Pse Izraeli nuk po synon liderët e Hamasit në Katar dhe Turqi?

“Qeveria na ka vendosur objektivin, në rrugë, për të eliminuar Hamasin. Ky është Mynihu ynë. Ne do ta bëjmë atë kudo, në Gaza, në Bregun Perëndimor, në Liban, në Turqi, në Katar. Do të duhen disa vite, por ne do të jemi aty për ta bërë këtë”.

Transmetuar në një regjistrim në kanalin publik izraelit Kan në fillim të dhjetorit, kërcënimet e kreut të Shin Bet, shërbimit të brendshëm të inteligjencës izraelite, Ronen Bar, u kryen për herë të parë jashtë një territori palestinez që nga fillimi i luftës në Gaza më 7 tetor.

Të martën në mbrëmje, numri dy i lëvizjes islamike dhe bashkëthemeluesi i Brigadave Ezzedine al-Qassam Saleh el-Arouri u vra në një sulm të fajësuar ndaj Izraelit në periferitë jugore të Bejrutit, ku ai kishte krijuar selinë e tij. Gjashtë persona të tjerë, duke përfshirë dy anëtarë të Hamasit, vdiqën në sulm.

Kjo vrasje e një zyrtari të lartë më 7 tetor, në zemër të Hezbollahut, është një goditje e dyfishtë për Izraelin, pasi i lejon atij të mbajë premtimin e dhënë ndaj popullatës së tij për të likuiduar liderët e Hamasit, por edhe të testojë vijat e kuqe të lëvizjes shiite pro-iraniane, me të cilët prej tre muajsh po zhvillon një luftë me intensitet të mesëm në kufirin jugor të Libanit.

“Është një mesazh i qartë mosbesimi për Hezbollahun, për t’i sinjalizuar se Izraeli nuk do ta lejojë atë të hapë një front të dytë”, shpjegon Hasni Abidi, drejtor i Qendrës për Studime dhe Kërkime mbi Botën Arabe dhe Mesdhetare në Gjenevë.

Izraeli goditi Libanin sepse vendi është shtëpia e udhëheqjes ushtarake dhe qendrës komanduese të Hamasit, ndryshe nga Katari dhe Turqia, të cilat në vend të kësaj strehonin zyrtarë të zyrës së tij politike.

Por edhe ndryshe, do të kishte qenë jashtëzakonisht më e ndërlikuar për Tel Avivin, në nivel politik, të sulmonte lëvizjen islamike në Katar ose Turqi, dy vende siguria e të cilave është e bllokuar nga pushteti, të cilat mbrohen nga marrëveshjet e mbrojtjes me Shtetet e Bashkuara dhe NATO-s, dhe me të cilën Izraeli mban marrëdhënie pragmatike.

“Humbjet në rast të një sulmi ndaj Katarit ose Turqisë do të ishin shumë më katastrofike për Izraelin sesa përfitimet që ai do të nxirrte”, vazhdon studiuesi.

Është vërtet e vështirë të imagjinohet një sulm izraelit në territorin e Katarit, ku ndodhet baza amerikane Centcom, nga e cila nisen operacionet më të mëdha ushtarake të Shteteve të Bashkuara në rajon.

Përveç këtij sigurimi të jetës, Doha mori statusin e aleatit joanëtar të NATO-s në vitin 2022, i cili veçanërisht i jep asaj përjashtime nga ligji amerikan i eksportit të armëve si dhe akses preferencial në pajisje dhe teknologji. Ushtria amerikane, dy përfitime nga të cilat shtetet anëtare të Aleanca Atlantike kanë akses.

E gjithë kjo pa marrë parasysh se izraelitët ende kanë nevojë për Katarin për negociatat që synojnë lirimin e 129 pengjeve ende të mbajtura nga Hamasi në Rripin e Gazës. Krahas Egjiptit dhe Shteteve të Bashkuara, Doha ka luajtur tashmë një rol vendimtar në lirimin e 110 robërve, përfshirë 80 si pjesë e armëpushimit të parë me Izraelin që filloi më 24 nëntor.

“Në këmbim, Katari i kërkoi Washingtonit garanci për të mbrojtur anëtarët e Hamasit në territorin e tij”, thotë Hasni Abidi.

Për të gjitha këto arsye, një sulm izraelit në Katar do të vinte në pikëpyetje vlefshmërinë e ombrellës së sigurisë amerikane jo vetëm për Dohën, por edhe për vendet e tjera të Gjirit.

“Kjo do t’i shtynte ata të kthehen më shumë drejt fuqive të tjera, sepse ata do të konsideronin se Washingtoni ka dështuar t’i mbrojë nga Izraeli, i cili megjithatë është një nga aleatët e tij më të rëndësishëm”, shton eksperti.

Sidomos pasi besimi i Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe tashmë është tronditur nga mungesa e reagimit nga Uashingtoni ndaj sulmeve të rebelëve jemenas Houthi dhe Iranit kundër instalimeve të naftës në territorin e tyre, përkatësisht në 2019 dhe 2022. Në përgjithësi, një izraelit sulmi në emiratin e gazit do të mbetej i papranueshëm për vendet e Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit. “Izraeli, i cili po llogarit në normalizimin e ardhshëm me Arabinë Saudite, do të duhet të mendojë dy herë përpara se të sulmojë Katarin”, paralajmëron Hasni Abidi.

Qëndrimi pro-palestinez

Sa i përket Turqisë, marrëdhëniet me Izraelin, të cilat ishin normalizuar në vitin 2022, u bënë sërish më të ashpra pasi presidenti Recep Tayyip Erdogan e përshkroi Hamasin në fund të tetorit si “një grup çlirimtarësh që mbrojnë tokën e tyre”.

Në këtë proces, shteti hebre tërhoqi ambasadorin e tij në Ankara. Turqia tërhoqi vendin e saj në Tel Aviv në fillim të nëntorit për shkak të refuzimit të Izraelit për të pranuar një armëpushim në Gaza.

Por diskutimet vazhdojnë prapa skenave, veçanërisht në nivelin ekonomik, duke treguar se Erdogan ka ndërprerë lidhjet më shumë me qeverinë e Benjamin Netanyahut sesa me shtetin hebre.

“Portet turke ende përdoren nga izraelitët për qëllime tregtare”, thekson Hasni Abidi.

“Izraelitët me të vërtetë mund të kishin marrë masa hakmarrëse, por asgjë e tillë nuk u bë”

I pakënaqur me riafirmimin e fuqishëm të qëndrimit të tij pro-palestinez, presidenti turk do të mirëpresë homologun e tij iranian Ebrahim Raïssi më 4 janar në Ankara për të diskutuar mbi Gazën, Sirinë dhe çështje të tjera rajonale. Takimi fillimisht ishte planifikuar të zhvillohej nëntorin e kaluar, përpara se të anulohej në minutën e fundit.

Erdogan ishte gjithashtu një nga liderët e parë që reagoi ndaj shpërthimit të dyfishtë që la disa dhjetëra të vdekur të mërkurën në qytetin iranian të Kermanit, ndërsa një turmë u mblodh për të përkujtuar përvjetorin e katërt të vrasjes së udhëheqësit ushtarak Kassem Soleimani. Kreu i shtetit turk dënoi një sulm “terrorist” duke shprehur “ngushëllimet e tij për popullin mik dhe vëlla iranian”.

Përveç pengesave politike, një goditje izraelite në tokën turke mbetet e vështirë të parashikohet për arsye sigurie. Si një anëtare e NATO-s, Turqia mund të përdorë Nenin 5 që u bën thirrje anëtarëve të Aleancës që t’i përgjigjen një sulmi të tillë në territorin e saj, një skenar që duhet të përmbajë çdo aluzion për një sulm izraelit.

Ankaraja njoftoi gjithashtu të martën arrestimin e 34 të dyshuarve si pjesë e një hetimi mbi një komplot të dyshuar të Mossad që synonte të huajt në Turqi. Asnjë detaj tjetër nuk ka rrjedhur mbi këtë dosje, por inteligjenca e huaj izraelite tashmë është përfshirë në të kaluarën në hetimet për tentativat për rrëmbime të palestinezëve që banonin në Turqi.

Vrasjet e synuara në vende të tjera ku janë të pranishëm përfaqësuesit iranianë janë një pjesë integrale e strategjisë së mbrojtjes izraelite. Teherani ka akuzuar kështu Tel Avivin se ka likuiduar gjatë dy javëve të fundit, në Irak dhe Siri, dy gjeneralë iranianë të lidhur me milicitë pro-iraniane në rajon.

Izraeli ka kryer gjithashtu vrasje të dukshme, duke përfshirë atë të shkencëtarit të shquar bërthamor Mohsen Fakhrizadeh në Iran dhe komandantit të Gardës Revolucionare, kolonel Sayad Khodayee në Siri.

Nga ana e tij, Irani ekzekutoi tre burra dhe një grua në provincën e Azerbajxhanit Perëndimor të premten e kaluar, duke i akuzuar ata për “bashkëpunim me regjimin sionist” për lidhje të dyshuara me Mosad.

Marrë nga Lorient le Jour, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.