Si ndikon muzika në kreativitetin tuaj?

Shumë njerëz betohen se kanë nevojë për tingullin e lartë të kitarës së metalit, ose për lojërat e fjalëve të epokës së artë të hip hopit, për të frymëzuar punën e tyre.

Dhe në anën tjetër të spektrit, shumë njerëz e konsiderojnë muzikën asgjë më shumë se një shpërqendrim, duke preferuar që në vend të saj, ta kryejnë punën e tyre në heshtje të plotë.

“Çdo muzikë ka potencialin t’ju ndihmojë me kreativitet ose vendimmarrje të shpejtë”, thotë Gabriela Ilie, një profesoreshë e asociuar e psikologjisë dhe neuroshkencës në Universitetin Dalhousie në Kanada. “Kjo varet nga cilësitë e muzikës”.

Ilie ka studiuar efektet që ka muzika në krijimtari për dekada. Ajo u frymëzua për herë të parë nga kjo temë në vitet 1990 pasi lexoi një studim – dhe më pas kërkime pasuese – që pretendonte se dëgjimi i Mozartit përmirëson arsyetimin hapësinor-kohor të studentëve për një periudhë të shkurtër kohore.

Më konkretisht, studentët që dëgjuan Mozart-in përpara një testi, dukej se i shihnin rezultatet e tyre të IQ-së të kërcejnë disa pikë më lart.

“Brenda natës kishte një industri miliarda dollarësh që doli nga ky zbulim”, thotë Ilie. Ajo ishte e magjepsur, por ajo nuk mund të lëkundte ndjenjën se rezultati kishte të bënte më shumë me mënyrën se si muzika ndikon në disponim sesa një përmirësim i brendshëm i të menduarit. Puna vijuese që ajo kreu më vonë zbuloi se këto ndryshime ishin reale, por ato ishin një “artefakt i humorit dhe zgjimit” dhe jo një ndryshim në inteligjencën e matshme.

Tela muzikore

Në një studim të publikuar nga Ilie dhe kolegët e saj në vitin 2011, disa prej pjesëmarrësve u ulën në heshtje, kurse disa të tjera dëgjuan lloje të ndryshme të muzikës klasike para se të provonin një detyrë kreativiteti.

Studiuesit i ndanë ata që dëgjonin muzikë, në 12 grupe, ku secili dëgjonte një kombinim të ndryshëm të shpejtësisë, zërit dhe volumit. Ata gjithashtu u kërkuan pjesëmarrësve të raportonin gjendjet e tyre emocionale përpara se të përfundonin detyrat e caktuara.

Në një test kreativiteti, studiuesit dhanë një qiri, një kuti me shkrepse dhe u kërkuan pjesëmarrësve t’i lidhnin qirinjtë në mur dhe t’i ndiznin pa pikuar dyll në dysheme.

Ata që ishin më të suksesshëm në zgjidhjen e këtyre detyrave të krijimtarisë kishin dëgjuar muzikë klasike me zë të lartë. Analiza tregoi se kjo krijimtari gjithashtu lidhej me një humor pozitiv të raportuar të këndshmërisë.

Në testin për të vlerësuar vendimmarrjen e shpejtë, pjesëmarrësve iu kërkua të identifikonin personazhet sa më shpejt që të ishte e mundur. Ata që e kryenin këtë detyrë më shpejt kishin dëgjuar muzikë ose kishin folur me ritëm më të shpejtë në krahasim me muzikën e ngadaltë.

Shpejtësia e këtyre tingujve lidhej me vendimmarrjen e shpejtë (pasi ndihmon në fokusimin e të menduarit tuaj).

Frymëzim apo pengesë?

Megjithatë, muzika mund të mos jetë e dobishme për krijimtarinë në të gjitha rastet. Hulumtimi i botuar në vitin 2019, zbuloi se njerëzit e paraqitur me detyra fjalësh kishin performancë më të dobët kur dëgjonin muzikë në sfond sesa në heshtje.

Vetë testi përfshinte gjetjen e fjalëve të përbëra kur paraqitej me një më të thjeshtë: për shembull, pjesëmarrësit e paraqitur me fjalën “diell” mund të jenë përgjigjur me “orë dielli” ose “luledielli”.

Hulumtimi tregoi gjithashtu se edhe kur muzika rriti disponimin e pjesëmarrësve – atyre u pëlqente muzika ose zakonisht studionin me muzikë –  performanca e tyre ishte ende e dëmtuar.

“Për të përfunduar, gjetjet këtu sfidojnë pikëpamjen popullore se muzika rrit krijimtarinë, dhe në vend të kësaj demonstrojnë se muzika, pavarësisht nga prania e përmbajtjes semantike (pa tekste, tekste të njohura ose tekste të panjohura), vazhdimisht pengon performancën krijuese në zgjidhjen e problemeve me njohuri”, shkruajnë autorët e studimit.

Ata besojnë se në këtë rast, muzika mund të prishë kujtesën verbale të punës, e cila ishte çelësi i detyrës në eksperimentet e tyre.

Ilie thotë se ky eksperiment nuk bie ndesh me gjetjet e saj, pasi ajo luajti muzikë për pjesëmarrësit përpara se të kryenin detyrën e tyre – jo gjatë.

Kurse hulumtime të tjera, kanë treguar se muzika mund të zgjojë kujtime te njerëzit që kanë luftuar me sëmundjen e Alzheimerit, për shembull.

Por për shkak se krijimtaria ndikohet më së shumti nga disponimi, thotë Ilie, preferencat tuaja muzikore hyjnë në lojë. Përplasjet, bateritë me zë të lartë dhe kitarat që kërcasin mund të mos frymëzojnë të gjithë, por fansat e metalit sigurisht që mund të bëhen krijues kur e dëgjojnë atë.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.