A ekziston ndjeshmëria ndaj glutenit?

Shumë njerëz shmangin glutenin në dietën e tyre, por pse gluteni është një çështje?

Çfarë është gluteni?

Gluteni është ndoshta një nga komponimet ushqimore më të diskutueshme dhe të keqkuptuara. Edhe pse shpesh shihet si një proteinë e vetme, gluteni përfshin një numër proteinash të quajtura prolamina.

Prolaminat janë të pranishme në grurë, thekër, elb dhe një kryqëzim midis grurit dhe thekrës i njohur si triticale.

Edhe pse ka shumë prolamina të pranishme në këto kokrra, gliadina dhe glutenina janë prolaminat kryesore të grurit.

Këto proteina janë rezistente ndaj tretjes së plotë nga enzimat tretëse që banojnë në traktin gastrointestinal (GI).

Kjo ndodh sepse enzimat që prodhojnë pankreasi, stomaku dhe furça e traktit të zorrëve nuk janë në gjendje të zbërthejnë plotësisht proteinat që kanë një përmbajtje të lartë të mbetjeve të prolinës. Proline është një aminoacid – blloku ndërtues i proteinave – që është i pranishëm në gluten.

Tretja jo e plotë e këtyre proteinave lejon që njësit e mëdha të aminoacideve të quajtura peptide të kalojnë përmes murit të zorrëve të vogla.

Këto fragmente kalojnë barrierën e zorrëve dhe udhëtojnë në pjesë të tjera të trupit, ku mund të shkaktojnë një përgjigje imunitare inflamatore tek individët e ndjeshëm.

Është e rëndësishme të theksohet se proteinat e glutenit janë jashtëzakonisht rezistente ndaj tretjes te të gjithë njerëzit, jo vetëm tek njerëzit që kanë sëmundje celiac, e cila është një gjendje autoimune.

Llojet e gjendjeve të lidhura me glutenin

“Intoleranca ndaj glutenit” është një term ombrellë që i referohet tre llojeve kryesore të kushteve të lidhura me glutenin.

Alergji ndaj grurit

Njerëzit me alergji ndaj grurit kanë një reaksion alergjik ndaj proteinave të pranishme në grurë. Kjo lloj alergjie është shumë më i zakonshëm tek fëmijët, megjithëse mund të prekë edhe të rriturit.

Alergjia e grurit mund të prodhojë simptoma të rënda, përfshirë anafilaksinë, e cila është një reaksion alergjik që mund të jetë kërcënues për jetën.

Alergjia ndaj grurit mund të ndërmjetësohet nga imunoglobulina E (IgE). Kjo do të thotë që antitrupat IgE lidhen me grurin, duke shkaktuar kështu lirimin e komponimeve inflamatore, përfshirë histaminën.

Përgjigjet imune të ndërmjetësuara nga IgE janë të menjëhershme dhe mund të jenë kërcënuese për jetën.

NCGS

Disa njerëz përjetojnë reagime ndaj glutenit edhe pse nuk kanë sëmundje ose alergji ndaj grurit. Ekspertët i referohen këtij lloji të intolerancës ndaj glutenit si NCGS.

Sipas një rishikimi të vitit 2019, NCGS është shumë i zakonshëm se sëmundja dhe mund të ndikojë deri në 13 përqind të popullsisë.

NCGS është më e zakonshme tek femrat.

Njerëzit me NCGS përjetojnë simptoma të GI që përfshijnë fryrje, gazra dhe diarre, si dhe simptoma jo të GI, të tilla si lodhje, ankth dhe dhimbje koke. Këto simptoma shpesh përmirësohen me një dietë pa gluten.

Ekspertët besojnë se ekziston një lidhje midis simptomave të NCGS dhe një përgjigje imune, megjithëse ka ende disa polemika. NCGS është më e zakonshme tek njerëzit me sëmundje autoimune.

Disa shkencëtarë sugjerojnë se përbërësit e tjerë të grurit, jo vetëm gluteni, mund të shkaktojnë ose kontribuojnë në NCGS. Ka ende shumë për të mësuar rreth NCGS, dhe shkencëtarët vazhdojnë përpjekjet e tyre për të kuptuar më mirë këtë gjendje.

Nëse një person përjeton simptomat e listuara më sipër pas konsumimit të glutenit, një mjek duhet të përjashtojë sëmundjet dhe alergjinë e grurit para se të mund të diagnostikojë NCGS.

Aktualisht nuk ka teste që mund të ndihmojnë në diagnostikimin e NCGS, kjo është arsyeja pse gjendja mbetet një diagnozë përjashtimi.

Pas një diagnoze të NCGS, një individ duhet të shmangë glutenin duke ndjekur një dietë pa të.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.