Pengjet e Hamas-it mund të bëhen një lojë rajonale e pushtetit

Etiketimi i Qatar-it nga Izraeli si një sponsor shtetëror i terrorit është paksa deluzionale.

Nga njëra anë, qatarianët akuzohen se mbështesin terrorin sepse mbështesin Hamasin dhe presin liderët e grupit.

Nga ana tjetër, Qatar-i mban çelësat e krizës së pengjeve.

Kjo retorikë kundër Qatar-it tani kërkon që Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera të ushtrojnë presion dhe madje të vendosin sanksione ndaj vendit në mënyrë që ta detyrojnë atë të ndërpresë lidhjet me Hamasin.

Në të njëjtën kohë, izraelitët po shpojnë veshët për çdo deklaratë të Qatar-it në lidhje me perspektivat e lirimit të pengjeve.

Washington-i, megjithatë, nuk po i bashkohet fushatës izraelite.

Përkundrazi, Shtetet e Bashkuara kanë lavdëruar ndërmjetësimin e Doha-s, edhe pse i dinë mirë thirrjet kundër Qatar-it në Izrael.

Javën e kaluar, “The Washington Post” raportoi se Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken arriti një “marrëveshje” në ditët e fundit me sundimtarin e Qatar-it, Tamim bin Hamad Al Thani, sipas së cilës Doha do të rivlerësonte lidhjet e saj me Hamasin.

Gazeta nuk tha se çfarë nënkupton ky rivlerësim, kur do të ndodhte, nëse do të çonte në dëbimin e liderëve të Hamasit nga vendi dhe, jo më pak e rëndësishme, çfarë do të ndodhte nëse Doha do t’i jepte fund marrëdhënieve me Hamasin.

Ata që sot po i bëjnë thirrje Qatar-it të ndërpresë lidhjet me grupin palestinez, mund të zbulojnë më vonë se Hamasi do të gjejë miq të rinj – ndoshta në Iran ose Siri.

Ndoshta edhe në Rusi, e cila priti liderët e Hamasit javën e kaluar. Të tre vendet janë jashtë sferës së ndikimit të Amerikës dhe Perëndimit.

Në këtë moment, Izraeli mund të shpresojë vetëm se marrëdhëniet e mira të Qatar-it me Hamasin do të sjellin disa rezultate për pengjet dhe familjet e tyre.

Kryeministri Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, një anëtar i familjes mbretërore, po merr përgjegjësinë personale për përpjekjen e ndërmjetësimit.

Dhe ai mund të jetë më i kualifikuari për ta menaxhuar atë, duke marrë parasysh rolin e tij në një rast tjetër tronditës rrëmbimi.

Ai e ndërmjetësoi me sukses, por shkaktoi një kosto të rëndë financiare dhe politike. Trajtimi i kësaj krize nga Al Thani tregon kompleksitetin e krizës aktuale – dhe hedh dritë mbi shanset e suksesit.

Më 16 dhjetor 2015, 28 shtetas të Qatar-it u rrëmbyen në Irak në një udhëtim gjuetie në shkretëtirë në Guvernatorin Muthanna.

Lista e të rrëmbyerve përfshinte, ndër të tjera, një kandidat për postin e ministrit të Jashtëm dhe anëtarë të familjes mbretërore – kushëririn e sundimtarit dhe një dajë.

Fillimisht ishte e paqartë se cilët ishin rrëmbyesit dhe për shumë javë qatarianët nuk dëgjuan asgjë nga robërit apo robëruesit.

Natyrisht, faji ra mbi ISIS-in, i cili tashmë kishte pushtuar pjesë të Irakut dhe Sirisë. Megjithatë, shpejt doli në dritë se rrëmbyesit i përkisnin milicisë shiite irakiane Kataib Hezbollah (nuk ka lidhje me Hezbollahun libanez), një mbrojtës i Iranit, i cili kishte kryer rrëmbimin për të zhvatur para – dhe shumë.

Nga një seri email-esh dhe mesazhesh midis Al-Thani dhe ambasadorit të Qatar-it në Irak, të cilat u publikuan nga mediat globale në vitin 2018, dhanë disa njohuri sesi bisedimet përparuan.

Negociatat fillimisht kishin të bënin me shpërblimin masiv që kërkuan rrëmbyesit, por më pas u zhvilluan në një marrëveshje politike.

Nuk është plotësisht e qartë se sa para janë paguar në fund. Disa raporte flasin se Qatar-i u paguan militantëve dhe ndërmjetësit 1 miliard dollarë; të tjerët e vlerësojnë shifrën në 360 milionë dollarë, të cilat u transferuan në Irak me valixhe.

Pjesa më e rëndësishme e marrëveshjes u hartua nga Qassem Soleimani, i cili ishte komandanti i Forcës Quds të Gardës Revolucionare Islamike dhe më vonë u vra nga Shtetet e Bashkuara.

Plani i Katër Qyteteve të Soleimani-t përfshinte heqjen e rrethimeve në katër qytete në Siri – dy prej të cilave ishin të rrethuar nga regjimi i Asadit dhe milicitë e tij, dhe dy nga rebelët e sponsorizuar nga Qatari.

Soleimani propozoi që të dy rrethimet të hiqen, ose një shkëmbim popullsie midis qyteteve.

Milicitë e mbështetura nga Qatar-i nuk nxituan të binin dakord, por përfundimisht bisedimet u morën nga vetë Soleimani, i cili ishte në gjendje të rriste presionin.

Hezbollahu i Liban-it dërgoi një të dërguar special në Doha me një mesazh të qartë: për të liruar pengjet, plani i Katër Qyteteve duhet të zbatohet.

Në fund, plani nuk u realizua kurrë, për shkak të kundërshtimit të regjimit sirian dhe milicive të tij, të cilat nuk ishin palë në marrëveshje.

Pengjet nuk u liruan. Qatar-i ishte i dëshpëruar dhe madje mendonte të sulmonte vendin ku besohej se mbaheshin të rrëmbyerit, edhe pse vendi nuk kishte mjete apo aftësi për ta bërë këtë.

Vetëm në prill 2017, rreth 18 muaj pas rrëmbimit, u hap një kanal i ri ndërmjetësimi nëpërmjet ministrit të jashtëm të atëhershëm irakian Qasim al-Araji, i cili është i lidhur ngushtë me milicitë shiite dhe që tani shërben si këshilltar sigurie në Irak.

Ai informoi bashkëbiseduesin e tij nga Qatar-i në atë kohë, njeriun që tani është kryeministër, se kush i mbante pengjet dhe dha kushtet për lirimin e tyre. Qatar-i pagoi dhe pengjet u kthyen në shtëpi.

Përpjekjet e Qatar-it, veçanërisht pagesat bujare të shpërblimit për milicinë shiite, ishin ndër faktorët që çuan në izolimin e Qatar-it dy muaj më vonë nga Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini dhe Egjipti.

“Qatar-i është një vend që mbështet terrorizmin dhe është një aleat i Iranit”, pohuan vendet, megjithëse ata nuk e konsideronin Hamasin si mes atyre terroristëve.

Arabia Saudite e lejoi Hamasin të hapte një zyrë përfaqësuese dhe Egjipti ndaloi ta cilësonte atë organizatë terroriste në 2015.

Ajo që i shqetësoi ata ishte lidhja e Qatar-it me milicitë terroriste të mbështetura nga Irani, dhe aq më tepër, fakti që ai ka ndonjë lidhje me Iranin.

Ata ishin jo më pak të revoltuar nga rrjeti televiziv Al Jazeera, i cili është në pronësi të familjes në pushtet të Qatar-it.

Që nga themelimi i saj në 1996, Al Jazeera ka qenë një gjemb në sytë e shumë regjimeve arabe.

Embargoja ndaj Qatar-it u hoq vetëm në vitin 2021 nën presionin e SHBA-ve dhe liderët e vendeve që dikur e shmangnin atë filluan ta përqafonin atë me kujdes.

Dy vjet më vonë, Arabia Saudite rinovoi marrëdhëniet e saj me Teheran-in dhe Egjipti zhvilloi bisedime eksploruese me Republikën Islamike.

Emiratet e Bashkuara Arabe rinovuan marrëdhëniet me Iranin më shumë se një vit më parë.

Është shkruar shumë këtu për rolin e Qatar-it në ndërmjetësimin midis Shteteve të Bashkuara dhe Talebanëve, i cili përfundoi në një marrëveshje që lejoi një tërheqje relativisht të qetë të forcave amerikane nga Afganistani dhe për rolin e tij njëvjeçar si një ndërmjetës për shkëmbimin e të burgosurve midis Shteteve të Bashkuara dhe Iranit.

Megjithatë, kriza e të rrëmbyerve nga Qatar-i dhe shfrytëzimi i tij politik ngre pyetje alarmante nëse pengjet izraelitë në Gaza mund të përfundojnë duke u përdorur si pazare, jo vetëm midis Hamasit dhe Izraelit, por edhe nga aktorë të tjerë rajonalë.

Hezbollah-u dhe Irani, nëpërmjet Hamasit, mund të paraqesin kërkesa që nuk kanë të bëjnë me cilësinë e jetës së banorëve të Gazës apo me mbijetesën e Hamasit, por me interesat e tyre në Liban dhe Siri.

Nuk është plotësisht e qartë se mbi çfarë baze kryeministri i Qatar-it transmetoi një optimizëm të tillë për një përparim në bisedimet e pengjeve dhe shpreson se kriza do të përfundojë së shpejti.

Supozimi është se ai ka marrë disa lëshime nga Izraeli, me garancitë dhe presionin e SHBA-ve, për të lehtësuar marrëveshjet e ndihmës humanitare.

Por është gjithashtu e rëndësishme të kujtojmë se jo të gjithë pengjet mbahen nga Hamasi; disa janë robër të Xhihadit Islamik, një përfaqësues i Iranit.

Dhe askush nuk e di se cili anëtar i Hamasit do të vendosë për lirimin e tyre – udhëheqja në Gaza e kryesuar nga Yahya Sinwar apo udhëheqja e huaj në Qatar.

Nëse ka ende një shans që pengjet të mos bëhen peng në një lojë shahu rajonal, Izraeli nuk duhet të hezitojë.

Një lëshim i shpejtë i bazuar në marrëveshjet lokale, edhe nëse çmimi është i lartë, do të jetë shumë më i lirë dhe më i lehtë se alternativa.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.