Washington-i dëgjon jehonën e viteve ‘50 dhe shqetësohet: A është kjo një Luftë e Ftohtë me Kinën?

Kur ish-kryeministri australian dhe eksperti i vjetër i Kinës, Kevin Rudd, i tha kohët e fundit një gazete gjermane se një Luftë e Ftohtë midis Pekinit dhe Washington-it ishte “e mundshme”, vërejtjet e tij u sulën drejt Shtëpisë së Bardhë, ku zyrtarët kanë zgjedhur zgjatimet për të shuar krahasime të tilla.

Është e vërtetë, pranojnë ata, se Kina po shfaqet si një kundërshtare strategjike shumë më e gjerë se sa ishte ndonjëherë Bashkimi Sovjetik – një kërcënim teknologjik, një kërcënim ushtarak, një rival ekonomik.

Dhe teksa presidenti Biden këmbënguli muajin e kaluar në Kombet e Bashkuara se “nuk po kërkojmë një Luftë të Ftohtë të re ose një botë të ndarë në blloqe të ngurtë”, referencat e tij të përsëritura këtë vit për një luftë brezash midis “autokracisë dhe demokracisë” sugjerojnë disa aspekte ideologjike të viteve 1950 dhe ‘60.

Pyetja nëse Shtetet e Bashkuara të Amerikës po hyjnë në një Luftë të re të Ftohtë është më shumë sesa thjesht gjetja e metaforës së duhur për këtë kthesë të çuditshme në politikën e superfuqisë.

Qeveritë që zhyten në një mentalitet të Luftës së Ftohtë mund të ekzagjerojnë çdo konflikt, të bindur se janë pjesë e një lufte më të madhe. Ata mund të humbasin mundësitë për bashkëpunim, siç bënë Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Kina në luftimin e COVID-19 dhe ende lidhur me klimën.

Dhe çështja nëse kjo është një Luftë e Ftohtë, apo diçka krejt tjetër, fshihet vetëm nën përshkallëzimin e tensioneve mbi strategjinë ekonomike, konkurrencën teknologjike dhe manovrat ushtarake – nënujore, në hapësirë ​​dhe në hapësirën kibernetike.

Pa dyshim, javët e kaluara janë kumbuar me jehonë të sjelljes së Luftës së Ftohtë të stilit të vjetër: Forcat Ajrore Kineze që kryejnë fluturime brenda zonës së identifikimit ajror të Tajvanit.

Pekini po zgjeron programin e tij hapësinor, duke nisur tre astronautë të tjerë në stacionin e tij hapësinor dhe duke përshpejtuar testet e tij të raketave hipersonike që kanë për qëllim të mposhtin mbrojtjen raketore amerikane dhe lirimin e një drejtuesi të lartë të Huawei-t për dy kanadezë dhe dy amerikanë në atë që dukej si shkëmbim i të burgosurve.

Në të njëjtën kohë, SHBA njoftoi se do të siguronte teknologji bërthamore të nëndetëseve në Australi, me perspektivën që nënshtetasit e saj mund të shfaqeshin përgjatë bregdetit kinez.

Komentuesve kinezë nuk u ka shpëtuar fakti që hera e fundit që Shtetet e Bashkuara ndanë atë lloj teknologjie ishte në vitin 1958, kur Britania miratoi reaktorët detarë si pjesë e përpjekjes për të kundërshtuar arsenalet bërthamore në rritje të Rusisë.

Dhe pak para shpalljes së marrëveshjes me Australinë, fotografitë satelitore zbuluan fusha të reja raketash bërthamore kineze, ekzistencën e të cilave Pekini nuk e ka shpjeguar.

Analistët amerikanë janë të pasigurt në lidhje me synimet e qeverisë kineze, por disa nga agjencitë e inteligjencës amerikane dhe Pentagoni po pyesin nëse presidenti Xi Jinping ka vendosur të braktisë gjashtë dekada të strategjisë “minimalo-parandaluese” kineze.

Edhe në rrezikun e krijimit të armëve të reja.

Zhurma e vazhdueshme e konfliktit kibernetik ishte një faktor pas njoftimit të Agjencisë Qendrore të Inteligjencës këtë muaj se kishte krijuar një qendër të re të misionit në Kinë për të pozicionuar Shtetet e Bashkuara.

Sipas fjalëve të drejtorit të saj, William J. Burns, qendra ishte për t’u përballur me “kërcënimin më të rëndësishëm gjeopolitik në shekullin XXl, një qeveri kineze gjithnjë e më kundërshtuese”.

Për të gjitha këto, ndihmësit kryesorë të Biden-it thonë se Lufta e Ftohtë e vjetër është mënyra e gabuar për të përcaktuar atë që po ndodh dhe se përdorimi i termit mund të bëhet një profeci vetë-përmbushëse.

Në vend të kësaj, ata argumentojnë se duhet të jetë e mundur që dy superfuqitë të ndahen, duke bashkëpunuar për klimën dhe duke mbajtur arsenalin e Koresë së Veriut.

Kjo edhe kur konkurrojnë në teknologji dhe tregti, ose duke kërcyer për avantazh në Detin e Kinës Jugore dhe rreth Tajvanit.

Shtëpia e Bardhë është e predispozuar të vendosë një etiketë në këtë qasje me shumë shtresa, e cila mund të shpjegojë pse Biden-i ende nuk ka mbajtur një fjalim me çdo detaj.

Por veprimet e tij deri tani duken gjithnjë e më shumë si ato në një botë të bashkëjetesës konkurruese, pak më të ashpër se “bashkëjetesa paqësore” që udhëheqësi sovjetik, Nikita S. Hrushovi, përdori për të karakterizuar Luftën e Ftohtë të vjetër.

“Kjo nuk është asgjë si Lufta e Ftohtë, e cila ishte kryesisht një garë ushtarake”, ka thënë një nga këshilltarët e administratës së Biden-it në një intervistë.

Në korrik, këshilltari kryesor i Biden-it për Azinë, Kurt M. Campbell, tha se krahasimi i Luftës së Ftohtë “errëson më shumë sesa ndriçon” dhe “nuk është në asnjë mënyrë i dobishëm, në thelb, për disa nga sfidat e paraqitura nga Kina”.

Lidhjet e thella midis dy ekonomive – varësitë reciproke nga teknologjia, tregtia dhe të dhënat që kërcejnë Paqësorin në rrjetet e dominuara nga Amerika dhe Kina – nuk ekzistonin kurrë në Luftën e Ftohtë.

Muri i Berlinit, jo vetëm që përcaktoi një vijë të mprehtë midis sferave të ndikimit, lirisë dhe kontrollit autoritar, por ndaloi shumicën e komunikimeve dhe tregtisë.

Vitin që ra, 1989, Shtetet e Bashkuara eksportuan 4.3 miliardë dollarë mallra te sovjetikët dhe importuan 709 milionë dollarë, një dështim i parëndësishëm për të dyja ekonomitë.

Në këtë ngërç superfuqish, të gjitha ato linja janë të paqarta, me pajisjet Huawei dhe China Telecom që transmetojnë të dhëna përmes kombeve të NATO-s apo me aplikacionin kinez TikTok aktiv në dhjetëra miliona telefona amerikanë.

Si dhe Pekinin e shqetësuar se goditja e Perëndimit për shitjen e gjysmëpërçuesve të avancuar mund të dëmtojë disa nga kampionët e saj kombëtarë, përfshirë Huawei-n.

E megjithatë, edhe përmes një pandemie dhe kërcënimeve të “shkëputjes”, vitin e kaluar, Shtetet e Bashkuara eksportuan 124 miliardë dollarë mallra në Kinë dhe importuan 434 miliardë dollarë.

Kjo e bëri Kinën furnizuesin më të madh të mallrave për Shtetet e Bashkuara dhe konsumatorin e tretë më të madh të eksporteve të saj, pas Kanadasë dhe Meksikës.

“Madhësia dhe kompleksiteti i marrëdhënieve tregtare nuk nënvlerësohen”, ka thënë Campbell në korrik, si pjesë e argumentit të tij se pse ky moment në kohë ndryshon në mënyrë dramatike nga Lufta e Ftohtë e 40 viteve më parë.

Mirëpo, një tjetër këshilltar i Biden-it vuri në dukje ditët e tjera.

Pavarësisht nëse të dy vendet duan ta quajnë këtë një Luftë të Ftohtë, ata shpesh sillen, vuri në dukje zyrtari, sikur “tashmë, jemi të zhytur në një të tillë”.

Ky është argumenti qendror i atyre që pretendojnë se një Luftë e Ftohtë e re – shumë e ndryshme nga e fundit – do të mbizotërojë shpejt në marrëdhëniet e Washington-it me rivalin e saj qendror.

“Njerëzit mendojnë se përkufizimi i vetëm i Luftës së Ftohtë është modeli SHBA-Bashkimi Sovjetik”, ka thënë Paul Heer, analist që kaloi vite të tëra të fokusuara në Azi.

Për të, “nuk ka pse të jetë” e tillë.

Ai pajtohet me zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë, të cilët thonë se dinamika e re nuk përcaktohet nga ngërçi bërthamor, ose nga një luftë ideologjike në të cilën vetëm njëra palë mund të mbizotërojë.

Gjithashtu ka dalluar se bota nuk do të “ndahet në kampe amerikane dhe kineze”.

Megjithatë, elementi kryesor i Luftës së Ftohtë të vjetër – “një gjendje armiqësie e shkurtër e konfliktit të armatosur” në fjalët e Heer – është tashmë e qartë, pasi të dy vendet kërkojnë fuqi dhe ndikim.

Kjo, edhe për të penguar ose frenuar njëri-tjetrin.

“Ka arsye të mira që asnjë qeveri nuk dëshiron ta quajë atë një Luftë të Ftohtë”, vuri në dukje Heer në një intervistë javën e kaluar.

Në Washington, një nga çështjet e pakta që tejkalon ndarjet partiake në Kongres është fantazma e konkurrencës kineze, në fusha të tilla vendimtare si gjysmëpërçuesit, inteligjenca artificiale dhe llogaritja kuantike.

Kështu, “projektligji i Kinës” kaloi në Senat në një votim solid dypartiak.

Teksa në Capitol Hill duan të shqiptojnë fjalët, fatura është politika industriale, një koncept dikur i diskutueshëm në Washington që tani mezi po diskutohet, falë spektrit të konkurrencës kineze.

Për shembull, ligji i Senatit, i miratuar, ofron 52 miliardë dollarë për të zgjeruar prodhimin e çipave të brendshëm, përtej çdo gjëje që Shtetet e Bashkuara konsideruan kur luftonin dominimin teknologjik të Japonisë në të njëjtën industri më shumë se 30 vjet më parë.

Sot, pjesa e Japonisë në shitjet globale të çipave ka rënë në rreth 10 për qind dhe nuk shfaqet më në frikën industriale amerikane.

Ka arsye për t’u shqetësuar se sido që të quhet kjo epokë, shansi për konflikt është më i lartë se kurrë.

Joseph S. Nye, i njohur më së shumti për shkrimet e tij mbi përdorimin e “fuqisë së butë” në konkurrencën gjeopolitike, hedh poshtë analogjinë e Luftës së Ftohtë.

Ai ka vënë në dukje se teksa shumë në Washington flasin për një shkëputje të përgjithshme të dy ekonomive më të mëdha në botë, “është gabim të mendohet se mund ta shkëputim plotësisht ekonominë tonë nga Kina pa kosto të mëdha ekonomike”.

Por Nye, i cili dikur drejtonte Këshillin Kombëtar të Inteligjencës, një grup që siguron vlerësime afatgjata të kërcënimeve ndaj Shteteve të Bashkuara, paralajmëron kundër rrezikut të asaj që ai e quan “sindromi i të përgjumurve”, që është mënyra se si bota u fut në konflikt në vitin 1914.

“Fakti që metafora e Luftës së Ftohtë është kundër-produktive si strategji, nuk përjashton një Luftë të Ftohtë të re. Ne mund të arrijmë atje rastësisht”, ka thënë ai.

 

Marrë nga e përditshmja “The New York Times”.