T’i jepni jetë të re veshjeve tuaja nuk do të thotë të blini të reja

“Unë ulem në makinën time të qepjes gjatë gjithë ditës, ndërsa miqtë vijnë me xhaketa të grisura, fustane shumë të ngushta ose xhinse që nuk i përshtaten më stilit të tyre”, tregon Stephen Lehane.

“Banesa me të vërtetë ngjallet dhe ka një ndjenjë kaq të këndshme të komunitetit që një shitës i modës së shpejtë nuk mund ta përsërisë kurrë”.

Lehane, i cili punon për një bankë investimesh, iu dha një makinë qepëse për ditëlindjen e tij të 21-të.

Por edhe për ata që nuk do të ëndërronin të përdornin një të tillë, Lehane rekomandon të mësojnë disa aftësi të thjeshta riparimi.

Riparimi lejon që pjesët e preferuara të kenë një jetëgjatësi më të gjatë, ndërsa riciklimi plotëson urinë për veshje të reja duke ndryshuar ato ekzistuese

Lehane ka favorizuar veshjet me një histori: emocioni i gjetjes së një palltoje të madhe në garderobën e gjyshit, për shembull, gjithmonë tërhiqte shumë më tepër sesa një zbavitje shpenzimesh në Primark.

Është një tipar që vjen me përfitime më të gjera mjedisore gjithashtu.

Në formën e saj aktuale, industria e modës operon kryesisht duke përdorur një model linear.

Çdo vit, prodhohen më shumë se 100 miliardë artikuj veshjesh të reja, megjithatë 92 milionë ton mbeturina vjetore tekstile dërgohen në landfill, pjesërisht për shkak se vetëm 1% e tekstileve riciklohen aktualisht përsëri në veshje.

Me industrinë e modës që kontribuon deri në 10% të emetimeve globale të karbonit, një raport nga Fondacioni Ellen MacArthur bën thirrje për një tranzicion në një ekonomi rrethore, me modele të reja të aksesit të rrobave, duke përfshirë riparimin, marrjen me qira dhe blerjet e dorës së dytë.

Rebecca Early, profesoreshë e së ardhmes së dizajnit rrethor në University College London dhe bashkëthemeluese e Ditës Botërore të Tekstileve Rrethore, thotë se kjo është një zonë e mirë për sipërmarrësit.

“Reklamat nga markat që erdhën përmes burimeve të mia të mediave sociale ishin një nga sfidat më të mëdha për të ndaluar blerjen e rrobave të reja. Unë e hoqa abonimin prej tyre”, tregon ajo.

“Gratë që pëlqejnë rrobat – dhe që kanë nevoja dhe përmasa trupore në ndryshim – do të përfitonin nga mundësia për të aksesuar lehtësisht një sërë shërbimesh për t’i ndihmuar ato të veshin veten dhe familjet e tyre. Ne kemi nevojë për një gamë opsionesh për të plotësuar garderobat tona të kuruara me kujdes”.

Jennie Soulsby, nga Hertfordshire, filloi të blejë veshjet e saj gjatë mbylljes në vitin 2020, dhe tani përdor rregullisht shërbimet e riparimit dhe restaurimit, të cilat janë rritur në numër dhe popullaritet gjatë viteve të fundit.

Seam, i cili lidh përpunuesit, pastruesit dhe restauruesit e aftë me publikun në internet, ka parë rritje të shitjeve me pothuajse 300% nga viti në vit në 2022, ndërsa Sojo siguroi 1.8 milion paund fonde për aplikacionin e saj.

“Kjo çoi në një proces të rivlerësimit të rrobave të mia – duke shitur disa gjëra, duke riparuar të tjera dhe duke blerë vetëm pesë artikuj të rinj në vit. Çdo gjë tjetër është e dorës së dytë”, shpjegon Souslby.

Vetëm vitin e fundit, ajo ka riparuar tre artikuj (një palë xhinse, çizme dhe një fund) dhe ka ndryshuar një palë pantallona dhe xhinse për të ndryshuar siluetat.

Për disa, çmimi krahasues i riparimeve dhe ndryshimeve për të blerë të reja nga markat e modës së shpejtë mund të jetë shumë i lartë: kushton 20 paund për të riparuar një të çarë.

Por për Soulsby, kjo varet nga vlera dhe mendësia.

“Nëse e doni diçka dhe e dini se është aq e vjetër sa nuk do të mund ta gjenit më, atëherë ia vlen absolutisht ta mbani”, thotë ajo.

“Është e vështirë të gjesh gjëra që vërtet i do dhe dëshiron të vazhdosh t’i veshësh – me të gjitha kohët dhe kujtimet e mira që lidhen me ato sende”.

Rivlerësimi i Soulsby për veshjet e saj përfshinte trajtimin e urisë për rroba të reja, të nxitur nga markat që shtyjnë tendencat e reja, ndonjëherë në baza ditore.

Ajo thotë se është një model që edhe disa shitës të dorës së dytë e kanë adoptuar.

Lisa Wenske, një shkrimtare nga Berlini, mori një vendim në vitin 2017 për të blerë veshje të përdorura vetëm për një vit –nga nevoja dhe një shqetësim në rritje për efektet e modës së shpejtë te punëtorët e veshjeve dhe planeti.

Por kjo u bë zakon; Wenske rrallë blen rroba të reja.

“Bërja e këtij ndryshimi do të thoshte se më duhej të formoja zakone të reja”, shpjegon ajo.

“Kam mësuar se për çfarë pëlhurash duhet të kujdesem dhe cilat duhet të shmang – fustanet e viteve ‘70 duken të shkëlqyera për shembull, por shpesh janë bërë nga poliestër i fortë – dhe cilat forma funksionojnë për mua”.

Sipas saj, blerja e dorës së dytë nuk është gjithmonë e lirë dhe duhet të investosh kohë. “Nuk është aq e thjeshtë sa të hysh në Zara, por vlerëson thesaret që gjen më shumë”.

Me dorën e dytë, me të vërtetë duhet të mendoni se çfarë ju pëlqen dhe si dëshironi të shpreheni me rroba, sipas Wenske.

Marrja me qira e rrobave është një mënyrë tjetër për të ndihmuar në plotësimin e dëshirës për sende të reja, veçanërisht për raste të veçanta.

Pak njerëz blejnë rroba të reja nga nevoja; moda është shumë më shpesh një formë e vetë-shprehjes.

Megjithatë, modeli aktual, i nxitur nga tendencat dhe rëniet e pafundme të reja, duket se është në kundërshtim me këtë ndjenjë, gjë që ndoshta shpjegon pse 30% e rrobave në garderobat tona nuk janë veshur për të paktën një vit.

“Nëse blen modë të shpejtë, më së shumti blen tendencat dhe ato zgjidhen nga dikush tjetër. Me të dorës së dytë, me të vërtetë duhet të mendosh se çfarë të pëlqen dhe si dëshiron të shprehesh me veshje”, thotë Wenske.

“Kam zhvilluar diçka që i ngjan një stili personal sapo fillova të blej të dorës së dytë. Për mua, ishte një mënyrë për të njohur veten më mirë – dhe patjetër diçka që do ta rekomandoja”.

Marrë nga “BBC”, përshtatur për “Albanian Post”.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.