SHBA/ Demokratët përplasen me gjykatën për ligjin e abortit

Për gati gjysmë shekulli, republikanët kanë qenë kundër “gjyqtarëve të pazgjedhur” që marrin vendime, të cilat sipas tyre u heqin të drejtën votuesve që të vendosin vetë se cilat ligje duhet të rregullojnë çështjet kryesore.

Por, nga momenti i publikimit të një projekt-vendimi të Gjykatës së Lartë, i cili do të përmbyste të drejtën e gjatë kushtetuese për abortin, demokratët kanë qenë ata që e përqafuan këtë ankesë, duke e ndryshuar skenarin.

Partia shpreh zhgënjimin e saj me elementë të sistemit të SHBA-ve që kanë fuqizuar një pakicë votuesish të vendit për të zgjedhur ligjvënës që kanë riformuar me sukses Gjykatën e Lartë.

Kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi dhe udhëheqësi i shumicës në Senat, Charles  Schumer, denoncuan shumicën e dukshme konservatore që qëndron pas projekt-opinionit.

Përfaqësuesi Jamie Raskini përshkroi ata si “të zgjedhur me dorë” dhe “të urdhëruar” nga teokratët dhe autokratët.

Me atë shumicë që ka të ngjarë të zgjasë për të ardhmen e parashikueshme, kritika nga e majta se vendimet e gjykatës jo vetëm janë të gabuara, por edhe dëshmi e një degradimi më të thellë brenda demokracisë amerikane, është bërë një temë e përsëritur.

Për konservatorët, gjithçka duket e njohur, një jehonë e kërkesave të tyre të vazhdueshme që çështje të tilla si aborti t’u lihen shteteve dhe votuesve të tyre për të vendosur.

“Në fakt tingëllon sikur ata i morën fjalët e mia që kur unë kandidoja për Senat në vitin 2002”, tha Tony Perkins, presidenti konservator i krishterë i Këshillit të Kërkimeve Familjare, i cili ka bërë presion për dekada për të shpallur të jashtëligjshëm abortin.

“Ajo që ata po thonë, është ajo çka republikanët kanë thënë për vite me radhë”.

Megjithatë, demokratët këmbëngulin se këtë herë është ndryshe. Ata thonë se janë shtyrë në një pozicion më konfrontues nga avantazhet strukturore që kanë krijuar një fushë loje të pabarabartë politike, duke ndihmuar republikanët të instalojnë një shumicë konservatore në gjykatë që është jashtë hapit me vullnetin publik.

Gjithashtu vënë në dukje taktika të ashpra nga republikanët, të cilët kanë shkelur konventën, duke përfshirë mohimin e mundësisë së ish-presidentit Barack Obama në seancat dëgjimore në Senat për një nga kandidatët e tij në Gjykatën e Lartë dhe nxitimin për konfirmimin e një prej të nominuarve të ish-presidentit Donald Trump vetëm disa javë përpara zgjedhjeve.

Për shumë nga e majta, kombinimi ka politizuar gjykatën, duke mos u lënë atyre zgjidhje tjetër veçse të përgjigjen në të njëjtën mënyrë.

“Presidentët, nga Abe Lincoln te Teddy Roosevelt, kanë kapur energjinë e publikut duke kandiduar dhe duke bërë fushatë kundër pushtetit të Gjykatës së Lartë dhe demokratët po e përvetësojnë ngadalë këtë rol”, tha Brian Fallon, drejtori ekzekutiv i Demand Justice, grup liberal që mbështet zgjerimin e gjykatës për të kapërcyer shumicën aktuale konservatore.

“Situata ia ka lënë tërësisht vendin politikës. Ideja mitike se gjykata është plotësisht mbi politikën është një mashtrim”.

Zemërimi i demokratëve është i ankoruar në avantazhet strukturore.

Demokratët kanë fituar votën popullore në shtatë nga nëntë garat e fundit presidenciale, shtrirje që mbulon më shumë se tri dekada, gjatë së cilës u emëruan të gjithë gjyqtarët aktualë të Gjykatës së Lartë.

Republikanët fituan katër nga ato nëntë zgjedhje në kolegjin elektoral. Dhe ata kanë emëruar gjashtë nga nëntë gjyqtarët aktualë.

Dy ish-presidentët republikanë, Trump dhe George Bush, të cilët emëruan pesë gjyqtarë mes tyre, fituan zgjedhjet në të cilat morën më pak vota popullore se sa kundërshtarët e tyre.

Fuqia republikane në Senat, e cila duhet të konfirmojë nominimet e Gjykatës së Lartë, është rritur në mënyrë të ngjashme nga dispozitat kushtetuese që u japin shteteve një numër të barabartë përfaqësuesish në dhomën e sipërme të Kongresit, pavarësisht nga popullsia.

Wyoming, me pak më shumë se gjysmë milioni njerëz, ka të njëjtin numër senatorësh – dy – si Kalifornia, e cila është shtëpia e afro 40 milionëve.

Ndërsa vota popullore është bërë gjithnjë e më e polarizuar përgjatë një ndarjeje urban-rural, kjo ka funksionuar në të mirë të republikanëve, të cilët dominojnë në shumë shtete më pak të populluara.

50 senatorët republikanë që shërbejnë tani morën 63 milionë vota në zgjedhjet e tyre më të fundit, ndërsa 50 senatorët demokratë ishin preferenca e 87 milionë votuesve, sipas një llogaritjeje nga Michael Ettlinger, drejtor i Shkollës së Politikave Publike Carsey në Universitetin e New Hampshire.

Opinioni publik mbi abortin ka mbetur mjaft i qëndrueshëm në 49 vitet që kur gjykata vendosi për Roe kundër Wade. Sipas Gallup, 21 për qind e amerikanëve mendonin se aborti duhet të ishte i paligjshëm në të gjitha rrethanat në 1975, krahasuar me 19 për qind në 2021.

22 për qind mendonin se aborti duhet të ishte i ligjshëm në çdo rrethanë në 1975, krahasuar me 32 për qind në 2021. Shumica, 54 për qind në 1975 dhe 48 për qind në 2021 thanë se aborti duhet të jetë i ligjshëm në rrethana të caktuara.

Perspektiva e përmbysjes së precedentit të Gjykatës së Lartë jep një rezultat më përfundimtar të votimit.

Pavarësisht nga tabloja kombëtare gjerësisht në favor të Roe, konservatorët kanë argumentuar për dekada se gjykata duhet të lejojë që vullneti popullor të mbizotërojë në shtete.

Sipas këndvështrimit të tyre, Roe kundër Wade, i cili urdhëroi që gratë të kenë të drejtën bazë për abort, pengoi aftësinë e legjislativëve dhe guvernatorëve të shtetit për të vendosur.

“Është koha për t’iu kushtuar vëmendje Kushtetutës dhe për t’ua kthyer çështjen e abortit përfaqësuesve të zgjedhur të popullit”, shkruan gjyqtari Samuel A. Alito Jr. në draft opinionin e dalë të hënën.

Gjykata e Lartë, në një deklaratë, konfirmoi se dokumenti ishte “autentik”, ndërsa theksoi se nuk përfaqësonte qëndrimin përfundimtar të gjykatës apo ndonjë prej anëtarëve të saj.

Nëse gjykata e rrëzon Roe, 13 shtete kanë ligje që do të ndalonin ose kufizonin menjëherë abortin.

Katër shtete të tjera, duke përfshirë Michiganin dhe Wisconsin, të cilat kanë guvernatorët dhe prokurorët e përgjithshëm demokratë, kanë ligje mbi librat e para vitit 1973 që ndalojnë abortin dhe do të bëheshin sërish të detyrueshëm.

Demokratët thonë se republikanët kanë tërhequr linja legjislative në disa prej këtyre shteteve në një mënyrë të çuditshme që pengon vullnetin popullor.

Demokratët, ndërkohë, thonë se janë të gatshëm që gjykata të përmbysë ndoshta precedentë të tjerë, duke përfshirë ato që zgjeruan të drejtat për amerikanët homoseksualë, gratë dhe njerëzit me ngjyrë.

“Përgjatë pjesës më të madhe të historisë së SHBA-ve, ka pasur një aksion të përbashkët midis aktorëve politikë elitë në ruajtjen e Gjykatës së Lartë si një institucion që konsiderohet si i ndarë dhe mbi politikën”, tha Richard Fallon Jr., profesor në një Shkollë Juridike në Harvard.

Marrë nga The Washington Post, përshtatur për Albanian Post

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.