Paqja mes Ukrainës dhe Rusisë, e paarritshme si kurrë më parë

Me Rusinë dhe Ukrainën të bllokuara në vitin e tretë të luftës gjithëpërfshirëse, nuk ka asnjë rrugë të qartë drejt fitores ushtarake për asnjërën palë.

As nuk ka perspektiva të menjëhershme për një armëpushim dhe një plan përfundimtar paqeje, me të dyja palët që të qëndrojnë në pozicione të papajtueshme.

Megjithatë, çështjet që do të duhej të trajtoheshin në çdo zgjidhje të ardhshme të paqes janë evidente, dhe në fakt ishin në qendër të negociatave dy vjet më parë.

Dokumentet e shqyrtuara nga “The New York Times” hedhin dritë mbi pikat e mosmarrëveshjes që duhet të kapërcehen.

Dokumentet dolën nga seancat e negociatave që u zhvilluan në javët pas fillimit të luftës, nga shkurti deri në prill të vitit 2022.

Ishte hera e vetme që zyrtarët ukrainas dhe rusë dihet se janë përfshirë në bisedime të drejtpërdrejta të paqes.

Bisedimet dështuan.

Sot, edhe me qindra mijëra të vdekur dhe të plagosur, Moska dhe Kievi duken më larg paqes se në çdo kohë tjetër që nga pushtimi në shkallë të gjerë.

Të premten, Putin tha se Rusia do të binte dakord për një armëpushim vetëm nëse Ukraina do të dorëzonte katër rajone që Kremlini i ka shpallur pjesë të Rusisë dhe do të hiqte dorë nga aspiratat e saj për NATO-n.

Në thelb ishte një kërkesë për kapitullim, të cilën qeveria ukrainase e denoncoi menjëherë.

Kërkesat aktuale të Ukrainës – një tërheqje e të gjitha forcave ruse nga territori ukrainas – duken gjithashtu joreale duke pasur parasysh vendosmërinë e dukshme të Putinit dhe avantazhet aktuale të ushtrisë së tij.

Kjo përfshin gadishullin e Krimesë, të cilin Putin e aneksoi në vitin 2014 në një operacion të shpejtë që ai e konsideron qendror për trashëgiminë e tij.

Por në një moment, të dyja palët mund të kthehen sërish në tryezën e bisedimeve – një skenar që pritet të diskutohet ndërsa Ukraina mbledh shumë vende, megjithëse jo Rusinë, për një konferencë paqeje në Zvicër këtë fundjavë.

Nëse dhe kur Ukraina dhe Rusia të rifillojnë negociatat e drejtpërdrejta, çështjet e ngritura në dokumentet e prodhuara në fillim të luftës, duke përfshirë statusin e territoreve të okupuara të Ukrainës dhe garancitë e ardhshme të sigurisë të Ukrainës, do të mbeten të rëndësishme.

Një ekzaminim i dokumenteve tregon se të dyja palët u përplasën për çështje që përfshijnë nivelet e armëve, kushtet e anëtarësimit të mundshëm të Ukrainës në Bashkimin Evropian dhe ligjet specifike të Ukrainës mbi gjuhën dhe kulturën që Rusia donte të shfuqizoheshin.

Negociatorët e Ukrainës ofruan të heqin dorë nga anëtarësimi në NATO dhe të pranojnë pushtimin rus të pjesëve të territorit të tyre.

Por ata refuzuan të njohin sovranitetin rus mbi ta.

Rusia, e shtangur nga rezistenca e ashpër që po bënte Ukraina, dukej e hapur ndaj një marrëveshjeje të tillë, por përfundimisht hoqi dorë nga komponenti i saj kritik: një marrëveshje që detyronte vendet e tjera të dilnin në mbrojtje të Ukrainës nëse ajo do të sulmohej përsëri.

Në atë kohë, dihej pak rreth këtyre negociatave të paqes, dhe ajo që ka rrjedhur në dy vjet që nga ajo kohë është futur në pikat e bisedimeve të kohës së luftës nga secila palë.

Putin pretendon se Perëndimi i bëri presion Ukrainës për të refuzuar një marrëveshje paqeje; Ministria e Jashtme e Ukrainës thotë se “nëse Rusia donte paqe në vitin 2022, pse e kishte sulmuar Ukrainën në radhë të parë?”

The Times ka publikuar dokumentet e plota që ka marrë.

Ato janë drafte të traktateve të datës 17 mars dhe 15 prill 2022, që tregojnë propozimet dhe pikat e marrëveshjes konkurruese të dy palëve; dhe një “komunikim” privat në bisedimet personale në Stamboll më 29 mars që përmbledhte marrëveshjen e propozuar.

Dokumentet u siguruan nga burime ukrainase, ruse dhe evropiane dhe u konfirmuan si autentike nga pjesëmarrësit në bisedime dhe njerëz të tjerë pranë tyre.

Disa aspekte të këtyre dokumenteve janë shfaqur, por pjesa më e madhe e materialit nuk është bërë e ditur më parë.

Marrë nga “New York Times”, përshtatur për Albanian Post 

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.