Mercenarët e Wagner pësojnë humbje në luftën për arin e Republikës së Afrikës Qendrore

Mercenarët rusë nga Grupi Wagner kanë pësuar viktima të rënda në një valë të re luftimesh midis trupave qeveritare dhe rebelëve mbi kontrollin e minierave fitimprurëse të arit në Republikën e Afrikës Qendrore (CAR).

Përplasjet vijnë në mes të paqëndrueshmërisë në rritje në vendin anarkik, të pasur me burime, i cili vitet e fundit është bërë një nga qendrat kryesore të ndikimit të Rusisë në Afrikën Sub-Sahariane.

Ofensiva e qeverisë udhëhiqet nga disa prej rreth 1 mijë luftëtarëve Wagner të stacionuar në CAR që nga viti 2018.

Wagner u themelua nga Yevgeny Prigozhin, një biznesmen me lidhje të ngushta me Kremlinin dhe është vendosur në rreth një duzinë vende afrikane si pjesë e një përpjekjeje ruse për të projektuar fuqinë në kontinent dhe për të nxjerrë burime të vlefshme.

Muajin e kaluar, SHBA e cilësoi Wagnerin si një “organizatë të rëndësishme kriminale transnacionale”, pjesërisht për shkak të rolit të saj në rritje në pushtimin rus të Ukrainës.

Në CAR, luftëtarët e Wagner-it kanë mbrojtur regjimin e Faustin-Archange Touadera kundër sulmeve të njëpasnjëshme të rebelëve në kryeqytetin, Bangui, dhe janë akuzuar për shkelje të të drejtave të njeriut.

Përleshjet nisën dy javë më parë në një qytet pranë kufirit me Kamerunin dhe Çadin, duke vënë rebelët kundër rusëve dhe trupave qeveritare. Dhuna u ndez sërish pranë kufirit sudanez fundjavën e kaluar. Midis 7 dhe 17 luftëtarë të Wagner ishin në mesin e dhjetëra viktimave, thanë burimet rebele.

“Ne kemi humbur dy persona dhe shumë të plagosur, por i mundëm dhe konfiskuam shumë kamionë ushtarakë. Ne organizuam një pritë dhe ata ranë në grackë”, tha Ahmadou Ali, një udhëheqës i lartë në Koalicionin rebel të Patriotëve për Ndryshim në një intervistë telefonike.

Ekspertët thonë se shifra të besueshme është e vështirë të përcaktohen, por është e qartë se Wagner ka pësuar viktima relativisht të rënda.

Një burim i afërt me ushtrinë kombëtare të CAR tha se shtatë rusë ishin vrarë në pritë, një nga humbjet më të rënda të vetme nga Wagner në Afrikë që nga betejat kundër rebelëve islamikë në Mozambik në vitin 2019.

Ali shtoi se forcat e CAR nuk ishin bashkuar në luftime.

“Ishte një betejë mes nesh dhe rusëve. Ata përdorën vetëm trupat qeveritare për të legjitimuar gjërat. Rusët kanë pushtuar të gjithë vendin. Ata janë kudo: ata ruajnë kufijtë dhe i sheh kudo që ka burime të vlefshme. Ata na vodhën të gjitha burimet”, tha ai.

Megjithëse kontrolli i pushtetit i Touadera-s mbetet i fortë, dhuna e re sugjeron paqëndrueshmëri më të madhe në CAR se në vitet e fundit, thanë analistët. Vendi, një nga më të varfërit në botë, po përballet me kolapsin ekonomik. Një seri ndryshimesh në rreshtimin e fuqive rajonale në muajt e fundit kanë rritur gjithashtu tensionet.

“Qeverisë në Bangui po i mbarojnë plotësisht paratë”, tha Enrica Picco, drejtoreshë e Afrikës Qendrore për grupin ndërkombëtar të Krizave.

Vitin e kaluar pati një raund tjetër përplasjesh pasi luftëtarët e Wagner sulmuan minierat artizanale të arit përgjatë kufirit CAR me Sudanin. Dhjetra minatorë u vranë në të paktën tre sulme dhe dëshmitarët e intervistuar nga Guardian përshkruan “masakra” nga luftëtarët që ata identifikuan se ishin nga Wagner, të cilët përfshinë kampet plot me minatorë emigrantë dhe punime minierash gjatë një periudhe gjashtë javore.

Që kur Wagner mbërriti në CAR, ajo është përpjekur të vendosë kontroll mbi rrjedhën e arit dhe diamanteve si pjesë e një shtytjeje më të gjerë për të siguruar burime. Analistët besojnë se grupit fillimisht iu premtuan koncesione ari dhe të tjera minerare për shërbimet e tij në vend të pagesave në para.

Koncesione të tilla kanë fituar rëndësi pasi rubla ruse është vënë nën presion që nga pushtimi i Ukrainës nga Moska. Metalet e çmuara, veçanërisht ari, mund të ndihmojnë regjimin e Vladimir Putinit t’i mbijetojë ndikimit ekonomik të sanksioneve.

Përplasjet e reja janë një shembull i mëtejshëm se si ndërhyrja nga Wagner lidhet shpesh me një rritje të vdekjeve civile, pavarësisht mburrjeve të grupit se ata luftojnë kryengritësit në mënyrë më efektive sesa paqeruajtësit e OKB-së ose trupat konvencionale të dislokuara nga ish-fuqitë koloniale si Franca.

Një studim i OJQ-së, Projekti i të Dhënave për Vendndodhjen dhe Ngjarjet e Konflikteve të Armatosura zbuloi se civilët ishin në shënjestër në më shumë se gjysmën e dhunës politike që përfshinte Wagner në CAR dhe 71% në Mali, ku mercenarët rusë u vendosën në fund të 2021 për të përforcuar një ushtri.

Regjimi i udhëhequr ndërsa trupat franceze u tërhoqën.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.