve në dyqanin ushqimor si dhe mobiljet e reja që vëllait të saj i duhen, sipas traditës, për të blerë për shtëpinë bashkëshortore.

Kriza gjithashtu ka mbyllur biznesin e saj të dizajnit të veshjeve.

Po ashtu ka përmbysur dyqanet normalisht të qeta të bizhuterive dhe shufrave të floririt të Khan el-Khalilit, me tabelat e tyre të modës së vjetër dhe recitimet kuranore pa pushim në altoparlantët e pluhurosur.

Në dy vitet e fundit, spekulatorët që blinin arin dolën në treg pasi një monedhë egjiptiane në rënie e rriti kërkesën për ar si një strehë e sigurt nga trazirat.

Ndërkohë që çmimi i metalit në përgjithësi është rritur, pavarësisht nga ndryshimi i herëpashershëm, vlera e tij është ulur dhe ka rrjedhur së bashku me kërkesën, në varësi të tepricave të lajmeve të përditshme ekonomike, një luhatje që ka habitur si konsumatorët ashtu edhe tregtarët.

Ditën që Hussein vizitoi tregun, çmimi i arit po binte me shpejtësi, pas lajmit se Egjipti mund të kishte gjetur një litar shpëtimi për ta shpëtuar nga ajo që deri atëherë dukej si një shkatërrim financiar i rrezikshëm.

Në fund të muajit të kaluar, vendi arriti një marrëveshje prej 35 miliardë dollarësh për Emiratet e Bashkuara Arabe për të zhvilluar një qytet të ri dhe destinacion turistik në brigjet e Mesdheut të Egjiptit.

Brenda disa orësh nga shpallja e marrëveshjes, paundi i Egjiptit u forcua, vlera e dollarit në tregun e zi ra dhe çmimet e arit ranë me të.

Nëse fondet e Emirateve materializohen siç u premtuan, thonë analistët, paratë së bashku me një marrëveshje të re shpëtimi me Fondin Monetar Ndërkombëtar që pritet brenda javësh, do të ndihmojnë Egjiptin të stabilizojë ekonominë e tij.

Gjithashtu do të ndihmojë vendin të shmangë një mospagim të borxhit, të paguajë për një sasi të madhe të importeve të nevojshme dhe të zvogëlojë tregun e zi në dollarë të krijuar nga mungesa e valutës së huaj.

Por për egjiptianët, dëmi është bërë.

Teksa shikonin që vlera e rrogave dhe kursimeve të tyre të avullohej gjatë dy viteve të fundit, të varfrit e kursyen ushqimin, klasa e mesme i tërhoqi fëmijët e tyre nga shkollat e mira për shkolla më të lira ose falas, madje edhe ata më të mirët mbetën pa pushime.

Miliona njerëz ranë në varfëri.

“Nuk është e garantuar se do të rritet dhe kam frikë se do të ulet përsëri”, ka thënë Hussein për rënien e çmimit të arit.

“Gjithçka është një shaka”.

Turbulenca ka kthyer shumë njerëz në spekulatorë ngurrues, jetën e tyre e sundon pasiguria dhe thashethemet.

Kontrollimi i çmimit të dollarit në tregun e zi është bërë po aq i zakonshëm sa kontrollimi i parashikimit të motit.

Në letër, Hussein do të mblidhte më shumë për bizhuteritë sesa ajo që kishte paguar për të pesë vjet më parë, por dy vjet inflacioni i shfrenuar dhe një paund në rrëshqitje ndoshta do të anulonin çdo fitim.

Çmimi i shumë mallrave përcaktohet tani nga vlera e tregut të zi të dollarit, e cila u rrit në rreth 70 paund për dollar muajin e kaluar, krahasuar me rreth 16 para krizës.

Që nga fillimi i vitit 2022, një mungesë dëshpëruese e valutës së huaj e shkaktuar nga pushtimi rus i Ukrainës dhe ngarkesa e rëndë e borxhit të Egjiptit e ka çuar inflacionin në nivele rekord dhe vlerën e monedhës vendase ka rënë në nivele rekord.

Lufta në Gaza e ka thelluar krizën, duke kërcënuar turizmin, një burim kyç i valutës së huaj, dhe duke përgjysmuar të ardhurat e Egjiptit nga dollari nga Kanali i Suezit, ndërsa milicia Houthi e mbështetur nga Irani ka sulmuar anijet në Detin e Kuq.

Egjipti importon naftë, grurë dhe shumë mallra të tjera që duhet t’i paguajë në dollarë. Çka e ka bërë monedhën amerikane të pazëvendësueshme, duke krijuar një treg të zi të turbullt, në të cilin vlera e dollarit tejkalon shumë kursin e këmbimit të vendosur artificialisht nga qeveria prej rreth 31 paund për dollar.

Tradicionalisht, egjiptianët kanë blerë bizhuteri ari si një strategji kursimi afatgjatë, por spekulatorët tani janë kthyer te monedhat dhe shufrat në përpjekje për të nxjerrë një fitim të shpejtë, sipas Saeed Imbaby, themeluesi i iSagha, një platformë tregtare ari.

Spekulimet bënë kërdi në tregun e arit Khan el-Khalili, pasi pronarët e dyqaneve u përballën me një çmim gjithnjë të luhatshëm për lëndën e parë që blenë për t’u kthyer në unaza, gjerdan dhe vathë.

Shumë ndaluan së shituri fare.

Tani një pasiguri e re po mbërthehet në treg, edhe pse e ngjyrosur me optimizëm.

Parandalimi i kolapsit të ekonomisë së vendit më të populluar të Lindjes së Mesme ka marrë gjithashtu një urgjencë të re për partnerët perëndimorë të Egjiptit në mes të luftës në Gaza

Por Egjipti tani ka më pak nxitje për të ndryshuar kursin.

Marrë nga “New York Times”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.