Kupa e Azisë është (gjithashtu) një çështje gjeopolitike

Një derë rrëshqitëse drejt botës. Është Kupa e Azisë, edicioni i tetëmbëdhjetë i së cilës po zhvillohet në Katar.

Një derë daljeje për ata që e fituan dhe më pas iu desh të ndryshonin universin e futbollit, një derë hyrje për ata që erdhën nga larg dhe hynë në një kulturë diametralisht të kundërt.

Ashtu si Australia, e cila e lodhur duke mposhtur Tahitin dhe Vanuatu në Oqeani, por gjithashtu dhe mbi të gjitha duke mposhtur në play off-et botërore kundër një skuadre evropiane apo amerikano-jugore, vendosi se kishte ardhur koha të shikonim diku tjetër.

E sigurt është se turneu ka qenë gjithmonë i ndikuar nga turbulencat politike, luftarake dhe sociale të zonës.

Emblematike si kurrë më parë është aventura e Palestinës, por edhe imazhi i dy gazetarëve sirianë, të cilët pasi kaluan në fazën e 16-të nuk arritën t’i bënin një pyetje trajnerit të tyre –  Hector Cuper – pushtuar nga emocionet dhe lotët.

Historia e turneut nuk është e fundit.

Edicioni i parë u zhvillua në vitin 1956: Kampionati Evropian dhe Kupa Afrikane nuk ekzistonin ende, ishte vetëm – dhe për një kohë të gjatë – Kupa shumë e lashtë e Amerikës.

Me pak fjalë, një vitrinë e bukur, edhe për kombëtaret e një tradite të caktuar.

Japonia mban rekordin e fitoreve: 4, si finalet e luajtura dhe të gjitha të fituara. E fundit, në vitin 2011, nën drejtimin e Alberto Zaccheroni.

Koreja e Jugut ka luajtur më së shumti finale (6), vetëm se pavarësisht pranisë pak a shumë konstante në Kupën e Botës dhe lojtarëve të një niveli të lartë, ata kanë ngecur.

Për të përmbysur trendin, koreanët janë mbështetur te një i njohur i vjetër nga kampionati italian si Jurgen Klinsmann, i cili për momentin po kalon ulje-ngritje.

Më e fundit, fitorja me penallti ndaj Arabisë Saudite të Roberto Mancinit. Një zhgënjim jo i vogël për një vend që po investon shumë në lëvizje dhe një stol i lëkundshëm për trajnerin italian, fajtor se kishte shkuar në dhomat e zhveshjes kur po merreshin penalltitë vendimtare.

Klinsmann, Mancio, emra të pazakonshëm në një kontekst futbolli me rrënjë të lashta.

Në fund të fundit, një ekip aziatik, Holanda e Indisë Lindore (tani Indonezia) ishte tashmë e pranishme në Kupën e Botës 1938 në Francë: fakti që më pas fitoi 6 nga Hungaria shumë e fortë është një çështje tjetër.

Dhe njëri ishte tashmë në çerekfinale në Angli në vitin 1966. Italia di diçka për të, ishte në fakt Koreja e Veriut.

Për të dhënë një ide, Afrika arriti në Kupën e Botës vetëm në vitin 1970 dhe arriti në raundin e parë vetëm në vitin 1986, përsëri me Marokun.

Me pak fjalë, Azia ka traditë dhe mite, edhe nëse këto të fundit janë pothuajse krejtësisht të panjohura në Evropë.

Ashtu si Lee Wai Tong, legjenda e kombëtares kineze nga vitet 1920 deri në vitet 1940, si lojtar dhe si trajner.

Kina gjithashtu do të kishte nevojë për dikë të tillë aktualisht, duke qenë se pavarësisht grupit të madh të futbollistëve të mundshëm, gjithmonë ka arritur pak.

Kampioni nuk është aty, madje as ai i së kaluarës nuk festohet shumë: arsyeja është se pas luftës civile ai luajti një rol të rëndësishëm në futbollin e Taipeit, diçka që tradicionalisht nuk e pëlqente në Pekin.

Një personazh që ka lundruar edhe në ujëra të vështira, pak si e gjithë Kupa e Azisë.

Le të marrim Izraelin. Mori pjesë deri në vitin 1972, duke fituar një edicion në shtëpi në vitin 1964 mes një mijë heqje dorë nga arabe.

Lojtari më i famshëm i asaj skuadre quhej Mordecai Spiegler, një sovjetik që emigroi në Izrael dhe gjithashtu pati nderin të luante për Cosmos New York me Pelé: në Mexico 70 ai shënoi golin e parë dhe të vetëm në historinë izraelite në Kupa e Botës.

Ata u takuan gjithashtu me Italinë, e cila përfundoi 0-0 me golat e Gigi Riva dhe Domenghini të anuluar për pozicion jashtë loje nga analisti etiopian Tarekegn.

Fakti i famshëm sepse i kushtoi Nicolò Carosio-s punën e tij si komentator në ekipin kombëtar për frazat gjoja fyese ndaj Tarekegn-it të cilat në realitet nuk u shqiptuan kurrë.

Për më shumë se 50 vjet Izraeli, i cili kishte takuar gjithashtu ekipe si Irani nuk e ka luajtur kupën për një arsye të thjeshtë.

Që nga viti 1974, me zonën e Lindjes së Mesme të tronditur nga Lufta e Yom Kipurit, bota arabe ka formuar një front të përbashkët, duke e detyruar ekipin kombëtar hebre të endet për njëzet vjet, duke luajtur në kualifikueset e Kupës së Botës, por duke mos luajtur asnjë turne kontinental.

Nëse Izraeli ka qenë jashtë radarit të futbollit aziatik për disa kohë, prania e Palestinës po bëhet gjithnjë e më konstante.

Tre edicione të luajtura, në këtë u kualifikuan edhe për në fazën e 16-të, ku skuadra u eliminua nga nikoqiri Katar me një penallti të tillë.

Një prani padyshim gjigante për shumë arsye.

Sepse shumë lojtarë që mund të ishin protagonistë në ekipin kombëtar vdiqën në sulmet ajrore izraelite.

Sepse të tjerët, ndoshta para se të dilnin në fushë, kanë marrë lajme të këqija për të dashurit e tyre.

Dhe pastaj për shkak se futbolli nuk luhet më në stadiumin e vjetër të Gazës, Yarmouk (i ndërtuar mbi 70 vjet më parë kur Gaza ishte nën kontrollin e Egjiptit), pasi është bërë një kamp paraburgimi.

Sigurisht, duke plaçkitur në një retorikë disi të vrullshme, do të ishte mirë të fantazonim për një ndeshje Izrael-Palestinë këto ditë.

Duket e pamundur. Por në fund u duk gjithashtu si një sfidë midis Irakut dhe Iranit pas një konflikti që shkaktoi miliona vdekje.

Dhe kush e di, herët a vonë në një Botëror, ndoshta në vitin 2026…

Në fund të fundit, Izraeli, në prag të Kampionatit Evropian qershorin e ardhshëm, ka fituar një vend në play-off në mars, duke treguar konkurrencë kundër skuadrave të mesme.

Dhe Palestina është ende në garë, edhe nëse e kanë problemin që të luajnë ndeshjet e tyre në shtëpi në një fushë neutrale.

Ai që humbi kundër Australisë, për shembull, u luajt në Kuvajt, një komb tjetër që pati momentin e tij të lavdisë në këtë event: e fitoi atë në vitin 1980 – hera e parë dhe e vetme – dhe në vazhdën e atij suksesi arriti të kualifikohej në Kupën e Botës së Spanjës dy vjet më vonë.

Ai la një përshtypje të mirë, madje edhe një barazim kundër Çekosllovakisë, e cila kishte përfunduar e treta në Kampionatin Evropian të Italisë.

Megjithatë, kjo pjesëmarrje mbahet mend për figurën e Fahad Al-Ahmed Al-Jaber Al-Sabah, anëtar i familjes mbretërore dhe president i federatës së Kuvajtit.

Gjatë ndeshjes kundër Francës, e humbur 4-1, Alain Giresse, forca lëvizëse e mesfushës transalpine, shënoi një gol kundër një mbrojtjeje kundërshtare të palëvizshme, me sa duket për shkak të një fishkëllimash që vinte nga tribuna.

Dhe nga ato tribuna sheiku doli në fushë dhe e bindi në mënyrë të pabesueshme gjyqtarin sovjetik Stipar të anulonte golin.

Një histori që bëri xhiron e botës dhe të cilës Al-Sabah i mbijetoi për 8 vjet.

Ai u vra më 2 gusht 1990, ditën kur Sadam Husseini vendosi që Kuvajti të bëhej pronë e Irakut.

Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.