Si e mposhtën talebanët ushtrinë afgane – të ndërtuar nga SHBA-të për 20 vjet

Ushtria afgane u formua për të përputhur operacionet amerikane dhe u rrëzua pa mbështetjen ajrore dhe inteligjencën amerikane.

Pika e qeverisë afgane në Imam Sahib, një rreth i provincës veriorë të Kunduz-it, u mbajt për dy muaj pasi u rrethua nga talebanët. Në fillim, njësitë elitare komando do të shkonin një herë në javë sa për furnizim. Pastaj, këto lëvizje erdhën duke u pakësuar.

“Në ditët e fundit, nuk kishte ushqim, ujë dhe armë”, tha një nga ushtarët, Taj Mohammad, 38 vjeç. Duke ikur në një transportues personeli të blinduar dhe një “Ford Ranger”, burrat e mbetur më në fund vrapuan drejt sigurisë relative të kryeqytetit krahinor, i cili u rrëzua javë më vonë.

Ndërsa rrethi i këtij distrikti ra në ofensivën talebane, – pa shumë mbështetje të dukshme nga ushtria kombëtare afgane dhe forcat e policisë – ushtarë të tjerë thjesht bënë llogaritjen se nuk ia vlen të luftosh më. Veçanërisht nëse talebanët u ofrojnë atyre kalim të sigurt në shtëpi – si ata zakonisht bënin.

“Të gjithë vetëm dorëzuan armët dhe ikën”, tha Rahimullah, një ushtar 25-vjeçar i cili iu bashkua ushtrisë një vit më parë. “Ne nuk morëm asnjë ndihmë nga qeveria qendrore dhe kështu rrethi ra pa asnjë luftë”.

We tried to train them pic.twitter.com/bykVDVxlQe

— Shinohara knows nothing (@Shinknownoth) August 16, 2021

Forcat e ushtrisë dhe policisë kombëtare të Afganistanit, teorikisht që numëronin 350 mijë burra – trajnuar dhe pajisur me kosto të madhe nga SHBA-të dhe aleatët perëndimorë-  supozohej të ishin një parandalues ​​i fuqishëm për talebanët.

Kjo është një arsye pse presidenti amerikan Joe Biden, kur njoftoi në prill vendimin e tij për të tërhequr të gjitha forcat amerikane nga Afganistani, shprehu besim në aftësinë e ushtrisë afgane për të mbajtur forcën.

“Ata do të vazhdojnë të luftojnë me guxim, në emër të afganëve, me kosto të madhe”, tha ai në atë kohë.

Forcat afgane të sigurisë që atëherë kanë përjetuar një kolaps poshtërues, duke humbur shumicën e vendit ditët e fundit. Tanimë dhe kryeqytetin, Kabulin.

Nga ana tjetër Biden tha të shtunën se do të dërgonte afërsisht 5 mijë trupa amerikane për të evakuuar në mënyrë të sigurt personelin amerikan dhe aleatët.

Ky dështim spektakolar buroi nga të metat e ndërtuara të ushtrisë afgane të shtuara nga gabimet strategjike të qeverisë së presidentit afgan Ashraf Ghani.

Ndërkohë ata përfituan nga bisedimet e paqes të sponsorizuara nga SHBA-të për të mashtruar Kabulin për qëllimet e tyre.

Ushtria afgane që lufton përkrah trupave amerikane u formua për të mësuar mënyrën se si operojnë amerikanët.

Kjo e fundit – më e përparuara në botë – mbështetet shumë në kombinimin e operacioneve tokësore me fuqinë ajrore.

Pas vendimit të tërheqjes së Biden-ir, nisi tërheqja e mbështetjes ajrore, inteligjencës dhe kontraktorët që shërbenin për avionët dhe helikopterët e Afganistanit. Kjo do të thoshte se ushtria afgane thjesht nuk mund të vepronte më.

Zgjerimi i operacioneve qeveritare në shumicën e më shumë se 400 rretheve të Afganistanit ka qenë prej kohësh shtylla kryesore e strategjisë kundër – kryengritjes së Amerikës.

Ghani kishte një paralajmërim të mjaftueshëm për largimin amerikan pasi administrata e ish-presidentit amerikan Donald Trump nënshkroi marrëveshjen e shkurtit 2020 me talebanët që u bëri thirrje të gjitha forcave amerikane dhe kontraktorëve të largoheshin deri në maj 2021.

Megjithatë, qeveria afgane nuk arriti të rregullojë gjurmën e saj ushtarake që të përputhej me realitet i ri. Shumë zyrtarë nuk besuan në zemrat e tyre se amerikanët në të vërtetë do të largoheshin.

Ghani dhe këshilltari i tij për sigurinë kombëtare, Hamdullah Mohib, ishin kundër marrëveshjes së vitit të kaluar në Doha dhe prisnin që administrata e Biden të ndryshonte kursin në vend që të dyfishonte marrëveshjen e arritur nga Trump.

Kur talebanët filluan ofensivën e tyre në maj, ata u përqendruan në tejkalimin e atyre postave të izoluara, – duke masakruar ushtarë të cilët ishin të vendosur të rezistonin – por duke lejuar sjellje të sigurt për ata që u dorëzuan.

Në kohën kur talebanët filluan sulmin e tyre mbi qendrat kryesore të popullsisë këtë muaj, ushtria afgane ishte aq e demoralizuar saqë ofroi pak rezistencë.

Mohib – një ish-ambasador në Britani pa përvojë ushtarake – mori kontrollin e drejtpërdrejtë të operacioneve ushtarake, duke thirrur komandantë të njësive dhe duke lëshuar urdhra që anashkaluan zinxhirin normal të komandës.

Bisedimet e paqes të sponsorizuara nga SHBA-të në Doha i lejuan talebanët të projektoheshin si një forcë e moderuar dhe dashamirëse. Ashtu si rivalët politikë të Ghani-t në Kabul komplotuan për ta zëvendësuar atë me një lloj administrate kalimtare që do të lehtësonte një marrëveshje paqeje.

Andrew Watkins, analist i lartë për Afganistanin në Grupin Ndërkombëtar të Krizave – organizatë kërkimore dhe avokuese – tha se nuk kishte prova që talebanët kishin rritur fuqinë punëtore për të nisur ofensivën e kësaj vere, përveç përgjimit të disa prej 5 mijë të burgosurve kryengritës që ishin liruar sipas marrëveshjes së Doha-s.

Ajo që ndryshoi midis shkurtit 2020 dhe njoftimit të tërheqjes së Biden ishte fundi i sulmeve ajrore amerikane që më parë kërkonin një numër të madh të luftëtarëve kryengritës.

Kur kryengritësit nisën ofensiven – pasi sugjeruan në publik se nuk do të sulmonin qytetet e mëdha derisa bisedimet e paqes të vazhdonin – goditja ishte e madhe.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.