Peach propozon Marrëveshjen e Belfast-it si model për dialogun Kosovë-Serbi

Sipas të Dërguarit të Mbretërisë së Bashkuar për Ballkanin Perëndimor, Stuart Peach, dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian, duhet të zhvillohet në shembullin e Marrëveshjes së Premtes së Mirë (Marrëveshja e Belfast-it), e cila i dha fund konfliktit ndërmjet palëve kundërshtare në Irlandën e Veriut, 25 vjet më parë.

Këto komente, Peach i ka bërë për agjencinë serbe të lajmeve “Tanjug”, në margjinat e “Forumit Diplomatik”, që u mbajt në Antalya të Turqisë.

Top-diplomati britanik ka deklaruar se mbështet dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, dhe i njëjti, sipas tij, duhet të shkojë drejt krijimit të një të ardhme multietnike dhe respekti të ndërsjellë.

I pyetur se si duhet të arrihet ky proces, ai ka dhënë si shembull Marrëveshjen e Belfast-it.

“Dhe ky është një mësim i mirë për pajtim. Bëhet fjalë për lëshime, ka të bëjë me negociata, por mbi të gjitha ka të bëjë me vazhdimin e dialogut”, deklaroi.

Çfarë është Marrëveshja e së Premtes së Mirë (Belfast-it)?

Marrëveshja e së Premtes së Mirë, e njohur gjithashtu si Marrëveshja e Belfast-it, ishte një marrëveshje politike e krijuar për t’i dhënë fund 30 viteve të konfliktit të dhunshëm në Irlandën e Veriut, të njohur si “Troubles (Problemet)”.

Ajo u nënshkrua më 10 prill 1998 dhe u miratua me vota publike në Irlandën e Veriut dhe Republikën e Irlandës.

Cilat ishin problemet?

Irlanda e Veriut u krijua në 1921 dhe mbeti pjesë e Mbretërisë së Bashkuar kur pjesa tjetër e Irlandës u bë një shtet i pavarur.

Kjo krijoi një ndarje në popullatë midis sindikalistëve, të cilët dëshironin ta shihnin Irlandën e Veriut të qëndronte brenda Mbretërisë së Bashkuar, dhe nacionalistëve, të cilët donin që ajo të bëhej pjesë e Republikës së Irlandës.

Nga fundi i viteve 1960, grupe të armatosura nga të dyja palët, si Ushtria Republikane Irlandeze (IRA) dhe Forca Vullnetare e Ulsterit (UVF), kryen bombardime dhe të shtëna – dhe trupat britanike u dërguan në Irlandën e Veriut.

Problemet zgjatën pothuajse 30 vjet dhe kushtuan jetën e më shumë se 3500 njerëzve.

Çfarë thotë Marrëveshja e së Premtes së Mirë?

Marrëveshja e së Premtes së Mirë bazohet në idenë e bashkëpunimit ndërmjet komuniteteve.

Ajo krijoi një qeveri të re për Irlandën e Veriut, duke përfaqësuar si nacionalistët ashtu edhe sindikalistët.

Qeveria e Westminster-it i dha kësaj qeverie kontroll mbi fusha kyçe si shëndetësia dhe arsimi – një proces i njohur si transferim.

Çfarë është transferimi dhe si funksionon në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar?

Një parlament i ri, Asambleja e Irlandës së Veriut, u krijua dhe ulet në Stormont, në Belfast.

Pjesë të tjera të marrëveshjes kanë të bëjnë me respektimin e të drejtave të njeriut, nga cilado pjesë e komunitetit që vijnë.

Aty thuhet:

Irlanda e Veriut është pjesë e Mbretërisë së Bashkuar dhe kjo mund të ndryshojë vetëm përmes një referendumi – nëse shumica e njerëzve në Irlandën e Veriut dëshirojnë që të ndryshojë.

Njerëzit e lindur në Irlandën e Veriut mund të kenë kombësi irlandeze ose britanike ose të dyja.

Si pjesë e marrëveshjes:

Grupet e armatosura ranë dakord të asgjësonin armët e tyre

Personat që ishin përfshirë në dhunë u liruan nga burgu

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ra dakord të synonte për “rregullime normale të sigurisë” – duke përfshirë zvogëlimin e pranisë ushtarake britanike.

Shkarkimi dhe publikimi i teksteve nga Albanian Post nuk lejohet pa përmendur burimin. Faleminderit për respektimin e etikës së profesionit të gazetarit.