Super Mario Bros: Ikona e fundit e videolojrave

Në mesin e viteve 1980, të gjithë ishin të emocionuar të merrnin një dhuratë të teknologjisë së lartë për ditëlindje.

Veçanërisht Mario-n, i cili ngjitej në një kantier ndërtimi për të shpëtuar një princeshë të robëruar.

Mario pati tre jetë në këtë lojë, por një apel në dukje i pafund përtej saj.

Gjatë dekadave, Mario është shfaqur në më shumë se 200 lojëra, mes tyre Mario Bros origjinal i Nintendo, së bashku me motrën e tij Luigi, dhe serinë Mario Kart.

Aventurat e tij kanë frymëzuar mallra të shumë gjeneratave, duke përfshirë filmin e ri të animuar “The Super Mario Bros Movie” dhe atraksione në park.

Më shumë se çdo personazh tjetër i lojërave video, Mario është fuqizuar vazhdimisht në një emër të njohur dhe ikonë të kulturës popullore.

Prania masive e Mario-s buron nga fillimet e jo shumë të shndritshme.

Përpara debutimit të tij në vitin 1981 në Donkey Kong, Mario ishte quajtur Ossan (japonisht për djalë i moshës së mesme), Mr Video dhe Jumpman në zhvillim. Ai përfundimisht u emërua pas pronarit të selisë së Nintendo në SHBA.

Krijuesi i tij, Shigeru Miyamoto, iu referua ndikimeve të kulturës popullore globale, duke parashikuar një protagonist që mund të bënte shfaqje të përsëritura në lojëra të ndryshme, më tepër si Alfred Hitchcock që shfaqet në filmat që ai drejtoi.

Dizajni origjinal 8-bit i Mario-s u dallua menjëherë: i fortë, i ndritshëm, me një kapak të veçantë dhe mustaqe; nga botimi i Mario Bros (1983), personazhi i tij u përshtat, duke ndërruar rolet nga marangozi në hidraulik italo-amerikan, ndërsa kontrollet mbetën intuitive.

“Mendoj se Mario u bë kaq popullor sepse veprimet në lojën Mario janë diçka që janë të lindura për njerëzit kudo”, ka thënë Miyamoto në një intervistë të vitit 2015.

“Të gjithë kanë frikë se mos bien nga një lartësi e madhe. Nëse ka një hendek që duhet ta kapërceni, të gjithë do të përpiqen të vrapojnë për të kërcyer përtej për shkak të thjeshtësisë së këtyre përvojave, si dhe natyrës ndërvepruese të kontrollit të personazhit dhe duke parë përgjigjen në ekranin e lojës”, ka shtuar ai.

Po ashtu ka theksuar se kjo është ajo që me të vërtetë rezononte te njerëzit.

Mario është një “djalë i mirë” pa mëdyshje, megjithatë forma e tij ka qenë intriguese. Cilësitë e tij transformuese u bënë të dukshme në filmin kryesor Super Mario Bros (1985), ku artikuj të ndryshëm rritën madhësinë dhe aftësitë e tij.

Në librin The Ultimate History of Video Games Vol 1 (2010), Steven L Kent e përshkruan Mario-n si “burrë shteti më i vjetër i industrisë së lojrave”, duke shpjeguar se “Super Mario Bros 1985 e nxori Mario-n nga mjedisi i tij në një ekran dhe e vendosi atë në një botë të madhe të gjallë”.

“Lojtarët tani e kontrollonin atë ndërsa ai vraponte nëpër një fshat në dukje të pafund, me ngjyra të ndezura, të mbushur me shpella, kështjella dhe kërpudha gjigante. Peizazhi ishte shumë i gjerë për t’u përshtatur në një ekran”, ka shtuar ai.

Mario, prej asaj kohe, ka mbetur një personazh i pagabueshëm në të gjitha llojet e mishërimeve, duke përfshirë një tanuki fluturues te një bletë dhe një mace.

Rolet e tij variojnë nga Dr Mario (për një lojë puzzle të vitit 1990) te artisti/kompozitori (Mario Paint, 1992) dhe atleti (në gara, futboll dhe lojëra tenisi, përveç serisë së kryqëzimit Nintendo/Sega, Mario & Sonic në Lojërat Olimpike).

Ndërkohë, kasti rrethues i Mario-s është bërë gjithnjë e më i madh, por edhe kur këta personazhe përballen me lojërat e tyre, ata përfundimisht përcaktohen nga lidhja e tyre me të: si vëlla; ndihmës ose kundërshtar.

Muzika e  Mario-s ka dëshmuar gjithashtu një ndryshim të mirëfilltë të lojës.

Muzika dhe efektet e lëvizjes tani legjendare të kompozitorit Koji Kondo kanë shoqëruar kërkimet e Mario-s që nga Super Mario Bros 1985 dhe aktori Charles Martinet që ka zhvilluar frazat e tij tërheqëse vizatimore, por edhe lojën e parë të Mario Bros paraqiste motive tërheqëse që të sjellin menjëherë në mendje personazhin.

Përkthimi i një personazhi të dashur të lojërave video në ekranin e filmit shpesh është rezultuar i rrezikshëm, megjithëse ka një valë të re përshtatjesh.

Funksioni live-action Super Mario Bros (1993) rezultoi një dështim i rëndë, pavarësisht nga një kast i talentuar dhe FX i nivelit të lartë. Bob Hoskins luajti Mario-n, duke e përshkruar më vonë filmin si “gjëja më e keqe që kam bërë ndonjëherë”.

Përpara publikimit të tij, filmi i ri i Super Mario Bros me sa duket ka provokuar një reagim të fansave ndaj zërit të Chris Pratt që vepron si CGI Mario, megjithëse bashkëdrejtori Aaron Horvarth këmbëngul se është në frymën e duhur.

Mario ka duruar në të gjitha llojet e sferave, paraqitjet frymëzuese të blockbusterit deri te memet e internetit.

Gjithnjë e më shumë, Mario shfaqet në koleksionet e galerive dhe institucioneve kryesore.

Sipas Kristian Volsing, kurator i Young V&A në Londër, Mario meriton të jetë në një muze.

“Video lojërat, po aq sa çdo media tjetër, duhet të njihet për ndikimin e tyre kulturor. Mario ka qenë aty që nga fillimi i revolucionit të lojërave video në vitet 1980 dhe ai është më popullor se kurrë teksa arrijmë në 40 vjetorin”, ka thënë ai.

Mario bashkon brezat në lojë. Edhe sot e kësaj dite nuk është harruar, fëmijët e luajnë si atëherë.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.