Shteti Islamik dhe vakuumi i pushtetit në Irak dhe Siri

Gati tre vjet pasi grupi humbi enklavën e tij përfundimtare, luftëtarët e Shtetit Islamik po rishfaqen si një kërcënim vdekjeprurës, të ndihmuar nga mungesa e kontrollit qendror në shumë zona, sipas një duzinë zyrtarësh të sigurisë, udhëheqësve lokalë dhe banorëve në Irakun verior.

Shteti Islamik është larg nga forca e frikshme që ishte dikur, por celula militante që shpesh veprojnë të pavarura kanë mbijetuar në një zonë të Irakut verior dhe Sirisë verilindore, dhe në muajt e fundit ata kanë nisur sulme gjithnjë e më të pacipë.

“Daesh (Shteti Islamik) nuk është aq i fuqishëm sa ishte në vitin 2014”, tha Jabar Yawar, një zyrtar i lartë në forcat Peshmerga të rajonit autonom të Irakut, Kurdistan-i verior.

Sipas tij burimet e Daesh-it janë të kufizuara dhe nuk ka një udhëheqje të fortë të përbashkët, por për sa kohë që mosmarrëveshjet politike nuk zgjidhen, Daesh do të kthehet.

Disa kanë frikë se mund të ketë filluar të ndodhë.

Sipas burimeve të sigurisë në fund të janarit, Shteti Islamik kreu një nga sulmet e tij më vdekjeprurëse kundër ushtrisë irakiane prej vitesh, duke vrarë 11 ushtarë në një qytet afër Jalawla-s.

Të njëjtën ditë, militantët e saj sulmuan një burg në Siri nën kontrollin e milicisë kurde të mbështetur nga SHBA-të në një përpjekje për të liruar të burgosurit besnikë të grupit.

Ky ishte sulmi më i madh i Shtetit Islamik që nga shembja e kalifatit të tij të vetëshpallur në vitin 2019. Të paktën 200 të burgosur dhe militantë u vranë, si dhe 40 trupa kurde, 77 roje burgu dhe katër civilë.

Zyrtarët dhe banorët në Irakun verior dhe Sirinë lindore fajësojnë shumë rivalitetet midis grupeve të armatosura. Kur forcat irakiane, siriane, iraniane dhe të udhëhequra nga SHBA-të deklaruan se Shteti Islamik ishte rrahur, ata u përballën me njëri-tjetrin në të gjithë territorin që ai kishte sunduar.

Tani milicitë e mbështetur nga Irani sulmojnë forcat amerikane. Forcat turke bombardojnë militantët separatistë kurdë. Një mosmarrëveshje territoriale vazhdon midis Bagdadit dhe rajonit autonom kurd të Irakut.

Tensionet po minojnë sigurinë dhe qeverisjen e mirë, duke shkaktuar konfuzion që dikur lulëzoi Shteti Islamik.

Sipas zyrtarëve lokalë, toka bujqësore e largët midis çdo poste ushtarake është vendi ku fshihen militantët e Shtetit Islamik.

Një model i ngjashëm ndodh përgjatë korridorit 400 milje të maleve dhe shkretëtirës përmes Irakut verior dhe në Siri, ku dikur dominonte Shteti Islamik.

Qytete si Jalawla mbajnë plagët e luftimeve të ashpra pesë apo më shumë vite më parë – ndërtesa të kthyera në rrënoja dhe të plagosura me vrima plumbash. Pankartat që nderojnë komandantët e vrarë nga grupe të ndryshme të armatosura nxitojnë për hapësirë ​​në sheshet e qytetit.

Mosmarrëveshjet e Irakut

Në disa pjesë të Irakut ku operon Shteti Islamik, mosmarrëveshja kryesore është midis qeverisë në Bagdad dhe rajonit autonom kurd verior, shtëpia e depozitave të mëdha të naftës dhe një territor strategjik që pretendojnë të dyja palët.

Sulmet më vdekjeprurëse të xhihadistëve në Irak në muajt e fundit kanë ndodhur në ato zona. Dhjetëra ushtarë, luftëtarë kurdë dhe banorë janë vrarë në dhunën për të cilën zyrtarët lokalë fajësuan militantët besnikë të grupit.

Sipas Yawar, luftëtarët e Shtetit Islamik përdorin tokën e askujt midis pikave të kontrollit të ushtrisë irakiane, kurdëve dhe milicisë Shi’ite për t’u rigrupuar.

Mohammed Jabouri, një komandant i ushtrisë irakiane në provincën e Salahudinit, tha se militantët kishin tendencë të vepronin në grupe prej 10-15 personash.

Për shkak të mungesës së marrëveshjes mbi kontrollin territorial, ka zona ku as ushtria irakiane dhe as forcat kurde nuk mund të hyjnë për t’i ndjekur ato, shtoi ai.

Forcat paraushtarake shtetërore irakiane të rreshtuara me Iranin në teori koordinohen me ushtrinë irakiane, por disa zyrtarë lokalë thonë se kjo nuk ndodh gjithmonë.

Siria dhe kufijtë

Militantët e Shtetit Islamik në anën tjetër të korridorit të territorit të kontestuar, në Siri, po përfitojnë nga konfuzioni për të operuar në zona me popullsi të rrallë, sipas disa zyrtarëve dhe analistëve.

Forcat qeveritare siriane dhe milicitë e mbështetura nga Irani mbajnë territor në perëndim të lumit Eufrat dhe forcat kurde të mbështetura nga SHBA-të janë të vendosura në lindje të tij, duke përfshirë edhe vendin ku ndodhi sulmi në burg.

Pamja në anën irakiane të zonës kufitare nuk është më pak komplekse.

Ushtarët dhe luftëtarët e rreshtuar me Iranin, Turqinë, Sirinë dhe Perëndimin kontrollojnë segmente të ndryshme të tokës, me postblloqe të veçanta ndonjëherë vetëm disa qindra metra larg njëra-tjetrës.

Sipas zyrtarëve perëndimorë dhe irakianë, Irani dhe milicitë e tij përfaqësuese kërkojnë të mbajnë kontrollin e pikave kufitare Irako-Siriane që janë porta e Tehran-it për në Siri dhe Liban.

Zyrtarët amerikanë fajësojnë ato milici për sulmin e rreth 2 mijë trupave amerikane të stacionuara në Irak dhe Siri që luftojnë Shtetin Islamik. Tehrani nuk ka komentuar nëse Irani është i përfshirë.

Ndërkohë, Turqia nisi sulmet me dronë nga bazat në Irakun verior kundër militantëve separatistë kurdë që veprojnë në të dyja anët e kufirit.

Rënia e kalifatit

Në kulmin e fuqisë së tij nga 2014-2017, Shteti Islamik sundoi mbi miliona njerëz dhe mori përgjegjësinë ose frymëzoi sulmet në dhjetëra qytete në mbarë botën.

Udhëheqësi i saj Abu Bakr al-Baghdadi shpalli kalifatin e tij mbi një të katërtën e Irakut dhe Sirisë në vitin 2014 përpara se të vritej në një bastisje nga forcat speciale amerikane në Sirinë veriperëndimore në vitin 2019 ndërsa grupi u shemb.

Forcat e armatosura në Irakun verior dhe në Sirinë verilindore thonë se numri i madh i grupeve, të gjithë armiq të Shtetit Islamik, do të shtypte çdo ringjallje.

Pas sulmit në burg, koalicioni ushtarak i udhëhequr nga SHBA-të që lufton Shtetin Islamik tha në një deklaratë se sulmet e fundit përfundimisht e kishin bërë atë më të dobët.

Jo të gjitha komunitetet lokale janë të bindura.

“Pas sulmit në burgun e Sirisë, ne kemi frikë se Daesh mund të kthehet”, tha Hussein Suleiman, një punonjës i qeverisë në qytetin irakian Sinjar, të cilin Shteti Islamik e pushtoi në vitin 2014 dhe ku vrau mijëra anëtarë të pakicës Yazidi.

Marrë nga Reuters, përshtatur për Albanian Post!

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.