Njëzet vjet pas zgjerimit të Bashkimit Evropian (BE), janë parë të gjitha: perceptimet dhe reflektimet janë shndërruar nga entuziazëm në lodhje, nga shpresë në frikë, nga aspirata në zhgënjim.
Me mençurinë e fituar gjatë dy dekadave të fundit dhe shtatë valëve të ndryshme të zgjerimit – që nga fillimi i projektit evropian – ndoshta do të ishte e përshtatshme që ky përvjetor të festohej me fakte dhe shifra për të mos i lënë hapësirë debateve “emocionale” përpara zgjedhjeve të BE-së në qershor.
Lufta trevjeçare në Ukrainë e ka vendosur çështjen e zgjerimit në ballë të agjendës gjeopolitike evropiane.
Statusi i kandidatit që iu dha shumë shpejt Ukrainës, Moldavisë, Bosnje-Hercegovinës dhe Gjeorgjisë, dhe negociatat e pranimit që më në fund u hapën me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë janë përparime pozitive për një politikë që ka ngecur tashmë prej vitesh.
Për t’u siguruar që ky moment i ri të qëndrojë në kursin afatgjatë, BE duhet të rregullojë rastin e “biznesit për zgjerim”.
Natyrisht, demokratizimi dhe shteti i së drejtës janë parime të paprekshme, siç është qasja e bazuar në merita e procesit të zgjerimit, pa rrugë të shkurtra.
Por, në fund të ditës, njerëzit në të dy anët e kufirit duhet të sigurohen për përfitimet e mundshme ekonomike dhe prosperitetin për brezin e ardhshëm të evropianëve.
Për momentin, parashikimet janë të pakta se cili do të jetë ndikimi ekonomik i raundit të ardhshëm të zgjerimit në bllok.
Por nëse e kaluara është një tregues i së ardhmes, mund të themi me siguri se rasti i biznesit është i padiskutueshëm.
Tregtia midis vendeve anëtare të vjetra dhe atyre të reja u rrit pothuajse trefish gjatë procesit formal të para-anëtarësimit nga viti 1994 në 2004 dhe pesëfishuar midis anëtarëve të rinj.
BE me 15 anëtarë e asaj kohe u rrit mesatarisht me 4% në vit nga fillimi i procesit të anëtarësimit deri në vitin 2008, ku procesi kontribuoi në gjysmën e kësaj rritjeje, duke gjeneruar 3 milionë vende të reja pune midis 2002 dhe 2008.
Frika se emigrantët do të lëviznin nga shtetet e reja në ato të vjetra anëtare për shkak të pabarazive të të ardhurave ishin të pabaza.
Në të vërtetë, ndikimi i migrimit në popullsinë në moshë pune në shtetet e vjetra anëtare ishte i kufizuar, duke qëndruar në 0.37% midis 2004-s dhe 2007-s.
Në të kundërt, migrimi pati një ndikim më të madh në Irlandë kur ajo u bashkua, me një rritje vjetore prej 1.25 %.
Nga ana negative, anëtarët e rinj regjistruan një largim të konsiderueshëm të trurit, i cili nga ana tjetër kontribuoi në thellimin e pabarazive rajonale brenda BE-së.
Energjia që na nevojitet është tashmë aty
Të gjithë e dimë se kostoja e futjes së Ukrainës dhe të tjerëve në union do të jetë e lartë, sepse ata janë ende më të varfër dhe agrar deri diku, por është vërtetuar se do të ishte më e kushtueshme për t’i mbajtur jashtë, për sa i përket sigurisë ekonomike.
COVID-19 dhe lufta në Ukrainë kanë treguar se BE-ja duhet të rimendojë qëndrueshmërinë e saj ekonomike.
REPowerEU, plani i BE-së i nisur si përgjigje ndaj përçarjes së tregut global të energjisë, parashikon një rritje të prodhimit evropian të energjisë së rinovueshme.
Kur bëhet fjalë për burimet natyrore, Ukraina mban rezervat më të mëdha të gazit në Evropë, pas Norvegjisë.
Vendi mund të kontribuojë ndjeshëm në heqjen e naftës në prodhimin dhe industrinë e energjisë elektrike.
Vendi prodhon tashmë disa nga sasitë më të mëdha të hidroenergjisë në Evropë dhe mund të rrisë prodhimin së bashku me burime të tjera të energjisë së gjelbër si era, dielli dhe biomasa.
BE-ja dhe vendet anëtare si Gjermania po konsiderojnë investime në shkallë të gjerë në prodhimin e hidrogjenit të gjelbër ukrainas, të cilat mund të transmetohen përmes tubacioneve të gjera ekzistuese.
Ukraina ka qenë gjithashtu një eksportuese kryesore e metaleve dhe është shtëpia e depozitave të litiumit, të cilat janë thelbësore për industrinë e gjelbër dhe digjitale.
Në të njëjtën kohë, industria bujqësore e Ukrainës është një nga më të mëdhatë në botë.
Shtetet anëtare aktuale, si Polonia, e cila kohët e fundit bllokoi importet e drithërave nga Ukraina, do të duhet të shohin një pamje më të madhe sesi konvergjenca ekonomike u sjell përfitime të konsiderueshme atyre.
Përfitimet për vendet e Ballkanit Perëndimor nga rritja e pjesëmarrjes në tregun e përbashkët janë gjithashtu të qarta.
Si tregues, PBB-ja e Kroacisë është rritur në mënyrë të qëndrueshme që kur u bashkua me BE-në në vitin 2013, duke u përkthyer në të ardhura më të larta për qytetarët e saj, me një rritje mesatare të PBB-së për frymë prej 67.
Së fundi, Ukraina dhe kandidatët e tjerë për anëtarësim mburren me një fuqi punëtore të mirëarsimuar, veçanërisht në sektorin e IT.
Përfshirja e tyre në tregun e vetëm mund të ndihmojë në zbutjen e hendekut të aftësive në ekonominë e BE-së, e cila është bërë gjithnjë e më shumë një pengesë për konkurrencën e BE-së, dhe të ndihmojë në përshpejtimin e tranzicionit digjital.
Rruga drejt anëtarësimit në BE për deri në nëntë vende të reja – duke përfshirë Serbinë, Shqipërinë dhe katër të tjera në Ballkanin Perëndimor, si dhe Ukrainën, Moldavinë dhe Gjeorgjinë – do të jetë me kthesa pasi unioni do të duhet gjithashtu të reformojë për të siguruar që kapaciteti absorbues është në lartësinë e detyrës.
Komuniteti i biznesit gjithashtu ka nevojë për një afat kohor të qartë dhe një integrim gradual të një tregu të vetëm.
Siç e dinë shumë mirë njerëzit e biznesit, madhësia ka rëndësi.
Përfshirja e sektorit privat do të jetë një hap vendimtar pasi ky zgjerim do të jetë shumë i madh për të dështuar.
Raporti i fundit i Enrico Letta-s ishte i qartë për këtë dhe bëri thirrje për krijimin e një Lehtësie të Solidaritetit të Zgjerimit, të pajisur me burimet financiare për të menaxhuar ndikimet e jashtme dhe për të lehtësuar një proces të qetë zgjerimi.
Nuk ka alternativë tjetër: nëse BE-ja dëshiron të jetë një fuqi globale, së pari duhet të jetë një fuqi lokale.
Kjo narrativë duhet të jetë e qartë gjatë zgjedhjeve evropiane.
Shkruar nga, Stefano Mallia, president i Grupit të Punëdhënësve në Komitetin Ekonomik dhe Social Evropian
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
