Rusia e vendos Evropën në një udhëkryq: Sa do të kushtonte riarmatimi?

Nga njëra anë, Rusia po përparon në Ukrainë dhe do të shpenzojë 140 miliardë dollarë për armatim këtë vit.

Nga ana tjetër, rreziku që presidenti i ardhshëm i Shteteve të Bashkuara të jetë Donald Trump, i cili jo vetëm po përpiqet të bllokojë ndihmën për Ukrainën, por ka vënë në pikëpyetje edhe nenin V të mbrojtjes reciproke të NATO-s.

Pyetja është kjo: Nëse me të vërtetë fillon një shkëputje amerikane, a është Evropa e aftë t’i bëjë ballë Rusisë, të ruajë parandalimin dhe sigurinë?

Një gjë është e sigurt: Një buxhet më i lartë ushtarak nënkupton zgjedhje të vështira.

Ju duhet të shkurtoni shpenzimet e tjera, nëse nuk doni të hyni në borxhe.

Angazhimi i vendeve të NATO-s është të arrijnë pragun prej 2% të PBB-së që do t’i ndahet mbrojtjes.

Në realitet, Evropa ka shpenzuar më shumë prej disa vitesh.

Para së gjithash, ka një kufi të përkohshëm: 2014, viti në të cilin Rusia aneksoi Krimenë dhe mbështeti separatistët e Donbasit me ushtrinë e saj.

Në vitin 2014, vetëm tre anëtarë të NATO-s kishin arritur qëllimin për të shpenzuar 2% të PBB-së për mbrojtjen.

Njëmbëdhjetë vende e bënë këtë vitin e kaluar, dhjetë prej tyre në Evropë, dhe këtë vit të paktën 18 nga 32 anëtarët e NATO-s pritet të arrijnë pragun.

Problemi është se kjo rritje vjen pas një dividendi shumë të gjatë paqeje, në të cilin ushtritë u neglizhuan.

Në vitin 2022, pavarësisht rritjeve të vazhdueshme, shpenzimet e anëtarëve evropianë të NATO-s nuk e kaluan realisht atë të vitit 1990.

Këtë vit do të arrijë në rreth 380 miliardë dollarë, që në barazinë e fuqisë blerëse është pak a shumë i njëjti buxhet me Rusinë, sipas llogaritjeve të Economist.

Sipas një studimi të fundit nga Instituti Ifo, një nga institutet më të rëndësishme ekonomike gjermane, shumica e vendeve evropiane mund të arrijnë pragun prej 2% të PBB-së duke ulur shpenzimet e tjera qeveritare me më pak se 1 pikë përqindjeje.

Por 2% është një objektiv minimal, i cili – thonë ekspertët – nuk do të jetë i mjaftueshëm nëse në të ardhmen e afërt Shtetet e Bashkuara do të vënë në pikëpyetje paktin e Atlantikut.

Shumë analistë besojnë se buxheti ushtarak i Evropës duhet të arrijë të paktën 3% të PBB-së nëse SHBA fillon të shkëputet.

Një buxhet i tillë do kërkonte shkurtime më të mëdha.

Italia dhe Gjermania, përsëri sipas Ifo, duhet të ulin shpenzimet qeveritare joushtarake me rreth 3 për qind. Franca dhe Anglia rreth 2. Spanja pothuajse 4.

Alternativa ndaj shkurtimeve është të huazoni para.

Por për vendet me borxhe, hapësira për manovrim është e ngushtë.

Vende të tilla si Spanja, Italia dhe Belgjika, me deficite dhe borxhe ndër më të lartat në Evropë, janë gjithashtu ato më të largëta nga pragu prej 2% të PBB-së që ndahet për mbrojtjen.

Hendeku më i madh u grumbullua nga Gjermania, e cila megjithatë e ka përgjysmuar në dhjetë vitet e fundit dhe planifikon ta mbyllë plotësisht në vitin 2024.

Vitin e kaluar Spanja pati një deficit shpenzimesh ushtarake (krahasuar me objektivin minimal të NATO-s) prej 11 miliardë eurosh.

Italia me 10.8 miliardë, Belgjika me 4.6 miliardë.

Forcimi i mbrojtjes në këto raste është më i ndërlikuar sepse janë vende me një borxh më të madh se 100% të PBB-së.

Italia paguan shumë interesa që shteron të ardhurat publike.

Për më tepër, e gjithë Evropa është në një situatë të vështirë ekonomike.

Rritja është pothuajse në ngecje dhe ka dy sfida në horizont: proteksionizmi amerikan, me tarifa më të larta nëse zgjidhej Donald Trump, dhe rritja e importeve me kosto të ulët kineze (makina elektrike, panele diellore, etj.) – rrezik për të dëmtuar prodhimin evropian.

Por duhet të shohim gjithashtu gotën gjysmë plot: kriza energjetike e Rusisë e shkaktuar nga lufta është kapërcyer pjesërisht duke pasur parasysh se çmimet e gazit në Evropë janë larg nga kulmi i tyre.

Pastaj është thirrur një rrugë përfundimtare për të forcuar dhe bërë shpenzimet evropiane të luftës më koherente.

Një propozim nga Estonia, tashmë i mbështetur edhe nga Franca.

Ideja është krijimi i borxhit të përbashkët për mbrojtjen, i njëjti mekanizëm si fondi i gjeneratës tjetër të BE-së që përdoret kundër pandemisë.

Shuma e propozuar është njëqind miliardë euro.

Marrë nga “La Stampa”, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.