Kriza energjetike: Nga mund të vijë gazi i Evropës nëse Rusia shkurton eksportet?

Rritja e tensioneve në kufirin Rusi-Ukrainë ka ngritur frikën se kriza e furnizimit me gaz të Evropës mund të bëhet shumë më serioze. Çmimet e tregut të gazit kanë tejkaluar tashmë nivelet rekord dhe kërcënojnë të prekin familjet evropiane me një krizë të kostos së jetesës.

Rusia është furnizuesi më i madh i Evropës me gaz, nga i cili një e treta rrjedh përmes tubacioneve të gazit të Ukrainës në vendet në të gjithë kontinentin. Flukset e gazit rus kanë qenë një çerek më të ulëta se zakonisht gjatë vitit të kaluar, por udhëheqësit evropianë tani kanë frikë se një pushtim rus i Ukrainës mund të sjellë një katastrofë energjetike nëse shkurtohen eksportet e gazit.

Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë thanë këtë javë se administrata e presidentit demokrat Joe Biden po përgatitet të finalizojë një marrëveshje për të “siguruar që Evropa të jetë në gjendje t’ia kalojë dimrit dhe pranverës” duke ndërmjetësuar një marrëveshje që vendet kryesore prodhuese të gazit të dërgojnë gazin natyror të lëngshëm (LNG) me cisternë drejt Evropës.

Nga mund të vijnë furnizimet emergjente të gazit të Evropës?

Zyrtarët amerikanë e kanë përshkruar kërkimin për ngarkesa rezervë të gazit si “global”.

Por bisedimet ka të ngjarë të përqendrohen në Katar, një nga prodhuesit më të mëdhenj të gazit në botë dhe eksportuesi i dytë më i madh i gazit natyror të lëngshëm (LNG) pas Australisë.

Katari është një aleat i fortë perëndimor në Lindjen e Mesme dhe ka furnizuar me LNG në Mbretërinë e Bashkuar dhe vende të tjera evropiane për vite me radhë, i dërguar nëpërmjet cisternave. Libia gjithashtu mund të jetë në gjendje të ndihmojë duke pasur parasysh prodhimin e saj të fortë të gazit dhe afërsinë e saj me kontinentin.

Vetë SHBA-të mund të luajnë një rol të drejtpërdrejtë në forcimin e furnizimeve me gaz të Evropës gjithashtu.

Një numër rekord ngarkesash LNG u larguan nga SHBA-të të destinuara për në portet evropiane gjatë muajit të fundit dhe SHBA-të kanë qenë një nxitës i  fortë afatgjatë për të inkurajuar Evropën që të heqë dorë nga mbështetja e saj nga Rusia – dhe projekti i gazsjellësit “Nord Stream 2” – në favor të rezervave të veta të gazit argjilor.

Sa gaz emergjent ka nevojë Evropa?

Shkalla e sfidës së furnizimit me gaz të Evropës do të varet nga sa do të përshkallëzohen tensionet midis Rusisë dhe Ukrainës.

Rusia dërgon rreth 230 milionë metra kub gaz në Evropë çdo ditë, nga të cilat rreth një e treta udhëton në perëndim përmes Ukrainës.

Por ekspertët e tregut janë të ndarë nëse Rusia ka të ngjarë të ndërpresë të gjitha eksportet e gazit në Evropë, apo vetëm ato që mbështeten në tubacionet e gazit të Ukrainës. Të tjerë janë skeptikë nëse Kremlini do të shtrëngonte fare rubinetet e gazit të Rusisë.

A ka mjaft gaz rezervë në dispozicion për të mbushur një boshllëk?

Kriza globale e furnizimit me gaz që u shfaq pasi ekonomitë filluan të rimëkëmbeshin pas rënies së COVID-19, që do të thotë se ka pak gaz rezervë për të shkuar përreth, sipas analistit Xi Nan nga “Rystad Energy”.

SHBA-të kanë thënë se bisedat e saj janë “vërtet të gjera, me shumë kompani dhe vende anembanë botës” kështu që nuk do t’i duhet “të kërkojë nga ndonjë kompani apo vend individual të rrisë eksportet me vëllime të konsiderueshme, por me vëllime më të vogla. nga një mori burimesh”.

Katari aktualisht prodhon 77 milionë ton në vit (Mtpa) LNG, por ka kontraktuar rreth 97 Mtpa për blerësit në Azi, Evropë, Kuvajt dhe kompanitë kryesore të energjisë, të cilat mund të zgjedhin se ku do të dërgojnë çdo ngarkesë.

SHBA-të kanë angazhuar gjithashtu 80 milionë tonë të prodhimit të LNG-së për blerësit në Azi, Evropë dhe të ashtuquajturit “lojtarë të portofolit”.

Por ekziston mundësia që disa ngarkesa të kontraktuara të destinuara për Azinë të mund të devijohen në Evropë falë temperaturave të buta të dimrit në rajon, të cilat kanë reduktuar kërkesën për gaz.

A është bërë diçka e tillë më parë?

Ka plot shembuj të masave të furnizimit emergjent në tregun global të naftës, por jo për gazin.

Gjatë luftës civile të Libisë, Arabia Saudite ra dakord të rrisë eksportet e saj të naftës në tregun global për të kompensuar mungesën e naftës së papërpunuar libiane, e cila i çoi çmimet e naftës në 120 dollarë për fuçi.

Kohët e fundit, Arabia Saudite ndërmjetësoi një marrëveshje me anëtarët e kartelit të naftës OPEC dhe aleatët e saj për të bërë një ulje të paprecedentë të prodhimit të naftës gjatë pandemisë COVID-19 për të shmangur rënien e çmimeve të naftës në zero.

Tregut të gazit i mungon i njëjti bashkëpunim global, gjë që e ka bërë më të vështirë reagimin ndaj krizës globale të furnizimit.