Thellohet kriza e sigurisë në Nigeri – 5 kërcënimet

Nigeria po përballet me një valë të pashembullt të krizës së sigurisë, që është mbivendosur – nga rrëmbimi te kryengritjet ekstremiste – pothuajse çdo cep i vendit është goditur nga dhuna dhe krimi.

Audu Bulama Bukarti, një analist i vjetër për sigurinë e Sahel-it në Institutin Tony Blair, thotë se shkalla e pasigurisë kërcënon vetë strukturën e shoqërisë nigeriane.

“Me çdo sulm, jetët e njerëzve humbin ose dëmtohen përgjithmonë dhe besimi te demokracia dhe vendi është duke u zvogëluar”.

Kur presidenti Muhammadu Buhari u zgjodh në vitin 2015, ai premtoi t’i mbrojë qytetarët nga terroristët dhe kriminelët. Por kanë mbetur më pak se dy vjet nga mbarimi i mandatit të tij dhe vendi është më i paqëndrueshëm sesa ka qenë në dekada.

Disa e kanë lidhur krizën e fundit të pasigurisë me varfërinë marramendëse në të gjithë vendin. Papunësia e të rinjve aktualisht qëndron në 32.5% dhe vendi është në mes të rënies më të dobët ekonomike në 27 vjet.

Pesë janë kërcënimet më të mëdha të sigurisë në Nigeri: përkatësisht xhihadizmi, përplasjet midis barinjve dhe fermerëve, banditizmi dhe rrëmbimi, si dhe militantët e naftës.

Xhihadizmi

Përkundër pohimit gjatë vitit të tij të parë në detyrë se grupi militant islamik Boko Haram ishte mundur “teknikisht” – presidenti Buhari tani pranon se qeveria e tij nuk po arrin të ndalojë kryengritjen, e cila filloi në verilindje.

Në të vërtetë, Boko Haram është duke u zgjeruar në zona të reja dhe duke përfituar nga varfëria e Nigerisë dhe sfidat e tjera të sigurisë për të ushqyer ideologjitë e saj ekstremiste.

Sipas OKB-së, në fund të vitit 2020, konflikti me grupin kishte çuar në vdekjen e pothuajse 350 mijë njerëzve dhe ka detyruar miliona të tjerë të largohen nga shtëpitë e tyre.

Boko Haram fillon sulmet vdekjeprurëse, në disa raste duke ngritur flamurin e saj dhe duke imponuar sundimin ekstremist mbi njerëzit vendas.

Ajo vendos taksat në ferma dhe shitjen e produkteve bujqësore. Tregu ndërkombëtar i peshkut, dikur në lulëzim në Pellgun e Çadit, tani kontrollohet plotësisht nga grupi.

Sfida është bërë më e vështirë nga hapësirat e qeverisura të Nigerisë – zona që janë të largëta dhe kryesisht të injoruara, ku grupet mund të torturojnë komunitetet rurale pa frikën e hakmarrjes.

Në vitet e fundit, një fraksion i copëtuar aleat i grupit të Shtetit Islamik, i quajtur Provinca e Afrikës Perëndimore të IS-it, ka tejkaluar Boko Haram-in në madhësi dhe kapacitet.

Tani renditet midis partnerëve më aktivë të IS në rajon. Të dy grupet deri më tani u kanë rezistuar operacioneve ushtarake të qeverisë.

Përplasjet midis barinjve dhe fermerëve

Ka shumë mosmarrëveshje të dhunshme midis barinjve të kafshëve nomade dhe fermerëve në Nigeri për shumë vite.

Por mosmarrëveshjet mbi përdorimin e tokës dhe ujit, si dhe rrugët e kullotjes janë përkeqësuar nga ndryshimi i klimës dhe përhapja e shkretëtirës së Saharasë.

Ndërsa barinjtë lëvizin më në jug duke kërkuar kullota. Mijëra janë vrarë në përleshjet për burime të kufizuara.

Shteti Benue, në qendër të vendit, ka regjistruar sulmet më vdekjeprurëse. Kohët e fundit, shtatë njerëz u vranë kur persona të armatosur hapën zjarr në një kamp për ata që ikën nga konflikti.

Disa gjithashtu kanë fajësuar barinjtë për rrëmbimin e njerëzve dhe kërkimin e një shpërblim.

Tensioni ka çuar në disa guvernatorë të shteteve që të ndalojnë kullotjen në tokë të hapur, dhe kështu krijojnë fërkime me qeverinë qendrore.

Në 2019-ën, autoritetet federale filluan një Plan Kombëtar 10-vjeçar të Transformimit të Blegtorisë për të kufizuar lëvizjen e bagëtive dhe për të rritur prodhimin e bagëtive në një përpjekje për të ndaluar konfliktin.

Por kritikët thonë se mungesa e udhëheqjes politike, ekspertizës dhe fondeve, plus vonesat po e prishin projektin.

Banditizëm dhe rrëmbim

Një nga kërcënimet më të frikshme për familjet në Nigeri është rrëmbimi i shpeshtë i nxënësve nga klasat dhe shtëpitë e tyre me konvikt.

Më shumë se 1 mijë studentë janë rrëmbyer nga shkollat ​​e tyre që nga dhjetori i vitit 2020 – shumë prej tyre janë liruar vetëm pasi mijëra dollarë janë paguar si shpërblim.

Disa nga rrëmbyesit zakonisht quhen “banditë” në Nigeri. Këta kriminelë mësyjnë fshatrat, rrëmbejnë civilë dhe djegin shtëpi.

Sulmet nga banditët kanë detyruar mijëra njerëz të largohen nga shtëpitë e tyre dhe të kërkojnë strehim në pjesë të tjera të vendit.

Veri-perëndimi është epiqendra e këtyre sulmeve. Vetëm në shtetin Zamfara, mbi 3 mijë njerëz janë vrarë që nga viti 2012 dhe sulmet po vazhdojnë ende.

Qindra shkolla u mbyllën pas rrëmbimeve në shkolla në Zamfara dhe shtetin Niger, ku u kapën fëmijë të vegjël deri në tre vjeç.

Nga çdo tregues, industria fitimprurëse e rrëmbimeve të Nigerisë po lulëzon – duke u zgjeruar në zona të mëparshme të sigurta – dhe me sa duket përtej kontrollit të ushtrisë së vendit.

Ai paraqet një kërcënim real për tregtinë dhe arsimin, si dhe komunitetet bujqësore të vendit.

Kryengritja separatiste

Një grup separatist i quajtur Populli Indigjen i Biafra (Ipob) është përplasur me agjencitë e sigurisë së Nigerisë.

Ipob dëshiron që një grup shtetesh në jug-lindje, kryesisht të përbërë nga njerëz nga grupi etnik Igbo, të shkëputen dhe të formojnë kombin e pavarur të Biafra-s.

Grupi u themelua në vitin 2014 nga Nnamdi Kanu, i cili u arrestua kohët e fundit dhe do të përballet me gjyq për akuza terrorizmi dhe tradhtie. Arrestimi i tij ka qenë një goditje e madhe për lëvizjen.

Ideja e Biafra-s nuk është e re. Në vitin 1967, udhëheqësit rajonalë shpallën një shtet të pavarur, i cili çoi në një luftë brutale civile dhe vdekjen e deri në 1 milion njerëzve.

Mbështetësit e lëvizjes së Nnamdi Kanu-s janë akuzuar për fillimin e sulmeve vdekjeprurëse ndaj zyrave qeveritare, burgjeve dhe shtëpive të politikanëve dhe udhëheqësve të komunitetit.

Presidenti Buhari është zotuar të shtypë Ipob-in. Muajin e kaluar ai shkroi në Twitter se “ata që nuk sillen mirë sot” do të trajtohen në “gjuhën që ata do të kuptojnë”.

Postimi u hoq nga Twitter për shkeljen e rregullave të tij pasi Buhari u përball me një reagim në internet. Incidenti çoi në pezullimin e Twitter-it në Nigeri.

Militantët e naftës

Në jugun që prodhon naftë, sfidat e sigurisë nuk janë asgjë e re.

Është fituesi më i madh i eksporteve të huaja në Nigeri dhe militantët në Delta në Nigeri kanë kërkuar prej kohësh për një pjesë më të madhe të fitimit.

Ata argumentojnë se shumica e naftës vjen nga rajoni i tyre dhe dëmi mjedisor i shkaktuar nga nxjerrja e tij ka shkatërruar komunitetet dhe ua ka bërë të pamundur peshkimin ose mirëmbajtjen e fermës.

Për vite, militantët i bënë presion qeverisë duke rrëmbyer punonjësit e naftës dhe duke filluar sulmet ndaj personelit të sigurisë dhe infrastrukturës së naftës, si tubacionet.

Për të adresuar këtë, ish-presidenti Umaru Musa Yar’Adua nisi një program amnisti presidenciale në vitin 2009, i cili pa fundin zyrtar të militantëve Delta në Nigeri.

Por grupet e armatosura të kultit ende paraqesin një sfidë të sigurisë në rajon dhe zyrtarët e industrisë kanë paralajmëruar se militantizmi po rritet përsëri.

Marrë dhe përshtatur nga BBC për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.