Kur Perëndimi ‘zemërohet’, vjen komploti i dyshuar mafioz për të rrëzuar kryeprokurorin bullgar

Prokurori i Përgjithshëm në Bullgari, Ivan Geshev, u bë kryefjalë e titujve ndërkombëtarë më 16 mars kur dha disa detaje të denja për një film thriller krimi.

Ai foli rreth një komploti të dyshuar mafioz për të rrëzuar disa shefa policie dhe një zyrtar shumë të fuqishëm.

Në një konferencë madhështore për shtyp në Sofje, me kreun e hetimeve kombëtare në krah, Geshev tha se ekipi i tij kishte gjetur letra dhe regjistrime që detajonin komplotin ndërsa hetonin një rast të veçantë të pastrimit të parave.

Sipas prokurorit, komplotistët të cilët përmenden me emra të tillë si “Ceco nga Beogradi”, “Kokorcho” dhe “Boboka”, ishin të gatshëm të paguanin 220 mijë dollarë ryshfet për të arritur qëllimet e tyre.

Mes qëllimeve ishite gjithashtu largimi i prokurorit nga pushteti.

Geshev shtoi se, komploti ishte një shembull thelbësor se si mafia, zyrtarët e korruptuar dhe kriminelët “luftojnë së bashku kundër institucioneve dhe kundër shtetit bullgar, në kundërshtim me interesat e njerëzve”.

Në prezantimin e prokurorit mungonin provat e forta dhe ai nuk shpalli asnjë akuzë në lidhje me komplotin e pretenduar.

Me disa kritikë që e quajnë atë një shfaqje, portretizimi që Geshev i bëri vetes si një objektiv i mafias vjen ndërsa ai po përballet me presionin në rritje nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa për zvarritjen në ndjekjen dhe dënimin e shkelësve të ligjit.

Bullgaria vazhdon të renditet si një nga vendet më të korruptuara në Bashkimin Evropian dhe NATO, dhe ka pasur pak ose aspak përmirësim në këtë front gjatë dekadës së fundit.

Disa ekspertë thonë se, ajo është përkeqësuar edhe nën drejtimin e Bojko Borisov-it, i cili shërbeu si kryeministër midis viteve 2009 dhe 2021, dhe partisë së tij të fuqishme të qendrës së djathtë GERB.

Borisov mbetet një nga njerëzit më me ndikim në vend dhe po lufton për të rifituar pozicionin kryesor me partinë e tij në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 2 prillit, votimi i pestë i tillë në dy vjet.

Korrupsioni endemik i Bullgarisë po bëhet një shqetësim më i madh në Washington dhe Bruksel, sepse Evropa Juglindore shihet si një vend i cenueshëm me konkurrencën e fuqive të mëdha midis NATO-s dhe Rusisë në mes të luftës në Ukrainë.

Zyrtarët amerikanë thonë se korrupsioni e bën Bullgarinë të ndjeshme ndaj veprimeve malinje ruse dhe është kështu një kërcënim për anëtarët e NATO-s në rajon.

Geshev, i cili u bë prokuror i Përgjithshëm në vitin 2019 në zgjedhjet e diskutueshme në të cilat ai ishte kandidati i vetëm, ka zyrtarisht fuqinë më të madhe për të goditur korrupsionin.

Megjithatë, ai ka bërë pak përparim në kërkesën për dhënie llogarie nga njerëzit me ndikim në më shumë se tre vitet e tij në detyrë, thonë kritikët.

Ndërsa, zyra e Geshev herë pas here shpall hetime ndaj anëtarëve të elitës të dyshuar për keqbërje, ato rrallë shkojnë në akuza, aq më pak dënime, thonë kritikët.

Prokurori i Përgjithshëm është akuzuar gjithashtu për shpërdorim të pushtetit për të nisur hetime politike dhe për të shpronësuar pasuri nga biznesmenët, diçka që ai gjithashtu e mohon.

Kundërshtarët politikë dhe analistët pretendojnë se Geshev është i lidhur me Borisovin dhe manjatin, Delyan Peevski, një biznesmen i fuqishëm dhe ish-ligjvënës, i cili gjithashtu është përfshirë në akuza për korrupsion.

Shtatë muaj pasi hyri në detyrën kryesore ligjore të vendit, Geshev dërgoi hetues në pallatin presidencial për të kontrolluar zyrën e një këshilltari të presidentit, Rumen Radev.

Kundërshtari i Borisovit dhe Peevskit, Radev fillimisht kishte refuzuar kandidaturën e Geshev-it për postin e prokurorit.

Një prokuror karriere, Geshev tashmë kishte një reputacion të diskutueshëm kur ai u emërua nga një këshill i përbërë kryesisht nga besnikët e Borisov dhe Peevskit.

Nga viti 2014 deri në vitin 2018, ai drejtoi Prokurorinë e Specializuar Penale, një zyrë e ngritur gjoja për të luftuar korrupsionin.

Akuzat

Në materialin e shpërndarë në Capitol Hill në Washington në vitin 2020, Marshall Harris, një ish-zyrtar i Departamentit të Shtetit të SHBA-ve, përshkroi një gjykatë të specializuar ku Geshev përdori mjetet për të mbytur opozitën politike, për të kapur bizneset dhe për të torturuar pronarët e tyre.

Ajo u mbyll në vitin 2022 nga parlamenti, thuhet se kundër vullnetit të Geshev.

Vendimi i Geshev-it për të bastisur zyrën e Këshilltarit presidencial në verën e vitit 2020 erdhi mes zemërimit publik për korrupsionin në Qeverinë e Borisov-it, duke i dhënë më shumë karburant një lëvizjeje proteste në rritje.

Demonstruesit kërkuan shpejt shkarkimin e Geshev-it së bashku me disa ministra, por prokurori e përballoi stuhinë disamujore.

Ndryshe nga ministrat, prokurori nuk mund të shkarkohet nga kryeministri.

Ky pushtet i takon Këshillit të Lartë Gjyqësor (SJC), një organ prej 25 anëtarësh i përbërë nga ekspertë ligjorë të zgjedhur nga prokurorët, gjyqtarët dhe ligjvënësit.

Anëtarët, të cilët shërbejnë për një mandat pesëvjeçar, përfshijnë vartësit e prokurorit të përgjithshëm.

SJC vitin e kaluar votoi 16-2 kundër një kërkese të ministres së Drejtësisë, Nadezhda Yordanova, për të shkarkuar Geshev për “veprimet dhe mosveprimet” e tij.

Geshev tha se kërkesa e Jordanova-s ishte e motivuar politikisht.

Prokurori i Përgjithshëm bullgar ka më shumë pushtet se homologët e tij në Bashkimin Evropian.

Zbatuesi më i lartë i ligjit në vend mbikëqyr punën e të gjithë prokurorëve të tjerë dhe mban fjalën e fundit nëse duhet të fillojë, zgjasë ose të përfundojë një hetim.

Është pothuajse e pamundur të ndiqet për krime.

“Prokurori i Përgjithshëm është i vetmi zyrtar publik i lartë bullgar i papërgjegjshëm që gëzon imunitet dhe privilegje të tilla”, shkroi Ekaterina Baksanova, një eksperte juridike bullgare.

Washingtoni dhe Brukseli e kanë shtyrë Bullgarinë prej vitesh të reformojë sistemin e saj ligjor për ta bërë Prokurorinë e Përgjithshme më pak të centralizuar dhe më të përgjegjshme, në përputhje me standardet e BE-së.

Megjithatë, projektligjet e propozuara të reformës ligjore janë rrëzuar nga partia GERB e Borisov.

Sanksionet perëndimore

Në atë që disa ekspertë thonë se është një shenjë e zhgënjimit të Perëndimit me mungesën e vullnetit të Zyrës së Prokurorit të Përgjithshëm për të luftuar korrupsionin, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar muajin e kaluar vendosën sanksione ndaj disa politikanëve dhe manjatëve bullgarë për korrupsion të dyshuar.

Ishte hera e dytë në më pak se dy vjet që Shtetet e Bashkuara vendosën gjoba ekonomike dhe viza ndaj elitës bullgare.

Individët e sanksionuar përfshijnë Peevski-n, i cili gjithashtu kontrollonte pjesë të mëdha të industrisë mediatike të vendit.

Peevski zyrtarisht shiti bizneset e tij mediatike pas shpalljes së sanksioneve të SHBA-ve, por kritikët  besojnë se ai ende ka ndikim të rëndësishëm mbi to.

Geshev, megjithatë, me sa duket i interpretoi sanksionet perëndimore si një miratim të punës së palodhur të zyrës së tij.

Në deklaratën e Departamentit të Thesarit të vitit 2021 që njoftonte sanksione ndaj Peevskit, Shtetet e Bashkuara lanë të kuptohet se ai kishte ndikim mbi Zyrën e Prokurorit të Përgjithshëm.

Në dhjetor 2022, përpara emërimeve më të fundit, Përfaqësuesi i SHBA-ve, Warren Davidson, u ankua për Geshev në një letër drejtuar Sekretares së Thesarit të SHBA, Janet Yellen.

Ai pretendoi se prokurori dështoi në luftën kundër korrupsionit, ndalimit të evazionit të sanksioneve nga Rusia ose ngritjes së akuzave kundër Peevskit dhe Zhelyazkov.

Zëdhënësi i Geshev, Ivanov, tha se Davidson ishte “mashtruar” nga përpjekjet lobuese të biznesmenit bullgar, Cvetan Vassilev, duke e përshkruar ish-pronarin e bankës si pjesë të një fushate “influencimi keqdashës rus”.

Vassilev kishte qenë aksionari kryesor i Bankës Tregtare të Korporatave (CCB), banka e katërt më e madhe e vendit.

Në vitin 2014, prokurorët bullgarë bastisën CCB-në mbi akuzat për përvetësim, duke shkaktuar një rrjedhje të depozitave që shkaktuan dështimin e bankës.

Vassilev pretendon pafajësinë e tij dhe ka akuzuar prokurorët për fabrikim të çështjes së përvetësimit për të shpronësuar bankën.

Gjatë konferencës së tij për shtyp më 16 mars, Geshev spekuloi se Vassilev mund të ketë qenë pjesë e komplotit të supozuar për ta dëbuar atë nga detyra.

Ai tha se emri VTB përmendej në një nga dokumentet e gjetura nga hetuesit, së bashku me një shifër që përfaqëson miliona dollarë.

Ai vuri në dyshim nëse VTB ishte një referencë për bankën shtetërore ruse që ishte partnere e Vassilev dhe, nëse po, çfarë lidhje kishte me pagesat e bëra nga “Ceco nga Beogradi” ndaj një lobisti të panjohur.

Marrë nga “Radio Evropa e Lirë”, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.

/Albanianpost.com