Tre ditë pasi Rusia pushtoi Ukrainën, qeveria gjermane tha se do të shpenzonte 100 miliardë euro për modernizimin e ushtrisë së saj, Bundeswehr-it. Për Renzo Di Leo, një kapiten në brigadën e 37-të të këmbësorisë së blinduar të Gjermanisë, pyetja kryesore është: çfarë zgjati kaq shumë?
“Ne kemi ditur për kërcënimin nga Rusia të paktën që kur ajo aneksoi Krimenë në vitin 2014”, thotë ai. “Përgjigja politike ndaj kësaj mund të kishte ardhur shumë më shpejt”.
Di Leo është pjesë e një force shumëkombëshe të NATO-s që mbajti një stërvitje të madhe stërvitore në Gjermaninë veriore në fillim të këtij muaji. Për ditë të tëra, tanket dhe armët e artilerisë goditën malet dhe pyjet e Luneburg Heath, duke nxitur retë e pluhurit aq lart saqë bllokuan diellin.
Stërvitja, që përfshiu 7 mijë e 500 ushtarë nga nëntë vende, ishte një vitrinë për një aleancë ushtarake që është rrënjosur me një sens të ri qëllimi që kur lufta u kthye në Evropë në fund të shkurtit. Ishte gjithashtu një shans për Bundeswehr-in që të tregonte disa nga pajisjet e tij më të mira – topi i blinduar 2 mijë, për shembull, një nga sistemet më të fuqishme të artilerisë në botë, i cili mund të qëllojë 12 fishekë në minutë dhe të godasë objektivat 40 km larg. Këtë muaj Gjermania njoftoi se do t’i jepte shtatë prej tyre ushtrisë ukrainase.
Megjithatë, duke folur në parlamentin gjerman vetëm pak ditë përpara se të ndodhte ajo shfaqje e forcës, Ministri i Mbrojtjes i vendit kishte pikturuar një pamje krejt tjetër të gjendjes aktuale të Bundeswehr-it. Christine Lambrecht tha se ushtria ishte pa municione dhe kishte një mungesë masive të pajisjeve të gatshme luftarake.
Më në fund duket se qeveria po dëgjon. Fondi prej 100 miliardë eurosh i premtuar nga kancelari gjerman Olaf Scholz shënon rritjen më të madhe në shpenzimet ushtarake të vendit që nga fundi i Luftës së Ftohtë. Ai u shoqërua me një angazhim për të shpenzuar më shumë se 2 për qind të prodhimit të brendshëm bruto të vendit për ushtrinë. Qëllimi, u tha Scholz deputetëve, ishte “një Bundeswehr i fuqishëm, i avancuar, progresiv, tek i cili mund të mbështetemi për të na mbrojtur”.
Ishte një lëvizje e guximshme. Ndjenjat pacifiste janë të forta në Gjermani, ku shumë mbeten të kujdesshëm ndaj ushtrisë së vendit të tyre, duke pasur parasysh rolin e Wehrmacht-it në mizoritë naziste. Në një ngjarje të Ditës së Majit në Dyseldorf, protestuesit e quajtën Scholz një “luftëtar” për dërgimin e armëve të rënda në Ukrainë.
Vitin e ardhshëm Gjermania do të udhëheqë “taskforcën e përbashkët të gatishmërisë shumë të lartë” të NATO-s, një forcë e reagimit të shpejtë e krijuar për t’u vendosur kudo në botë brenda disa ditësh.
Vendi udhëhoqi për herë të fundit forcën në vitin 2019 në një kohë kur të çarat nga vitet e nënfinancimit kishin filluar të shfaqeshin. Oficerët në mënyrë rutinore ankoheshin se atyre u mungonin pajisjet e nevojshme për detyrën dhe se duhej të hiqnin çantën nga pjesët e tjera të ushtrisë.
Megjithatë, që nga pushtimi rus, ekziston një ndjenjë që ushtria duhet të marrë gjithçka që i nevojitet, pa bërë pyetje.
“Kemi harruar si të mbrohemi”
Për vite të tëra, Gjermania është nënshtruar për shkak të maturisë së saj në mbrojtje. Thënia e ish-presidentit amerikan, Barack Obama, në vitin 2016 për “kalorës të lirë” duke shfrytëzuar garancitë e sigurisë së Amerikës dhe duke mos paguar pjesën e tyre të drejtë ndaj mbrojtjes kolektive të NATO-s, kishte për qëllim pjesërisht ish-kancelaren Angela Merkel. Gjatë presidencës së tij, Donald Trump e dyfishoi këtë rrahje, duke i thënë Merkel-it: “Angela, duhet të paguash”.
Logjika e Trump-it ishte e thjeshtë. Në një samit të NATO-s në vitin 2014, Gjermania kishte premtuar se do të shkonte drejt shpenzimit të 2 për qind të PBB-së për mbrojtje, por nuk e arriti kurrë këtë objektiv: niveli aktual qëndron në rreth 1.5 për qind. Rezultati: një perceptim se Berlini nuk e tërhoqi kurrë peshën e tij.
Vitet e masave shtrënguese e kishin lënë Bundeswehr-in në rripin e parave. Në ditën e pushtimit të Rusisë, Alfons Mais, shefi i ushtrisë, tha se Bundeswehr ishte “i prishur”. Si rezultat, shtoi ai, opsionet që do të ishte në gjendje të ofronte në mbështetje të përpjekjeve të NATO-s ishin “jashtëzakonisht të kufizuara”.
Në fjalimin e saj të prillit në parlament, Lambrecht dukej se ishte dakord me vlerësimin e zymtë të Mais. Vetëm 150 nga 350 automjetet luftarake të këmbësorisë Puma të ushtrisë ishin në fakt funksionale, tha ajo, dhe vetëm nëntë nga 51 helikopterët e saj sulmues Tiger mund të fluturonin.
Por ishte gjatë debatit kombëtar për ofrimin e armëve të rënda në Kiev që gjendja e vërtetë e Bundesëehr-it u bë e dukshme për publikun e gjerë. Komandantët e ushtrisë thanë se nuk kishte asnjë mënyrë që Gjermania të mund të siguronte tanke dhe obus pa kompromentuar rrezikshëm mbrojtjen e saj dhe angazhimet e saj ndaj NATO-s – dollapët e saj ishin të zhveshur.
“Ne duhet të pranojmë se opsionet tona këtu kanë arritur kufijtë e tyre”, tha Scholz muajin e kaluar.
Shkatërrimi që u shkaktua në qytetet e fluturimit vetëm dy orë nga Berlini e ka bërë problemin në krye të lajmeve dhe ka filluar të ndryshojë qëndrimet e publikut. Befas Gjermania ka filluar të vlerësojë ushtrinë e saj, një institucion që e kishte trajtuar më parë, sipas fjalëve të presidentit të atëhershëm Horst Köhler në vitin 2005, me një “mungesë miqësore interesi”.
Një sondazh nga “Der Spiegel” menjëherë pas shpalljes së Scholz-it për fondin prej 100 miliardë eurosh, zbuloi se 78 për qind e gjermanëve mbështesin premtimin e tij për më shumë para për forcat e armatosura.
Lidhja më e dobët në zinxhir
Transformimi i forcave të armatosura gjermane ka qenë vërtet dramatik. Në fund të Luftës së Ftohtë në fillim të viteve 1990, Bundeswehr kishte një forcë prej gjysmë milioni trupash, duke e bërë atë një nga forcat luftarake më të frikshme të Evropës.
Por pas rënies së Murit të Berlinit dhe ribashkimit gjerman, ajo ushtri u bë një hije e vetvetes së saj të mëparshme. Shërbimi i detyrueshëm ushtarak u hoq në vitin 2011 dhe fuqia punëtore ra me 60 përqind midis viteve 1990 dhe 2019.
Sipas një raporti të fundit nga Ifo, një institut me bazë në Mynih, shpenzimet e mbrojtjes të përshtatura për inflacionin ranë 34 për qind midis 1990-ës dhe 2014-ës. Pajisjet ushtarake ose u vendosën në ruajtje, u shitën ose u hodhën në skrap. Numri i tankeve luftarake gjermane ra nga 6 mijë e 779 në vetëm 806 gjatë 30 viteve të fundit dhe numri i avionëve luftarakë dhe helikopterëve nga 1 mijë e 337 në 345.
Megjithatë, gjatë asaj periudhe, roli ndërkombëtar i ushtrisë u rrit, me dislokime të profilit të lartë në Ballkan dhe Afganistan. Trupat dhe burimet u shpërndanë gjithnjë e më pak.
Gjërat ndryshuan disi pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në 2014-ën. Shpenzimet e mbrojtjes u rritën midis asaj kohe dhe në vitin 2020 nga 32.4 miliardë euro në 45.6 miliardë euro. Por, kjo është ende 10 miliardë dollarë më pak se sa ishte në fund të Luftës së Ftohtë.
Gjendja e varfëruar e Bundeswehr-it nuk ka kaluar pa u vënë re nga aleatët e Gjermanisë. Një raport i fundit i komisionerit parlamentar gjerman për forcat e armatosura tha se ushtarët që ktheheshin nga Lituania u ankuan se shokët nga vendet e tjera “talleshin me ta” për gjendjen e pajisjeve radio të Bundeswehr-it.
Raporti gjithashtu vë në dukje se ushtarët gjetkë janë ende duke pritur për helmeta të reja beteje të porositura vite më parë. Gjendja e disa kazermave, objekteve sanitare dhe kuzhinave përshkruhet si “e shkretë”. Helikopteri kryesor i ngarkesave i ushtrisë, CH-53G i vjetër, i cili ka qenë në shërbim për gati 50 vjet, është “veçanërisht i prirur për t’u prishur për shkak të vjetërsisë dhe mungesës së pjesëve të nevojshme rezervë”.
Procesi i prokurimit ushtarak shumë burokratik dhe i ngadalshëm i Gjermanisë është një nga shkaqet e problemit. Porositja e zëvendësimeve për çdo gjë, nga pajisjet e rënda, anijet dhe tanket tek armatura e trupit “të gjitha kërkojnë shumë kohë”, thuhej në raport.
Ndërkohë, municioni ka një mungesë të madhe.
Lista e blerjeve
Tani vitet e dobëta po përfundojnë. Spekulimet tashmë po qarkullojnë se për çfarë do të shpenzohet fondi prej 100 miliardë eurosh – i financuar nga borxhi dhe i ndarë nga buxheti normal gjerman.
Nuk ka ende një listë përfundimtare të blerjeve, por konturet e përafërta janë tashmë të qarta. Një pjesë do të shkojë në 35 avionë luftarakë të prodhimit amerikan F-35 që Gjermania njoftoi se do t’i blejë në mars. Këta avionë, të cilët janë të aftë të mbajnë bomba bërthamore, do të sigurojnë rolin e vazhdueshëm të Gjermanisë në sistemin e ndarjes bërthamore të NATO-s, duke zëvendësuar aeroplanët Tornado të vendit që kanë fluturuar që nga vitet 1980.
Artikuj të tjerë të mundshëm të biletave të mëdha përfshijnë një helikopter të ri mallrash për të zëvendësuar CH-53G-të e vjetruar dhe automjetet e reja luftarake të këmbësorisë Puma.
Rreth 20 miliardë euro nga fondi pritet të shkojnë për të rimbushur rezervat e municionit të ushtrisë të varfëruara rëndë. 2.4 miliardë euro të tjera do të shpenzohen për forca të blinduara të reja për trupat si dhe syze për shikimin e natës dhe pajisje moderne radio.
Por tashmë po ngrihen shqetësime për mënyrën më të mirë të përdorimit të parave të gatshme.
Fondi ka shkaktuar gjithashtu përplasje të forta politike midis qeverisë dhe opozitës. Ekspertët ushtarakë kanë frikë se qeveria do ta përdorë atë thjesht për të shtuar buxhetin e mbrojtjes, në mënyrë që të arrijë objektivin e shpenzimeve të NATO-s prej 2 për qind.
Kjo do të shteronte të gjithë fondin brenda rreth katër viteve, thonë ata, me rrezikun që pasi të mbarohen, shpenzimet e mbrojtjes do të bien sërish.
Kristian Demokratët e opozitës e kundërshtojnë këtë ide, duke kërkuar në vend të kësaj një angazhim afatgjatë për shpenzime më të larta ushtarake. Mendimi i tyre ka rëndësi: krijimi i fondit do të kërkojë një amendament kushtetues dhe çdo ndryshim i tillë ka nevojë për dy të tretat e shumicës në parlament për të kaluar.
Alexander Dobrindt, një deputet i lartë konservator nga Bashkimi Kristian Social i opozitës, këmbënguli se Scholz kishte bërë dy premtime të ndara – për të siguruar 100 miliardë euro për forcat e armatosura dhe për të shpenzuar 2 për qind të PBB-së për mbrojtjen.
Ekspertët e mbrojtjes janë dakordndërsa të tjerë paralajmërojnë se fondi nuk do të jetë mjaft i madh për të kthyer pasurinë e Bundeswehr-it.
Po ashtu ka dhe nga ata që kanë një pikëpamje të ngjashme, duke thënë se buxheti kryesor i mbrojtjes së Gjermanisë duhet të rritet me 25 miliardë euro në vit në një bazë afatgjatë “për të ndërtuar dhe mbajtur një aftësi të qëndrueshme mbrojtëse”.
Të tjerë thonë se shpenzimet e mbrojtjes janë tashmë shumë të larta, duke i zvogëluar shpenzimet federale për shëndetësinë, arsimin, energjinë dhe mjedisin. Një apel publik i nisur nga një grup OJQ-sh, akademikësh dhe deputetësh të majtë kundër fondit në mars ka marrë rreth 50 mijë nënshkrime.
Ai paralajmëroi se Gjermania po fillonte “programin e saj më të madh të riarmatimit që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore” – një program që “nuk do të ndihmojë popullin e Ukrainës” dhe “nuk do ta bëjë botën tonë më paqësore apo më të sigurt”.
Çfarëdo që të vendoset përfundimisht, Bundeswehr po shijon një “moment pothuajse të paprecedentë në diell”.
Krone shpreson se kjo do të vazhdojë, por tingëllon e dyshimtë se do të ndodhë.
“Unë thjesht shpresoj që të mos kemi një situatë ku njerëzit të kalojnë te problemi tjetër dhe forcat e armatosura dhe nevojat e tyre të rrëshqasin përsëri nga ndërgjegjja publike”, thotë ai.
Marrë nga Financial Times, përshtatur për Albanian Post!
Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.
/Albanianpost.com
