Cili është pretendimi për një teori që bashkon gravitetin e Ajnshtajnit me mekanikën kuantike?

Në zemër të fizikës moderne është një humnerë që shkencëtarët kanë shpenzuar më shumë se një shekull duke u përpjekur ta kapërcejnë.

Mekanika kuantike jep një përshkrim në dukje të përsosur të forcave që dominojnë në shkallën atomike.

Teoria e relativitetit të përgjithshëm të Albert Ajnshtajn nuk është vërtetuar kurrë e gabuar në parashikimet e saj se si graviteti formon ngjarjet kozmike.

Por të dyja teoritë janë thelbësisht të papajtueshme.

Tani, shkencëtarët kanë propozuar një kornizë që ata thonë se mund të unifikojë këto dy shtylla të fizikës, përmes një rishikimi radikal të natyrës së hapësirë-kohës.

Në vend që koha të largohej në mënyrë të parashikueshme, sipas “teorisë post-kuantike të gravitetit klasik”, shkalla në të cilën rrjedhat kohore do të lëkunden në mënyrë të rastësishme, si zbatica dhe rrjedha e një rryme.

“Teoria kuantike dhe teoria e relativitetit të përgjithshëm të Ajnshtajnit janë matematikisht të papajtueshme me njëra-tjetrën, kështu që është e rëndësishme të kuptojmë se si zgjidhet kjo kontradiktë”, ka thënë fizikanin Jonathan Oppenheim, i cili qëndron pas teorisë.

Jo të gjithë janë të bindur nga propozimi, përfshirë fizikanin teorik dhe autorin Carlo Rovelli, i cili ka nënshkruar një bast 5000:1 me Oppenheim kundër faktit se teoria është vërtetuar e saktë.

Deri më tani, supozimi mbizotërues ka qenë se teoria e gravitetit të Ajnshtajnit duhet të modifikohet, në mënyrë që të përshtatet brenda teorisë kuantike.

Kjo është qasja, e cila avancon pikëpamjen se hapësirë-koha përfshin 10, 11 ose ndoshta 26 dimensione.

Një tjetër kandidat kryesor, i avancuar nga Rovelli dhe të tjerët, është graviteti kuantik i ciklit, në të cilin hapsira-koha përbëhet nga sythe të fundme të endura në një pëlhurë jashtëzakonisht të imët.

Teoria e Oppenheim, e botuar në revistën Physical Review X, sfidon konsensusin duke sugjeruar se hapësirë-koha mund të jetë klasike dhe të mos qeveriset fare nga teoria kuantike.

Çka do të thotë se koha e hapësirës, sado afër e zmadhoni, do të ishte e qetë dhe e vazhdueshme sesa e kuantizuar në njësi diskrete.

Megjithatë, Oppenheim prezanton idenë se hapësirë-koha është gjithashtu në thelb e lëkundur, subjekt i luhatjeve të rastësishme që krijojnë një ndarje të brendshme të parashikueshmërisë.

“Shpejtësia në të cilën rrjedh koha po ndryshon rastësisht dhe po luhatet në kohë”, sipas Oppenheim, megjithëse ai sqaron se koha nuk do të shkonte kurrë në të kundërt.

“Është mjaft matematikore. Ta përfytyrosh atë në kokën tënde është mjaft e vështirë”, ka shtuar ai.

Kjo “lëkundje” e propozuar do të rezultonte në një ndarje të parashikueshmërisë, gjë që për Oppenheim, shumë fizikanë nuk e pëlqejnë.

“Spekulimet janë të mirëseardhura, veçanërisht nëse ato mund të testohen eksperimentalisht”, ka thënë Rovelli.

“Por shumica e spekulimeve rezultojnë të gabuara. Mendoj se është mirë që Oppenheim e eksploron këtë mundësi, edhe pse jo shumë e besueshme, por pretendimet e mëdha për një teori të re bashkon gravitetin e Ajnshtajnit me mekanikën kuantike më tingëllojnë paksa të tepërta”.

Në fund të fundit, nëse teoria është e saktë nuk është një preferencë estetike, por një pyetje nëse është një përfaqësim besnik i realitetit.

Marrë nga “The Guardian”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.