Shqipëria është e bekuar me ujë, por përballet me zgjedhje të vështira për mjedisin

Arritja e qëndrueshmërisë klimatike duke garantuar sigurinë e ujit dhe sigurinë e energjisë dhe ushqimit janë parakushtet kryesore për rritjen ekonomike, prosperitetin njerëzor dhe ekosistemet e shëndetshme në Shqipëri.

Sipas një raporti të Vlerësimit të Nexus të publikuar nga GWP-Med dhe UNECE, vendi ka një sërë mundësish për prosperitet dhe për të ruajtur burimet e tij natyrore, duke u mbështetur në pasuritë ujore.

Shqipëria, një vend i vogël në EJL me bregdet të Adriatikut dhe Jonit, është i pasur me ujë dhe ka zona të gjera natyrore me vlerë të lartë ekologjike. Megjithatë, mbeten sfida për të adresuar kompromiset ndërmjet sektorëve që kërkojnë ujë, si dhe për të kapur plotësisht sinergjitë ndërmjet tyre.

Vendi është pothuajse tërësisht i varur nga hidrocentralet për prodhimin vendas të energjisë elektrike dhe janë planifikuar ende të ndërtohen më shumë hidrocentrale. Kjo e bën sektorin e saj energjetik jashtëzakonisht të prekshëm ndaj thatësirave dhe ndikimeve të pritshme të ndryshimeve klimatike.

Vendndodhja e gabuar e objekteve të reja hidroenergjetike dhe vlerësimet jo të plota të ndikimit mjedisor mund të shkaktojnë ndikime të forta në ekosisteme dhe rrezik konfliktesh me bujqësinë, një sektor që përbën 40% të punësimit në vendin ballkanik dhe 19% të produktit të brendshëm bruto.

Fermerët dhe ambientalistët janë të shqetësuar për efektin e projekteve hidroenergjetike. Argumentet e tyre janë të vlefshme pasi bujqësia dhe biodiversiteti janë gjithashtu kritike për prosperitetin dhe qëndrueshmërinë e përgjithshme. Shqipëria është një importues neto i ushqimeve, ndaj rritja e ujitjes dhe kullimit kanë potencial të madh për të përmirësuar situatën.

Përtej konflikteve dhe shkëmbimeve, ekzistojnë mundësi të konsiderueshme për përfitime nga një qasje e integruar dhe e koordinuar në të gjithë sektorët.

Duke qenë se sektori i energjisë në Shqipëri është i ndërlidhur me menaxhimin e ujit dhe ruajtjen e biodiversitetit, dhe që të dyja lidhen me prodhimin e ushqimit në të njëjtën kohë, metodologjia Nexus, duke qenë pjesë integrale e raportit dhe projektit kuadër, konfirmon se koordinimi i sektorët dhe integrimi i objektivave të politikave është i mundshëm dhe shumë i nevojshëm.

Në Shqipëri, zona të mëdha të rrjedhës së poshtme janë të prirura nga përmbytjet dhe mungesa e rregullimit të duhur dhe të fortë të hidrocentraleve dhe rrjedhave ujore të lidhura me to mund ta përkeqësojë çështjen.

Autorët e raportit, shkruan “Balkan Green Energy”, thonë se përfitime të konsiderueshme në menaxhimin e përmbytjeve mund të arrihen nëse institucionet kombëtare si Instituti i Gjeoshkencës, Energjisë, Ujit dhe Mjedisit (IGJEUM), i ngarkuar me mbledhjen e rregullt të të dhënave për reshjet dhe prurjet ujore, dhe KESH, ndërmarrjes kombëtare të energjisë, të bashkojnë forcat për të rregulluar funksionimin e digave.

Në lumin Drin ndodhen tre hidrocentralet më të mëdhenj në vend. Funksionimi i tyre rregullohet me rregulla që nuk kërkojnë që KESH të ketë të dhëna për parashikimet afatshkurtra të motit. Një përditësim që do të kërkonte një koordinim më të mirë institucional dhe funksionim të informuar mbi të dhënat e HEC-eve mund të sjellë përfitime të konsiderueshme në menaxhimin e përmbytjeve, thuhet në raport.

Vitet e fundit në Shqipëri ka pasur përparime të rëndësishme në drejtim të koordinimit ndërsektorial, veçanërisht në lidhje me mjediset institucionale, theksuan autorët. Ata gjithashtu paralajmëruan se ka ende një rrugë të gjatë për të bërë në maksimizimin e përfitimeve në të gjithë sektorët.

Mbulimi i shërbimeve të furnizimit me ujë dhe kanalizimeve në vend është respektivisht në 77% dhe 53%, por dukshëm më i ulët në zonat rurale.

Shqipëria ka nevojë për më shumë ujitje, akses më të mirë të ujit dhe impiante të trajtimit të ujërave të zeza, por edhe energji për të fuqizuar këto shërbime të reja.

Rritja e kërkesës për energji mund të jetë gjithashtu një problem për shërbimet e reja të nevojshme të ujitjes dhe kullimit.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.