Spanja dhe Portugalia trajtojnë krizën e pronave duke përqafuar banesat publike

Spanja planifikon të përdorë një “bankë të keqe” të lindur nga kriza më e fundit financiare për të krijuar deri në 50 mijë njësi banesash publike.

Kjo teksa vendi dhe Portugalia fqinje kërkojnë zgjidhje të udhëhequra nga qeveria për koston në rritje të pronës.

Vendet duan të ndryshojnë trashëgiminë e nën-investimit në banesat publike, që do të thotë se kanë rezervat më të kufizuara të shtëpive të subvencionuara në rajon.

Lëvizjet pasqyrojnë dhimbjen e shkaktuar në të gjithë Evropën nga një bum i banesave që ka tejkaluar shumë rritjen e pagave në shumicën e vendeve.

Rritja e tarifave të qirave, faturave të hipotekave dhe çmimeve të pronave janë për disa njerëz që eklipsojnë çmimet e ushqimit dhe energjisë si pjesa më e keqe e krizës së kostos së jetesës.

Kabineti i Spanjës do të miratojë një plan që do të rrisë stokun kombëtar të 290 mijë shtëpive publike me 17 për qind duke përdorur pronat nga banka e saj e keqe, e krijuar në vitin 2012 për të pastruar asetet toksike të huadhënësve të dështuar pas një shpërthimi të flluskës së pasurive të paluajtshme katër vjet më parë.

Pedro Sánchez, kryeministri i Spanjës, ka thënë se masa do të trajtonte një problem të madh dhe të vërtetë”duke vënë në dispozicion më shumë shtëpi me çmime të drejta veçanërisht për të rinjtë.

“Strehimi në Spanjë është një e drejtë kushtetuese, por jo një e drejtë reale. Të rinjtë duhet të presin një kohë të papranueshme të gjatë për të hyrë në strehim dhe për t’u bërë të pavarur”, ka dalluar ai.

Rëndësia e problemit u nënvizua nga të dhënat e reja nga portali i pronave Fotocasa që treguan se çmimet e qirave në Spanjë arritën një rekord të ri në mars, duke u rritur gati 10 për qind nga një vit më parë në 11,55 euro në muaj për metër katror.

Rritjet e mprehta të normave të interesit nga Banka Qendrore Evropiane gjatë vitit të kaluar nënkuptojnë se kostot e huamarrjes për mbajtësit e hipotekave janë tani në nivelin më të lartë të një dekade.

Strehimi spanjoll është më pak i përballueshëm që nga fundi i bumit të pronave të vendit.

Në Portugali, pronat e banimit nuk kanë qenë kurrë kaq të shtrenjta në krahasim me fitimet dhe ka ankth për banorët vendas që u kushtojnë çmime nga Lisbona dhe Porto, qytetet e saj më të mëdha.

Teksa vlerësimet ndryshojnë, banesat publike përfaqësojnë afërsisht 2 për qind të stokut të banesave të Portugalisë dhe midis 1 dhe 3 për qind të të gjitha shtëpive në Spanjë – nën mesataren e BE-së prej 7,5 për qind dhe larg asaj 14 për qind të Francës dhe gati 17 për qind në Mbretërinë e Bashkuar.

Shifrat pasqyrojnë faktin se banesat publike kanë qenë vetëm një prioritet sporadik i politikës në gadishullin Iberik që kur diktaturat e tij u shkatërruan në vitet 1970.

Disa qeveri të zgjedhura në mënyrë demokratike kanë përdorur subvencione publike dhe stimuj tatimorë për të inkurajuar njerëzit të blejnë pronat e tyre, duke u dhënë vendeve nivelet më të larta të pronësisë së banesave në Evropën Perëndimore me më shumë se 75 për qind.

Në vitet e fundit, kostot fiskale të krizës financiare që filloi me përplasjen e pronave të vitit 2008, i lanë qeveritë e rajonit me hapësirë të kufizuar për të nisur shpenzime të reja.

Qeveritë e të dy vendeve të udhëhequra nga socialistët po ndjekin reforma më të gjera për t’i bërë tregjet e tyre të pronave private më të drejta, por ata thonë se strehimi publik është vendimtar.

Spanja planifikon të shesë 21 mijë prona boshe nga banka e saj e keqe, e njohur si Sareb, te qeveritë rajonale dhe komunale, në mënyrë që ato t’i kthejnë ato në banesa publike.

Do të zyrtarizojë gjithashtu statusin e 14 mijë shtëpive të Sareb-it që janë të okupuara, por në harresë.

Pjesa e fundit e planit është të vërë në dispozicion parcelat boshe të tokës që i përkasin bankës së keqe për ndërtimin e 15 mijë njësive të reja të banesave publike.

Jesús Leal, një sociolog dhe profesor në universitetin Complutense të Madridit, ka thënë se strehim publik është zgjidhja e vetme afatgjatë për një krizë përballueshmërie.

Por ai është pak skeptik nëse plani i ri i Sanchez do të ishte efektiv, sepse kriza e strehimit në Spanjë është më akute në qytetet e mëdha si Madridi, Barcelona dhe Valencia, ndërsa pronat e bankës së keqe janë gjetkë.

Shumë nga pasuritë e saj të pasurive të paluajtshme janë afër bregut të Mesdheut të Spanjës, por u bënë toksike sepse nuk ishin në vende kryesore, por përkundrazi larg nga plazhi, si dhe nga qendrat e punësimit.

Marrë nga “Financial Times”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.