Putini ka rindezur konfliktin mes tiranisë dhe demokracisë liberale

Një luftë e zgjedhur kundër fëmijëve të një demokracie paqësore nuk është një veprim që mund t’i lejojmë vetes ta harrojmë.

Askush nuk e di se si do të përfundojë kjo. Por ne e dimë se si filloi. Vladimir Putin ka ngritur një sulm të paprovokuar ndaj një vendi të pafajshëm. Ai ka kryer aktin më të keq të agresionit në tokën evropiane që nga viti 1945 dhe e ka justifikuar këtë akt të poshtër me gënjeshtra të egra.

Ai për momentin ka bashkuar edhe Perëndimin kundër tij. Putin-i nuk është tirani i parë që ngatërron një dëshirë për paqe me frikën. Përkundrazi, ai ka ngjallur zemërimin e popujve perëndimorë. Rezultati është një sërë sanksionesh ndaj Rusisë, sa mbresëlënëse aq edhe të justifikuara, shkruan komentatori kryesor i ekonomisë në FT, Martin Wolf.

Putin mund të jetë njeriu më i rrezikshëm që ka jetuar ndonjëherë. Ai është i përkushtuar për të rivendosur perandorinë e humbur të Rusisë, indiferent ndaj fatit të popullit të tij dhe, mbi të gjitha, mjeshtër i një force të madhe bërthamore. Megjithatë, rezistenca, sado e rrezikshme, është e domosdoshme. Disa do të këmbëngulin se veprimet e Putin-it janë faji i Perëndimit dhe mbi të gjitha rezultati i vendimit për të zgjatur NATO-n. E kundërta është rasti.

Putin-i na ka kujtuar pse vendet që e njihnin më mirë sundimin rus ishin të dëshpëruara për zgjerimin e NATO-s. Ai ka treguar edhe pse ishte e nevojshme. Evropa kishte nevojë për një kufi të mbrojtur midis Rusisë dhe zotërimeve të saj të mëparshme. Tragjedia e Ukrainës është të jesh në anën e gabuar të kësaj linje. Ajo nuk përbënte një kërcënim për Rusinë, përveçse duke dashur të ishte e lirë; Rusia përbënte një kërcënim për të.

Sanksionet shpesh janë joefektive. Këtë herë, ato të imponuara nuk do të jenë. Më 22 shkurt, SHBA vendosi sanksione në tregun sekondar të borxhit sovran. Gjermania pezulloi certifikimin e gazsjellësit të diskutueshëm Nord Stream 2, po në të njëjtën ditë.

Më 24 shkurt, SHBA, BE dhe anëtarë të tjerë të G7-ës kufizuan aftësinë e Rusisë për të kryer transaksione në valuta të huaja. Dhe dy ditë më vonë, një numër bankash ruse u hoqën nga rrjeti i pagesave SWIFT, u vendos një ngrirje mbi aktivet e Bankave të Rusisë dhe transaksionet me Bankën Qendrore u ndaluan.

Një analizë e plotë nga Instituti për Financat Ndërkombëtare përmbledh të gjitha këto: “Ne presim që sanksionet e vendosura ditët e fundit të kenë një efekt dramatik në sistemin financiar të Rusisë, si dhe në vendin në tërësi.”

Një pjesë e madhe e rezervave likuide prej 630 miliardë dollarësh të vendit[Rusisë] do të bëhet e padobishme. Bankës Qendrore i është dashur tashmë të dyfishojë normat e interesit. Me përjashtim të energjisë, ekonomia do të jetë thelbësisht e izoluar. (Shih grafikët.)

Dhimbja nuk do të bjerë e gjitha mbi Rusinë. Kostot e naftës dhe gazit do të jenë të larta për më gjatë, duke përkeqësuar presionin global inflacionist. Çmimet e ushqimeve do të rriten gjithashtu. Nëse Rusia ndërpret eksportet e saj të energjisë (me kosto të madhe për veten), ndërprerja do të ishte edhe më e rëndë. Gazi natyror rus gjeneron 9 % të energjisë bruto të disponueshme në Eurozonë dhe BE në tërësi.

Por dimri, stina e nevojës më të madhe, të paktën po kalon. Përtej këtyre efekteve relativisht specifike, kombinimi i luftës, kërcënimeve bërthamore dhe sanksioneve ekonomike rrit jashtëzakonisht pasigurinë.

Bankat Qendrore do ta kenë edhe më të vështirë të vendosin se si të shtrëngojnë politikën monetare. E njëjta gjë do të jetë e vërtetë për qeveritë që përpiqen të zbutin goditjen e goditjeve energjetike.

Në terma afatgjatë, efektet ekonomike do të pasojnë gjeopolitikën. Nëse rezultati është një ndarje e thellë dhe e zgjatur midis perëndimit dhe një blloku të përqendruar në Kinë dhe Rusi, ndarjet ekonomike do të pasojnë. Të gjithë do të përpiqeshin të reduktonin varësinë e tyre nga partnerët kontestues dhe jo të besueshëm.

Politika ia kalon ekonomisë në një botë të tillë. Në nivel global, ekonomia do të rikonfigurohet. Por në kohë lufte, politika gjithmonë ia kalon ekonomisë. Ne ende nuk e dimë se si.

Evropa me siguri do të ndryshojë më së shumti. Një hap i madh është bërë nga Gjermania, me njohjen e saj se qëndrimi i saj pas Luftës së Ftohtë tani është i paqëndrueshëm. Ajo duhet të bëhet zemra e një strukture të fuqishme evropiane të sigurisë, e aftë për të mbrojtur veten kundër një Rusie revanshiste.

Kjo duhet të përfshijë një përpjekje të madhe për të reduktuar varësinë nga energjia. Në mënyrë tragjike, Evropa duhet të pranojë se SHBA-ja nuk do të jetë një aleat i besueshëm për sa kohë që Donald Trump, i cili e sheh Putin-in si një “gjeni”, komandon Partinë Republikane.

Britania, nga ana e saj, duhet të pranojë se do të jetë gjithmonë një fuqi evropiane. Ajo duhet të angazhohet më thellë për mbrojtjen e kontinentit, mbi të gjitha të aleatëve të saj evropianolindorë. E gjithë kjo do të kërkojë zgjidhje dhe do të kushtojë para.

Në këtë botë të re, pozita e Kinës do të jetë një shqetësim qendror. Udhëheqja e saj duhet të kuptojë se mbështetja e Rusisë tani është e papajtueshme me marrëdhëniet miqësore me vendet perëndimore. Përkundrazi, këta të fundit do të duhet ta bëjnë sigurinë strategjike një domosdoshmëri kryesore të politikës së tyre ekonomike.

Nëse Kina vendos të mbështetet në një bosht të ri autoritarësh irredentistë kundër perëndimit, ndarja ekonomike globale duhet të pasojë. Bizneset duhet ta kenë parasysh këtë.

Një luftë e zgjedhur kundër fëmijëve të një demokracie paqësore nuk është një veprim që ne në Perëndim mund t’i lejojmë vetes ta harrojmë. Nuk mund t’i falim as ata që e nisën apo ata që e mbështesin. Kujtimet e së kaluarës sonë duhet ta ndalojnë atë. Jemi në një konflikt të ri ideologjik, jo mes komunistëve dhe kapitalistëve, por midis tiranisë irredentiste dhe demokracisë liberale. Në shumë mënyra, kjo do të jetë më e rrezikshme se Lufta e Ftohtë.

Putin ka pushtet të pakontrolluar dhe arbitrar. Për sa kohë që ai është në Kremlin, bota do të jetë e rrezikshme. Nuk është e qartë nëse e njëjta gjë është e vërtetë për Xi Jinping të Kinës. Por ne ende mund të mësojmë se është.

Ky nuk është një konflikt me popullin rus. Ne duhet të shpresojmë ende një regjim politik për ta, të denjë për kontributin e tyre në qytetërimin tonë. Është një konflikt me regjimin e tyre. Rusia është bërë një vend i lëçitur, nën sundimin e një gangsteri. Ne nuk mund të jetojmë në paqe dhe siguri me një fqinj të tillë.

Ky pushtim nuk duhet të qëndrojë, pasi suksesi i tij do të na kërcënonte të gjithëve. Jemi në një botë të re. Ne duhet ta kuptojmë këtë dhe të veprojmë në përputhje me rrethanat.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.